Η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο Αυτοάνοσων Νοσημάτων

Η ανθρώπινη δραστηριότητα, ιδιαίτερα η καύση ορυκτών καυσίμων και η εκβιομηχάνιση της γεωργίας, έχει συμβάλει στην παγκόσμια κλιματική αλλαγή μέσω της παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και άλλων αερίων του θερμοκηπίου (GHG).

Η μακροχρόνια έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο Αυτοάνοσων Νοσημάτων, διαπιστώνει έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης RMD Open.

Η πυροδότηση ενός Αυτοάνοσου Νοσήµατος γίνεται συχνά από τον συνδυασµό γενετικής προδιάθεσης (που δεν µπορεί να αλλάξει) και περιβαλλοντικών παραγόντων, που σε κάποιες περιπτώσεις µπορεί να αλλάξουν.
Οι αναθυµιάσεις των καυσίµων είναι και η αιτία που κάτοικοι κοντά σε αεροδρόµια είναι πιο επιρρεπείς σε αυτοάνοσα νοσήµατα, όπως στη ρευµατοειδή αρθρίτιδα και στον ερυθηµατώδη λύκο. Δεν είναι δε τυχαίο ότι βιοµηχανικές περιοχές στη Βόρεια Ευρώπη αλλά και στην Αµερική παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά στα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήµατα.

Η περιβαλλοντική ατμοσφαιρική ρύπανση από τα καυσαέρια των οχημάτων και τη βιομηχανική παραγωγή μπορεί να πυροδοτήσει κυρίως την προσαρμοστική ανοσία – με την οποία το σώμα αντιδρά σε κάποιον συγκεκριμένο παράγοντα. Μερικές φορές, όμως, αυτή η προσαρμοστική απόκριση δεν ενεργοποιείται, προκαλώντας συστηματική φλεγμονή, βλάβη των ιστών και τελικά αυτοάνοση νόσο.

Παραδείγματα Αυτοάνοσης Νόσου που σχετίζεται με την Ατμοσφαιρική Ρύπανση, περιλαμβάνουν την Ρευματοειδή Αρθρίτιδα, τον Συστηματικό Ερυθηματώδη λύκο, τις
φλεγμονώδεις ασθένειες του εντέρου, όπως η ελκώδης κολίτιδα, και σκλήρυνση κατά πλάκας.
Τόσο η επίπτωση όσο και ο επιπολασμός αυτών των νοσημάτων, έχουν αυξηθεί σταθερά την τελευταία δεκαετία, οι λόγοι για τους οποίους δεν είναι απολύτως σαφείς. Και το εάν η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων παραμένει
θέμα συζήτησης.

Πολύ πρόσφατα, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Βερόνας ανακάλυψαν ότι η μακροχρόνια έκθεση σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης συσχετίστηκε με περίπου 40% υψηλότερο κίνδυνο ρευματοειδούς αρθρίτιδας, 20% υψηλότερο κίνδυνο φλεγμονώδους
νόσου του εντέρου όπως η ν. Crohn και η ελκώδης κολίτιδα και 15% υψηλότερο κίνδυνο νοσημάτων του συνδετικού ιστού, όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό RMD Open, έλαβε ολοκληρωμένες ιατρικές πληροφορίες για 81.363 άνδρες και γυναίκες σε μια ιταλική βάση δεδομένων που
παρακολουθεί τον κίνδυνο καταγμάτων μεταξύ Ιουνίου 2016 και Νοεμβρίου 2020. Περίπου το 12% διαγνώστηκε με αυτοάνοση νόσο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση όπως και το κάπνισμα- που μοιράζεται ορισμένες τοξίνες με τις εκπομπές ορυκτών καυσίμων – έχει ήδη συνδεθεί με ανωμαλίες του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσφατα προσδιόρισε την ατμοσφαιρική ρύπανση ως έναν από τους μεγαλύτερους περιβαλλοντικούς κινδύνους για την Δημόσια υγεία».
Δεν είναι σαφές πώς η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να προκαλέσει ορισμένες συνθήκες Αυτοάνοσα Νοσήματα.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα εισπνεόμενα σωματίδια από περιβαλλοντικούς ρύπους συσσωρεύονται επί δεκαετίες μέσα στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος σε
λεμφαδένες που σχετίζονται με τον πνεύμονα, αποδυναμώνοντας τελικά την ικανότητα των κυττάρων να καταπολεμούν τις αναπνευστικές λοιμώξεις.

Συμπερασματικά
Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι διάχυτη και επηρεάζει πολλά όργανα, όχι μόνο τους πνεύμονες. Γνωρίζουμε ότι η ανθρώπινη υγεία είναι θεμελιωδώς συνδεδεμένη με το περιβάλλον μας και ότι η χρόνια έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να
πυροδοτήσει το Ανοσοποιητικό Σύστημα, καθώς και να αποτελεί κίνδυνο για καρδιαγγειακά και πνευμονικά νοσήματα.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ