Kόπωση και Αυτοάνοσα Νοσήματα

Η βαθιά και εξουθενωτική κόπωση αποτελεί ένα από τα πιο συνήθη συμπτώματα μεταξύ ατόμων με αυτοάνοση νόσο, όπως συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, σκλήρυνση κατά πλάκας, διαβήτης τύπου 1, κοιλιοκάκη, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης και ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Η κόπωση είναι πολύπλευρη και ευρέως καθορισμένη, γεγονός που καθιστά την κατανόηση της αιτίας των εκδηλώσεών της ιδιαίτερα δύσκολη σε καταστάσεις με ποικίλη παθολογία, συμπεριλαμβανομένων των αυτοάνοσων νοσημάτων. Γενικά, η κόπωση ορίζεται από εξουθενωτικές περιόδους εξάντλησης που παρεμβαίνουν στις κανονικές δραστηριότητες.
Η σοβαρότητα και η διάρκεια των επεισοδίων κόπωσης ποικίλλουν, αλλά η κόπωση μπορεί να προκαλέσει δυσκολία ακόμη και σε απλές εργασίες όπως το ανέβασμα σκαλοπατιών ή η διέλευση του δωματίου. Οι ακριβείς μηχανισμοί της κόπωσης δεν είναι καλά κατανοητοί, ίσως λόγω του ευρύτερου ορισμού της. Ωστόσο, οι φυσιολογικές διεργασίες που είναι γνωστό ότι παίζουν ρόλο στην κόπωση περιλαμβάνουν την παροχή οξυγόνου/θρεπτικών συστατικών, τον μεταβολισμό, τη διάθεση, τα κίνητρα και την υπνηλία – όλα που επηρεάζονται από τη φλεγμονή.
Επιπλέον, ένα σημαντικό στοιχείο που συμβάλλει στην κόπωση είναι το κεντρικό νευρικό σύστημα – μια περιοχή που επηρεάζεται είτε άμεσα είτε έμμεσα σε πολυάριθμα αυτοάνοσα νοσήματα.

Τέτοιοι ασθενείς παρουσιάζουν χρόνια περιφερική ανοσολογική ενεργοποίηση και συστηματική φλεγμονή λόγω παραγωγής αυξημένων προφλεγμονωδών κυτοκινών, οξειδωτικού στρες και ενεργοποιημένων υποδοχέων κυττάρων ανοσολογικού τύπου.
Οι πάσχοντες από αυτοάνοσο νόσημα, εμφανίζουν διαταραχές που επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία του ορμονικού, του γαστρεντερικού, του νευρικού και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα αυτοάνοσα είναι νοσήματα εκδηλώνονται λόγω της ταυτόχρονης παρουσίας πολλαπλών διαταραχών.

Υπάρχουν πολλές πτυχές της κόπωσης που μπορούν να αξιολογηθούν, οι οποίες καθορίζουν τον τύπο της κόπωσης, συμπεριλαμβανομένης της σοβαρότητας της λειτουργικής έκπτωσης (π.χ.ώρα της ημέρας/κιρκαδικά μοτίβα κόπωσης. διάρκεια της επιμονής της κόπωσης από
δευτερόλεπτα σε ημέρες. χρόνος μεταξύ των περιόδων κόπωσης. η διάρκεια του χρόνου που απαιτείται για την εξάλειψη της κόπωσης).
Ο τύπος της κόπωσης που παρουσιάζεται στην αυτοάνοση νόσο είναι μεταβλητός Αυτές οι διαφορές πιθανόν σχετίζονται με τους συγκεκριμένους ιστούς/όργανα, τους τύπους κυττάρων, τις περιοχές του εγκεφάλου και τους μοριακούς και φυσιολογικούς
μηχανισμούς που επηρεάζονται από την πάθηση.

Πρόσφατη έρευνα αποκαλύπτει μια σχέση μεταξύ των τύπων κόπωσης και ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου, τύπων κυττάρων και φαινοτύπων που μεσολαβούν στα
συμπτώματα που παρατηρούνται.
Επιπλέον, τα φλεγμονώδη μόρια που ενισχύονται στην περιφέρεια με συγκεκριμένους τύπους αυτοάνοσων νοσημάτων μπορούν να αλλάξουν τη φλεγμονή του εγκεφάλου και τη νευροκυκλοφορία επηρεάζοντας την κόπωση.
Κατά συνέπεια, ανοσοτροποποιητικοί παράγοντες και φάρμακα που στοχεύουν φλεγμονώδεις οδούς θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν για τη θεραπεία της κόπωσης που εμφανίζεται σε αυτοάνοσα και συναφή νοσήματα. Η κατανόηση των μηχανισμών πίσω από την
κόπωση δεν θα βοηθήσει μόνο άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά θα μπορούσε επίσης να ωφελήσει τους λήπτες μοσχευμάτων, τους ασθενείς με καρκίνο και τους ασθενείς με μολυσματικές ασθένειες που αντιμετωπίζουν εξουθενωτική κόπωση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Η κόπωση είναι ένα σημαντικό πρώιμο εύρημα σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα και η φλεγμονή είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει σε αυτή τη διαταραχή, η οποία επηρεάζει την ικανότητα των ανθρώπων να εκτελούν καθημερινές δραστηριότητες, εργασία και συνεπώς τη συνολική τους ευεξία.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ