«Γιατί είναι τόσο δύσκολο για μένα να χάσω βάρος;»
«Μα τα κάνω όλα σωστά.»
«Δεν έχω κάνει τη παραμικρή αλλαγή στο πρόγραμμά μου.»
Κάποιοι ακολουθούν μια δίαιτα και κάνουν συστηματικά γυμναστική, χωρίς όμως τα αποτελέσματα να τους επιβραβεύουν. Το βάρος τους δεν μειώνεται, αλλά πολλές φορές
αυξάνεται κιόλας χωρίς εμφανή λόγο. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των ανθρώπων
απογοητεύονται, παρατάνε την προσπάθεια και αποδέχονται ότι θα μείνουν υπέρβαροι
για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Εάν κάποιος διαπιστώσει ότι παίρνει εύκολα βάρος και δύσκολα χάνει, δεν σημαίνει ότι απαραίτητα φταίει. Τα προβλήματα ελέγχου του βάρους δεν αφορούν μόνο την υπερκατανάλωση τροφών ή την άσκηση. Αφορούν μεταβολικές αλλαγές που είναι
συλλογικά γνωστές ως Αντίσταση στην Ινσουλίνη.
Τι είναι η ινσουλινοαντίσταση;
Πριν συζητήσουμε για την ινσουλινοαντίσταση, είναι βασικό να γνωρίζεις τι είναι η ινσουλίνη. Πρόκειται, λοιπόν, για μια ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας και έχει σαν βασικό ρόλο να ρυθμίζει τα επίπεδα γλυκόζης (σάκχαρο) στο αίμα. Η γλυκόζη στο αίμα αυξάνεται φυσιολογικά μετά από κάθε γεύμα και η ινσουλίνη δίνει εντολή στον οργανισμό ώστε η γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρά του (κυρίως του ήπατος, των μυών και του λιπώδους ιστού) για να αξιοποιηθεί ως καύσιμη ύλη! Με αυτό τον τρόπο τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μειώνονται και το πάγκρεας με τη σειρά του σταματάει τη παραγωγή ινσουλίνης.
Μερικές φορές, λοιπόν, τα κύτταρα του οργανισμού δεν ανταποκρίνονται στην εντολή της
ινσουλίνης – είναι η λεγόμενη ινσουλινοαντίσταση που μπορεί να την έχεις ακούσει και ως
μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη. Για να αντιμετωπίσει αυτή τη νέα συνθήκη, ο οργανισμός δίνει σήμα στο πάγκρεας για να παράγει επιπλέον ινσουλίνη, με αποτέλεσμα
να αυξάνονται υπερβολικά τα επίπεδά της στο αίμα. Αυτή η υπερπαραγωγή ινσουλίνης
ονομάζεται υπερινσουλιναιμία.
Η υπερινσουλιναιμία είναι υπεύθυνη για πολλές ανεπιθύμητες αλλαγές στον οργανισμό
όπως:
– αύξηση σωματικού βάρους
– αυξημένη τριχοφυΐα
– απορρύθμιση μεταβολισμού
– διαταραχές εμμηνορρυσιακού κύκλου στις γυναίκες
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Θα χρειαστεί να εξεταστούν όλες ή κάποιες από τις παρακάτω τιμές στις αιματολογικές
σου.
– Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη
– Καμπύλη γλυκόζης
– Σάκχαρο
– Τριγλυκερίδια
– LDL, δηλαδή “κακή” χοληστερόλη
– HDL, δηλαδή “καλή” χοληστερόλη
Δεν υπάρχει προς το παρόν πανάκεια για την ινσουλιναοαντίσταση. Στα καλά νέα είναι ότι,
σε αντίθεση με τα γονίδιά σου, το περιβάλλον σου μπορείς να το αλλάξεις για να βοηθήσεις την ινσουλινοευαισθησία σου, ξεκινώντας από τις συνήθειές σου. Μάλιστα έχουν παρατηρηθεί βελτιώσεις σε άτομα που άλλαξαν τον τρόπο ζωής τους. Αν λοιπόν ακολουθήσεις τα παρακάτω, πιθανότατα τα κύτταρά σου θα γίνουν περισσότερο ευαίσθητα στην ινσουλίνη.
– Ισορροπημένη διατροφή
– Μείωση σωματικού λίπους -ιδίως του σπλαχνικού
– Τακτική άσκηση
– Φαρμακευτική αγωγή
Η διατροφική αντιμετώπιση
Πέρα όμως από την απώλεια βάρους, και ειδικά σωματικού λίπους (όπου παίζει ρόλο το
ισοζύγιο ενέργειας) είναι σημαντική και η ποιότητα της διατροφής και οι διατροφικές
συνήθειες. Οι μέχρι τώρα έρευνες έχουν διαμορφώσει τις διατροφικές συστάσεις που
φαίνεται να βοηθούν τα άτομα με ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Υδατάνθρακες
Ίσως το βασικότερο μακροθρεπτικό συστατικό που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής από τα άτομα
με ευαισθησία στην ινσουλίνη. H μείωση των απλών ή επεξεργασμένων υδατανθράκων αφορά τον γενικό πληθυσμό, πόσο μάλλον τα άτομα με ινσουλινοαντίσταση. Τους απλούς υδατάνθρακες τους συναντάς σε τρόφιμα όπως τα γλυκά και αυτό που κάνουν ουσιαστικά είναι να ανεβάζουν απότομα το σάκχαρο του αίματος και έπειτα να το ρίχνουν εξίσου απότομα. Σε καμία περίπτωση δε μιλάμε για αποκλεισμό, αλλά για μέτρο.
Σε αντίθεση με τους απλούς υδατάνθρακες, η κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων συστήνεται, καθώς έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Στους σύνθετους υδατάνθρακες θα βρεις:
– Τα φρούτα και τα λαχανικά, ειδικά αν καταναλώνονται με τη φλούδα ή ωμά
– Τα προϊόντα από σιτηρά ολικής άλεσης (σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, καστανό ρύζι,
καλαμπόκι, πλιγούρι κ.α.)
Συχνότητα γευμάτων
Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως αυτής της ινσουλινοαντίστασης δεν παίζει ρόλο μόνο η
ποιότητα των τροφίμων, αλλά και η συχνότητα των γευμάτων. Έχει παρατηρηθεί λοιπόν,
πως τα μικρά και συχνά γεύματα και ειδικότερα η κατανάλωση του μεγαλύτερου μέρους
των θερμίδων το πρώτο μισό της μέρας, τείνουν να βοηθούν στην ομαλή διαχείριση του
σακχάρου στο αίμα. Θα βοηθούσε για παράδειγμα, να ξεκινήσεις τη μέρα σου με ένα
πλούσιο θρεπτικά και ενεργειακά πρωινό με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη με σύνθετους
υδατάνθρακες.
– Γαλακτοκομικά
Τα ιόντα ασβεστίου διεγείρουν την απελευθέρωση ινσουλίνης στο αίμα. Έτσι η κατανάλωση ασβεστίου που υπάρχει σε αφθονία στα γαλακτοκομικά προϊόντα, δείχνει να προσφέρει αρκετά οφέλη στα άτομα που έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη.
– Λιπαρά
Τα κορεσμένα λιπαρά δεν δείχνουν να βοηθούν τα άτομα που εμφανίζουν αντίσταση στην
ινσουλίνη. Για τον λόγο, αντίθετα συστήνεται η κατανάλωση ακόρεστων λιπαρών.
Ακόρεστα λιπαρά περιέχονται σε:
– Ξηρούς καρπούς και οι σπόρους
– Λιπαρά ψάρια
– Φυτικά έλαια
Μάλιστα έρευνες για την επίδραση των ω-3 λιπαρών έδειξαν πως μπορούν να αναστείλουν την ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη ρυθμίζοντας τη βιοενεργειακή δράση των μιτοχονδρίων και του ενδοπλασματικού δικτύου.
– Αλκοόλ
Όσον αφορά το αλκοόλ δεν συστήνεται ο αποκλεισμός του. Παρόλα αυτά η κατανάλωσή
του συνδέεται με αύξηση της γλυκόζης στο αίμα, αύξηση τριγλυκεριδίων, ενώ παράλληλα
έχει πολλές “κενές” θερμίδες. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η εις μέτρον κατανάλωση.
Τι άλλο θα βοηθήσει;
Η ινσουλινοαντίσταση χρειάζεται μια πολύπλευρη αντιμετώπιση. Πέραν της απώλειας
σωματικού λίπους και της καλής διατροφής συστήνεται και:
– Άθληση. Εντάσσοντας στη ζωή σου την άσκηση θα δεις εξαιρετικά αποτελέσματα,
αφού αυτή ευαισθητοποιεί τα κύτταρα του οργανισμού ώστε να υπακούσουν την
εντολή της ινσουλίνης. Έτσι, η τακτική, μέτριας έντασης, σωματική άσκηση, βοηθάει
και άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα στην αυξημένη απομάκρυνση της γλυκόζης από
το αίμα και σε βελτιωμένη ευαισθησία των μυϊκών κυττάρων στην ινσουλίνη.
– Διακοπή καπνίσματος. Υπάρχουν ενδείξεις πως το κάπνισμα έχει άμεση σχέση με την ινσουλινοαντίσταση.
– Φαρμακευτική αγωγή. Προς το παρόν δεν υπάρχουν φάρμακα που να εξειδικεύονται στην αύξηση της ινσουλινοευαισθησίας. Ωστόσο κάποια φάρμακα για παρεμφερείς παθήσεις (πχ. ο διαβήτης) φαίνεται να βοηθούν.
Αν ακούς πρώτη φορά για την ινσουλινοαντίσταση, φαντάζομαι ότι όλες αυτές οι πληροφορίες που διάβασες μπορεί να σου ακούστηκαν πολλές ή ακόμη και αγχωτικές. Να θυμάσαι όμως, ότι είναι διαχειρίσιμη και αυτό είναι το σημαντικό!
