Η Γιαγιά Σταυρούλα και η Κακοποίηση των Ηλικιωμένων

Προσωπική ιστορία της Βίκυς Κλήμη, CEO και Co-founder του grandmama

Η γιαγιά Σταυρούλα στα 92 της χρόνια έμενε μόνη της στο σπίτι της με τον μικρό κήπο και την κίτρινη τριανταφυλλιά. Πάντα αγαπούσε τα λουλούδια της και τα πρόσεχε. Εκείνη την άνοιξη ποτίζοντάς τα, έπεσε και έσπασε το ισχίο της κάτι που συμβαίνει συχνά σε αυτές τις ηλικίες. Δεν είχε το τηλέφωνο πάνω της, φώναζε για βοήθεια μήπως την ακούσει κάποιος γείτονας ή κάποιος περαστικός αλλά μάταια. Σύρθηκε μέχρι μέσα το σαλόνι, με ό,τι δύναμη της είχε απομείνει, για να καλέσει τα παιδιά της, να έρθει κάποιος να την βοηθήσει.

Μεταφέρθηκε στο ΚΑΤ όπου η επέμβαση έγινε μετά από αρκετές μέρες λόγω της αντιθρομβωτικής αγωγής που λάμβανε.
Οι γονείς μου πήραν την απόφαση να την κρατήσουν στο σπίτι, στο παιδικό δωμάτιο γιατί μόνης της δεν μπορούσε πλέον να εξυπηρετηθεί. Ξεκίνησε τις φυσικοθεραπείες στο σπίτι και σιγά σιγά σηκώθηκε με το πι και έκανε μικρά «παιδικά» βηματάκια. Μέχρι τότε το μυαλό της ήταν ξουράφι όπως συνήθιζε να λέει. Από τότε όμως έκανε την εμφάνισή της η άνοια. Άρχισε να ξεχνάει τα πρόσφατα και να θυμάται τα παλιά, τις ημέρες της ζωής της από το παρελθόν. Μπέρδευε τον θείο μου με τον άντρα της, τον παππού Αριστομένη, ή εμένα με την θεία μου. Θυμόταν πάντα τον γιο μου και την μητέρα μου που την φρόντιζε. Θυμάμαι να χαμογελάμε όταν μας φώναζε με άλλο όνομα και εκείνη σα να το καταλάβαινε και γελούσε με τον εαυτό της. Ήταν τόσο καλή και τόσο γλυκιά με έντονα χαραγμένες τις εμπειρίες της στις βαθιές της ρυτίδες. Όμως τα μάτια της και το χαμόγελό της, που ίσα φαινόταν το χρυσό δόντι της, ήταν πάντα φωτεινά! Εκείνη την περίοδο, η μητέρα μου δεν τα κατάφερνε τόσο και βρήκαμε μια γειτόνισσα να την βοηθάει κάποιες ώρες. Είχε μια κάποια εμπειρία και της μιλούσε γλυκά σαν να κανακεύει μωρό. Πολλές φορές η γιαγιά Σταυρούλα, τα βράδια της δεν κοιμόταν και ήταν ανήσυχη. Μετά από 8 μήνες στο σπίτι των γονιών μου, άρχισε να ζητάει έντονα να γυρίσει στο δικό της σπίτι, εκεί που παντρεύτηκε, γέννησε τα παιδιά της, που έχασε τον άντρα της. Όμως δεν θα μπορούσε να είναι μόνη της πια. Έτσι οι γονείς μου κάλεσαν ένα γραφείο με γυναίκες, όπως χαρακτηριστικά αυτοαποκαλούνταν, και την επόμενη μέρα ήρθα μια κυρία «εσώκλειστη» όπως μας είπαν. Αυτό το «εσώκλειστη» σαν φυλακή ακουγόταν. Έμεινε λίγα βράδια και μετά ζήτησε να φύγει. Δεν άντεχε που ξυπνούσε η γιαγιά Σταυρούλα, και δίκιο είχε. Την άλλη μέρα έστειλε το γραφείο μια νέα υποψήφια που θα αντικαταστούσε την προηγούμενη κυρία. Τότε αναρωτιόμουν πώς αυτές οι γυναίκες έπιαναν δουλειά σε ένα σπίτι χωρίς να έχουν κάνει πριν ένα ραντεβού. Να γνωρίζουν που έρχονται, με ποιον θα συνεργαστούν, όμως φαινόταν η ανάγκη για εργασία ότι ήταν μεγαλύτερη του φόβου για το που θα έμενε και με ποιον θα συνεργαζόταν. Αλλά και οι γονείς μου δεν είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν πρώτα με τον άνθρωπο που θα βοηθούσε τη γιαγιά Σταυρούλα. Θυμάμαι οι γονείς μου έβαλαν κάμερες, αυτές που μπορείς να ακούσεις και να μιλήσεις. Την κυρία δεν την ενοχλούσαν όπως μας ανέφερε. Έπρεπε να το γνωρίζει.

Πέρασαν κάποιες μέρες και η μητέρα μου μπήκε από την εφαρμογή και να δει πως τα πάνε. Είχε μεγάλη ανησυχία γιατί δεν ήθελε να την αφήσει να φύγει α ́πό το σπίτι. Εκείνη την ημέρα, άκουσε την γιαγιά μου να φωνάζει από το μπάνιο ότι το νερό ήταν καυτό. Καιγόταν, πονούσε και αντιδρούσε στην κυρία που την έκανε μπάνιο. Άρχισε να φωνάζει και η ίδια. Της μιλούσε τόσο άσχημα. Μπαίνω στην θέση της μητέρας μου που άκουγε την σκηνή, μπαίνω και στην θέση της γιαγιάς μου και πως αισθανόταν με το καυτό νερό πάνω στο εύθραυστο δέρμα της και τις λέξεις που έβγαιναν από το στόμα του ανθρώπου που υποτίθεται ότι την φρόντιζε. Τότε η μητέρα μου συνεννοήθηκε με τον θείο μου να την αλλάξουν. Ζήτησαν από το γραφείο την αντικατάσταση και την επόμενη μέρα η 3η κυρία ήρθε για να φύγει η προηγούμενη. Πάλι στα τυφλά. Όμως εκείνη η ημέρα ήταν και η τελευταία της γιαγιάς Σταυρούλας. Έμελλε να «φύγει» ζώντας εκείνη την σκηνή. Ο ομορφότερος άνθρωπος που έχω γνωρίσει, ο ευγενικότερος, η τρυφερή της ψυχή που μας μεγάλωσε τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, έφυγε με αυτή την ανάμνηση και ίσως είναι η μοναδική απώλεια μέχρι σήμερα που μου φέρνει δάκρυα στα μάτια.

Αυτή είναι η ιστορία της δική μου γιαγιάς θέλοντας να τιμήσω την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των Ηλικιωμένων. Είναι και ο λόγος που αποφάσισα να ασχοληθώ με την φροντίδα τους μέσω του grandmama.gr. Δεν είναι μια εύκολη υπόθεση η επιλογή αλλά και η συνύπαρξη των ανθρώπων ιδίως όταν αναφερόμαστε στους φροντιστές – γηροκόμους που ουσιαστικά συγκατοικούν με τους αγαπημένους μας φροντίζοντάς τους ή όπως αλλιώς τις αποκαλούμε «εσωτερικές». Αυτοί οι άνθρωποι είναι η προέκταση της οικογένειας που πλέον δεν προλαβαίνει με τις υποχρεώσεις να τρέχουν. Είναι η προέκτασή μας.

Η επιλογή της συνεργασίας έρχεται και από τις 2 μεριές. Συναποφασίζουν ότι θα συγκατοικήσουν και θα συνεργαστούν. Αν θα μπορούσα να σας δώσω κάποιες συμβουλές ως προς την επιλογή είναι:

1. Κάντε Εκτενή Έρευνα: Αναζητήστε πληροφορίες για τους υποψήφιους φροντιστές μέσω έγκυρων πλατφορμών ή γραφείων ευρέσεως εργασίας. Αν κάποιος φροντιστής έχει πολλές κριτικές – αστεράκια σημαίνει ότι αλλάζει πολύ συχνά εργασία κάτι που θα πρέπει να μας κινεί το ενδιαφέρον γιατί συμβαίνει αυτό. Προτιμότερο είναι να αναζητήσετε συστάσεις από προηγούμενες οικογένειες.

2. Ζητήστε να Κάνετε Συνέντευξη: Πραγματοποιήστε μια προσωπική συνέντευξη με κάθε υποψήφιο φροντιστή όπως κάνει κάθε εργοδότης. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, αξιολογήστε την εμπειρία τους, την εκπαίδευσή τους, και τη στάση τους απέναντι στη φροντίδα ηλικιωμένων. Ρωτήστε τους για την ζωή τους, για τι πράγμα είναι υπερήφανοι, μια δύσκολη κατάσταση που έζησαν στην εργασία τους και πώς την αντιμετώπισαν.

3. Έλεγχος Ταυτότητας: Εξασφαλίστε ότι οι υποψήφιοι έχουν υποβληθεί σε έλεγχο ταυτότητας από τις πλατφόρμες ή τα γραφεία ευρέσεως εργασίας. Ζητήστε ένα αντίγραφο από τον φροντιστή όταν αποφασίσετε να συνεργαστεί και φροντίστε να μην μοιραστείτε αυτά τα στοιχεία στο διαδίκτυο καθώς θεωρούνται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένων.

4. Συμβατότητα: Διασφαλίστε ότι η προσωπικότητα και η προσέγγιση του φροντιστή είναι συμβατές με τις ανάγκες και την προσωπικότητα του ηλικιωμένου ατόμου που θα φροντίζει. Είναι σημαντικό να υπάρχει καλή επικοινωνία και κατανόηση μεταξύ τους. Ζητήστε με όσους συνεργάζεστε για την επιλογή την βοήθειά τους σε αυτόν τον τομέα. Διαθέτουν μεγάλη εμπειρία και θα σας γλυτώσουν από χρόνο και κόπο.

5. Προκαταρκτική Δοκιμή: Αν είναι δυνατόν, δοκιμάστε μια σύντομη περίοδο λίγων ημερών
συνεργασίας για να δείτε πώς προσαρμόζεται ο φροντιστής στις ανάγκες της οικογένειας και του ηλικιωμένου ατόμου. Συνήθως αν υπάρχει θέμα στην συνεργασία φαίνεται από τις πρώτες μέρες. Συνήθως αν ένας φροντιστής ξεπεράσει το διάστημα των 3 μηνών, αν δεν έχουν αλλάξει οι συνθήκες, τότε οι πιθανότητες να υπάρξει συνεργασία μεγάλου διαστήματος είναι πολύ μεγάλη.

6. Καθορισμός Ρόλων και Ευθυνών: Καθορίστε ξεκάθαρα τις προσδοκίες και τις ευθύνες του φροντιστή. Εξηγήστε λεπτομερώς ποιες είναι οι καθημερινές εργασίες και ποιες οι ιδιαίτερες ανάγκες του ηλικιωμένου ατόμου. Δώστε του την βοήθειά σας ακόμα κι αν δεν την ζητήσει.

7. Συνεχής Επικοινωνία: Επικοινωνείτε τακτικά με τον φροντιστή για να συζητάτε την πρόοδο και τις τυχόν δυσκολίες. Η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας βοηθά στην πρόληψη και επίλυση προβλημάτων και δημιουργεί ένα κλίμα ασφάλειας και στις 2 πλευρές.

8. Εκπαίδευση και Υποστήριξη: Παρέχετε στον φροντιστή την κατάλληλη εκπαίδευση και υποστήριξη όπου χρειάζεται ιδιαίτερα σε απαιτητικά περιστατικά.

9. Αξιολόγηση και Ανατροφοδότηση: Αξιολογήστε τακτικά την απόδοση του φροντιστή και δώστε ανατροφοδότηση. Εάν κάτι δεν λειτουργεί όπως αναμένεται, συζητήστε το ανοιχτά και προσπαθήστε να βρείτε λύσεις από κοινού. Ζητήστε κι εσείς να αξιολογήσει την συνεργασία σας. Με αυτόν τρόπο θα του δώσετε αξία και την ικανοποίηση ότι τον σκέφτεστε.
Ας προσπαθήσουμε όλοι να είμαστε η καλύτερη έκδοση του εαυτού μας για τους ανθρώπους που μας χρειάζονται περισσότερο. Ας δημιουργήσουμε μια κοινότητα φροντίδας που θα αγκαλιάζει και θα προστατεύει τους πιο ευάλωτους, χαρίζοντάς τους την αγάπη και τον σεβασμό που τόσο πολύ αξίζουν.
Άλλωστε σε κάποια χρόνια από τώρα θα βρισκόμαστε εμείς στην θέση τους. Με αυτή την προσπάθεια, η μνήμη της γιαγιάς Σταυρούλας θα ζει για πάντα, φωτίζοντας τον δρόμο μας προς μια κοινωνία γεμάτη καλοσύνη όπως ήταν και η ίδια! Σε αγαπώ γιαγιά…