Της Μαρίας Ακριβού
Η προστασία του περιβάλλοντος είναι καθήκον μας, όχι μόνο γιατί οφείλουμε να σεβόμαστε τον πλανήτη που μας φιλοξενεί και να του επιστρέφουμε όλα όσα μας παρέχει σε αφθονία για να μπορούμε να επιβιώνουμε, αλλά και γιατί έχουμε υποχρέωση απέναντι στις γενιές που έρχονται, να αφήσουμε στην ίδια – ιδανικά και σε καλύτερη κατάσταση – αυτό που μας κληροδοτήθηκε από τις προηγούμενες γενιές.
Η οικολογική καταστροφή, η υπερθέρμανση του πλανήτη και η εξαφάνιση σημαντικών ειδών από τη χλωρίδα και την πανίδα μας, είναι θέματα που πέφτουν στο τραπέζι. Κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, αλλά και μεμονωμένοι πολίτες, αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα της κατάστασης, υιοθετώντας πιο “πράσινες” πρακτικές. Όμως ο δρόμος είναι μακρύς και τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. Γι’ αυτό δράσε πριν να είναι πολύ αργά.
Η ΟΥΝΕΣΚΟ προχωρώντας ένα βήμα πιο μπροστά, έχει καθιερώσει την 26η Ιουλίου, ως τη Διεθνή Ημέρα για την προστασία των Μαγκρόβιων Οικοσυστημάτων («International Day for the Conservation of the Mangrove Ecosystem»), που κινδυνεύουν με εξαφάνιση λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Μαγκρόβια δάση; Τι είναι αυτό και ποια η διαφορά τους από τα συμβατικά δάση; Τα μαγκρόβια δάση ή οικοσυστήματα αποτελούνται από μικρά ξυλώδη δέντρα, ανθεκτικά στο αλάτι και απαντώνται στις αβαθείς παραλίες περιοχών με τροπικά και υποτροπικά κλίματα. Στο ιδιόμορφο αυτό περιβάλλον ζει μια πλούσια πανίδα που σε μεγάλο βαθμό είναι αμφίβια, ενώ φιλοξενείται ένας μεγάλος αριθμός καβουριών, ψαριών και εντόμων.
Ο κύριος ρόλος του μαγκρόβιου δάσους είναι η παραγωγή απορριμάτων φύλλων και αποσαθρωμένης οργανικής ύλης που μεταφέρεται στις πιθανές γειτονικές λιμνοθαλάσσιες ή κοραλλιογενείς περιοχές, ή σε αυτές που αποτελούνται από λιβάδια φύκης, με αποτέλεσμα αυτά να αποτελούν τροφή για τα ψάρια και πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους αυτών των περιοχών. Οι περισσότερες τροπικές γαρίδες του εμπορίου αλλά και πολλά είδη ψαριών εξαρτώνται άμεσα από αυτό το είδος τροφής. Εκτός της τροφής, τα μαγκρόβια δάση παρέχουν και κατάλυμα για υδρόβια πτηνά, αλιγάτορες, μοσχοπόντικες, καβούρια, γαρίδες και πολλά είδη ψαριών ειδικά στην βρεφική τους ηλικία.
Η συνεισφορά των εν λόγω δασών κρίνεται ακόμη μεγαλύτερη εάν αναλογιστεί κανείς ότι αποτελούν καθοριστικό ρυθμιστή για τα παλιρροϊκά κύματα τα οποία θα είχαν πολύ πιο ζημιογόνες επιπτώσεις ειδικά σε κάποιες περιοχές που βρίσκονται πιο κοντά στη στάθμη της θάλασσας. Το 1980 η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές, φυτεύοντας τέτοιου είδους δέντρα, έσωσε χιλιάδες ζωές και εξοικονόμησε εκατομμύρια δολάρια προστατεύοντας τον πληθυσμό της και τα σπίτια του από τους κυκλώνες του 1991 που έπληξαν την νοτιοανατολική ακτή της χώρας.
Σε γενικές γραμμές το μαγκρόβιο δάσος είναι ανθεκτικό, όμως η εκτεταμένη προσάμμωση, η ιζηματοποίηση και οι πετρελαιοκηλίδες εμποδίζουν την πρόσληψη του οξυγόνου και απειλούν με θνησιμότητα το οικοσύστημα. Η μεγαλύτερη απειλή, όπως εύλογα μαντέψατε, ακούει στο όνομα άνθρωπος. Η τάση του να υπερεκμεταλλευτεί τους πόρους και να το μετατρέψει σε εμπορικές, βιομηχανικές και γεωργικές ζώνες υπερυλοτομώντας το παράλληλα λόγω των αυξημένων αναγκών των περιοχών σε ξύλο, είναι και η χαριστική βολή για τη μελλοντική του ανάπτυξη.
Τα δάση στο έλεος του ανθρώπου
Μόνο το 2020 τουλάχιστον 42.000 τετραγωνικά δενδροκάλυψης χάθηκαν σε σημαντικές τροπικές περιοχές. Σύμφωνα με τα στοιχεία από το πανεπιστήμιο του Μέριλαντ και την παγκόσμια πλατφόρμα Global Forest Watch, το 2020 ήταν η τρίτη χειρότερη χρονιά σε ό,τι αφορά στην καταστροφή δασών από το 2002, όταν ξεκίνησε η συγκρίσιμη καταγραφή. Οι απώλειες ήταν ιδιαίτερα βαριές σε τροπικά παρθένα δάση, όπως στον Αμαζόνιο, το Κονγκό και τη νοτιοανατολική Ασία, δάση ζωτικής σημασίας τόσο στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα για τη ρύθμιση του παγκόσμιου κλίματος, όσο και για τα αναντικατάστατα οικοσυστήματά τους.
Μόνο οι απώλειες σε αυτού του τύπου τα δάση ανέρχονται σε 4,2 εκατομμύρια εκτάρια, κάτι που αντιστοιχεί στις ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από 575 εκατομμύρια αυτοκίνητα, σύμφωνα με το World Resources Institute που συνέταξε την έκθεση.
