Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή & Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα

Η Αυτοανοσία εμπλέκεται σε όλα τα στάδια της Αναπαραγωγής. Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις και κρίσιμα επιτεύγματα στον τομέα της Υποβοηθούμενης
Αναπαραγωγής.

Η προετοιμασία για την εγκυμοσύνη είναι ένα ταξίδι που είναι διαφορετικό για όλες τις γυναίκες. Οι γυναίκες με αυτοάνοσες ασθένειες δεν εξαιρούνται από τα πράγματα που δικαιούται οποιαδήποτε άλλη γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία, ωστόσο, το ταξίδι τους με την αυτοάνοση νόσο και την εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει πρόσθετο άγχος
και στρες.
Αυτοανοσία σημαίνει παρουσία αντισωμάτων και Τ – λεμφοκυττάρων  που κατευθύνονται έναντι φυσιολογικών συστατικών ενός ατόμου (αυτοαντιγόνα). Τα αυτο-αντιγόνα συνήθως αποτελούνται από πρωτεΐνες (ή πρωτεΐνες σε σύμπλοκα με νουκλεϊκά οξέα). Τα αντισώματα (παράγονται από Β- λεμφοκύτταρα) “αυτοαντισώματα”. Τα Τ -λεμφοκύτταρα (αναγνωρίζουν τα αυτοαντιγόνα) “αυτοαντιδραστικά Τ κύτταρα”. Η Αυτοανοσία είναι δυνατόν να υπάρχει σε όλα τα άτομα, ακόμη και σε φυσιολογική κατάσταση υγείας.

Τα αυτοαντισώματα είναι δυνατόν να συνδέονται με:
– Υπογονιμότητα
– Επιπλοκές της κύησης
– αποβολές
– ενδομήτριος θάνατος εμβρύου
– Yπέρταση
– Προεκλαμψία
– Τοκετό νεκρού εμβρύου
– αποτυχίες IVF

Ενδείξεις Αυτοανοσίας

Η αυτοανοσία μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία αναπαραγωγής -σε διαφορετικά στάδια της αναπαραγωγικής διαδικασίας, ανάλογα με την ποιότητα και ενδεχομένως την ποσότητα της μη φυσιολογικής αυτοάνοσης απόκρισης. (Διαταραχή Ανοσολογικής Ανοχής)

Η Αυτοανοσία δεν σημαίνει απαραίτητα Νόσο!
Η αυτοάνοση νόσος μπορεί να μειώσει τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Στο πρόσφατο παρελθόν μια γυναίκα, με διαγνωσμένο αυτοάνοσο νόσημα, αποτρέπονταν από το να μείνει έγκυος ή να υποβληθεί σε διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης, καθώς οι κίνδυνοι για την ίδια και το μωρό της ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστούν.
Σύμφωνα με την European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE) το 2018, 10-20% των περιπτώσεων Υπογονιμότητας τα οποία χαρακτηρίστηκαν ως: ανεξήγητα ή ιδιοπαθή περιστατικά (unexplained or idiopathic cases)
Τα περισσότερα από αυτά τα ζευγάρια υποφέρουν από την επαναλαμβανόμενη αποτυχία εμφύτευσης (RIF).
–  Ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποβολών
–  Ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποτυχιών IUI / IVF
– Ανεξήγητη στειρότητα
– Προ-υπάρχουσα ανοσολογική διαταραχή ή αυτοάνοσες ασθένειες όπως ο θυρεοειδής, ο διαβήτης κ.ά.

Παρά την αξιοσημείωτη εξέλιξη της ART, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό ποσοστό αποτυχημένων προσπαθειών για την εξωσωματική γονιμοποίηση.

Αυτοάνοση Υπογονιμότητα
Οι ασθενείς παρουσιάζονται είτε με γνωστή Αυτοάνοση Πάθηση και δυσκολία σύλληψης ή με την πάντα αινιγματική διάγνωση “ανεξήγητης στειρότητας”.

Αυτοάνοσα Νοσήματα που επηρεάζουν τη Γονιμότητα:
– Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ)
– Αντιφωσφολιπιδαιμικό Σύνδρομο
– Ρευματοειδής Αρθρίτις
– Αγκυλωτική Σπονδυλαρθρίτις
– Σύνδρομο Raynaud
– Sjogren’s syndrome κ.ά.
Ο ΣΕΛ ευθύνετυαι για περίπου ~ 1% των Υπογόνιμων ασθενών.

Συμπερασματικά
Η παρουσία Αυτοάνοσων διαταραχών συσχετίζεται με Υπογονιμότητα μέσω της Ενεργότητας της Νόσου και της φαρμακευτικής αγωγής.
Η αναπαραγωγική αποτυχία μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση αυτοάνοσων διαταραχών.
Αυτοανοσία χωρίς εμφανή Νόσο (Υποκλινική Αυτοανοσία) μπορεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην αποτυχία εμφύτευσης στην IVF-ET.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ