Τα τελευταία χρόνια ολοένα και πληθαίνουν τα site με fake news. Παράλληλα, η αύξηση χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης κάνει όλο και πιο δύσκολο το να εντοπίσουμε ποιες ειδήσεις είναι ψευδείς και ποιες αληθείς.
Οι ψευδείς ειδήσεις (fake news) και η παραπληροφόρηση – πληροφορίες που διαδίδονται εσκεμμένα προκειμένου να παραπλανήσουν τα πλήθη – έχουν εξελιχθεί σε ένα όλο και πιο ορατό παγκόσμιο φαινόμενο.
Δυστυχώς, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν έχουν διευκολύνει μόνο την επικοινωνία μας αλλά και τη διάδοση ψευδών ειδήσεων. Ο τρόπος που το πετυχαίνουν αυτό είναι με τη χρήση του συναισθήματος για να τραβήξουν την προσοχή και να προσελκύσουν επισκέπτες, για οικονομικούς ή ιδεολογικούς λόγους.
Στην Ευρώπη το 85% περίπου των πολιτών θεωρούν τις «ψευδείς ειδήσεις» πρόβλημα στη χώρα τους, ενώ το 83% θεωρούν ότι αποτελεί πρόβλημα για το δημοκρατικό πολίτευμα. Ακόμη και οι νεότερες γενιές που είναι πολύ εξοικειωμένες με την τεχνολογία, δυσκολεύονται να εντοπίσουν τις ψεύτικες ειδήσεις. Επίσης, οι έξι στις δέκα ειδήσεις που κοινοποιούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν έχουν προηγουμένως αναγνωσθεί από τον χρήστη που τις κοινοποίησε!
Εν όψει των εκλογικών αναμετρήσεων του 2024 παγκοσμίως και με αφορμή τις εκλογές στην Ταϊβάν της οποίας το ίντερνετ γέμισε με hoaxes και fake news, αποφασίσαμε να σας παρουσιάσουμε μερικούς τρόπους που θα σας βοηθήσουν να ξεχωρίσετε τις αληθινές ειδήσεις από τις ψευδείς.
Τι είναι οι ψευδείς ειδήσεις;
Οι ψευδείς ειδήσεις (fake news) είναι ιστορίες οι οποίες παρουσιάζονται κυρίως ως δημοσιογραφικές, είναι όμως κατασκευασμένες εσκεμμένα για να εξυπηρετήσουν κάποιο σκοπό. Οι ψευδείς ειδήσεις μπορούν να περιέχονται σε ψηφιακό ή έντυπο περιεχόμενο, συνήθως όμως έχουν ψηφιακή μορφή και διαδίδονται μέσω των social media. Επίσης, σπανιότερα, μπορεί να έχουν τη μορφή ολόκληρων ειδησεογραφικών ιστοσελίδων που έχουν σχεδιαστεί έτσι προκειμένου να μοιάζουν αξιόπιστες. Ο σκοπός των «ψευδών ειδήσεων» είναι είτε εμπορικός όπως η προώθηση ενός προϊόντος ή η δημιουργία κίνησης (traffic) προς μία ιστοσελίδα (clickbait), είτε πολιτικός (παραπληροφόρηση-διαμόρφωση κοινής γνώμης).
Πώς τα αντιμετωπίζουμε;
Τα τελευταία χρόνια, η ανάγκη για αντιμετώπιση των fake news έχει οδηγήσει στην αναζήτηση νέων μεθόδων ελέγχου των ειδήσεων που διαδίδονται από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και των ειδησεογραφικών οργανισμών. Αυτό συνέβη, όταν το twitter, αλλά και ειδησεογραφικά δίκτυα χαρακτήρισαν ως ψευδείς, αναρτήσεις και ομιλία του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Έτσι, συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όταν ένα βίντεο, μια εικόνα ή ένα κείμενο περιέχει ψευδείς ειδήσεις υπάρχει αντίστοιχο ενημερωτικό παράθυρο. Αυτό όμως δεν αρκεί. Όντας και εμείς χρήστες των social media πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα και να αναγνωρίζουμε ποιες ειδήσεις είναι ψευδείς προκειμένου να μην τις αναπαράγουμε.
Τρόποι αναγνώρισης μιας ψευδούς είδησης:
1. Περιεχόμενο. Τι περιέχει η είδηση; Οι αριθμοί και οι έρευνες που μπορεί να αναφέρονται είναι πραγματικά; Μήπως είναι μεροληπτικό το άρθρο;
2. Συντάκτης. Ποιος έχει γράψει το άρθρο; Αν το υπογράφει κάποιος που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στο ίντερνετ ως συντάκτης, ή δεν υπάρχει στο ίδιο μέσο άλλο του άρθρο/δημοσίευση, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είναι ψευδείς οι ειδήσεις που προβάλλει.
3. URL: Ελέξτε το url (την ηλεκτρονική διεύθυνση) του site. Προσπεράστε την κεφαλίδα στην κορυφή του site και ρίξτε μια ματιά παρακάτω για να διαπιστώσετε ότι είστε σε ένα έγκυρο ειδησεογραφικό site.
4. Διασταυρώστε την πληροφορία με άλλες πηγές. Έχετε εύκολη πρόσβαση στο ίντερνετ. Μπορείτε να γκουγκλάρετε την πληροφορία και να δείτε ποια μέσα την έχουν αναρτήσει κτλ.
Θα πείτε βέβαια πώς όλα αυτά είναι ευκολονόητα. Τι κάνουμε όμως όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με εικόνες ή βίντεο που έχουν δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη;
Τρόποι αναγνώρισης μιας εικόνας AI generated:
1. Παράξενα ή μη-φυσικά στοιχεία. Κάποια στοιχεία της εικόνας μπορεί να σας φαίνονται περίεργα. Πολύ χαρακτηριστικό είναι σε ανθρώπους ο λάθος αριθμός δακτύλων στα χέρια ή οι παράξενες αντανακλάσεις του φωτός σε φυσικά αντικείμενα ή ακόμα και στα μάτια των εικονιζόμενων προσώπων.
2. Εξαιρετικές συμμετρίες ή μοτίβα. Τίποτα στη φύση δεν είναι τέλεια συμμετρικό. Αν σε μία εικόνα η συμμετρία είναι τέλεια ή τα μοτίβα που φαίνονται δεν έχουν το παραμικρό ψεγάδι, μπορεί η εικόνα να έχει επεξεργαστεί ή να έχει δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη.
3. Υπερβολικά έντονα ή ζωντανά χρώματα. Η τεχνητή νοημοσύνη φτιάχνει εικόνες με υπερβολικά φωτεινά και έντονα χρώματα. Αν παρατηρήσετε κάτι τέτοιο σε μια εικόνα ή ένα βίντεο τότε μπορεί και να είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης.
4. Κάτι σας φαίνεται λάθος. Το μυαλό μας έχει πολλούς τρόπους να ανιχνεύει μικρές λεπτομέρειες χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Αν κάποια εικόνα ή βίντεο σας φαίνεται πολύ περίεργο για να είναι αληθινό ή σας βγάζει ένα συναίσθημα “ανοίκειου”, τότε μάλλον έχετε δίκιο.
5. Αναζητήστε την εικόνα στο ίντερνετ. Είτε στην αναζήτηση με εικόνα της Google, είτε σε κάποια άλλη πλατφόρμα μπορείτε να αναζητήσετε την εικόνα. Αν τη δείτε να εμφανίζεται παντού και σε τελείως διαφορετικές μεταξύ τους σελίδες, τότε μάλλον δεν είναι πραγματική.
