Ατοπική Δερματίτιδα (Έκζεμα)

Η πιο κοινή χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια σε παιδιά και ενήλικες. Είναι μια συνήθης πάθηση που δεν είναι μεταδοτική.

Ατοπία
Ο όρος ατοπία, περιγράφει την εμφάνιση μιας αλλεργικής αντίδρασης που εκδηλώνεται σε διαφορετικό σημείο από το σημείο επαφής με την ουσία που προκάλεσε την αλλεργία (ετυμολογία: αρχ. α-τόπος).

Ποια είναι τα είδη του εκζέματος;
Υπάρχουν διάφοροι τύποι εκζέματος. Κάθε τύπος έχει μοναδικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία φραγμού του δέρματός, όπως:

– Ατοπική δερματίτιδα
– Δερματίτιδα εξ επαφής
– Δυσιδρωτικό έκζεμα
– Νευροδερματίτιδα
– Αριθμητικό έκζεμα
– Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα

Είναι πιθανό να συνυπάρχουν περισσότεροι από ένας τύπος εκζέματος ταυτόχρονα.

Ποιους επηρεάζει το έκζεμα;
Το έκζεμα μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία. Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως κατά την παιδική ηλικία και διαρκούν μέχρι την ενηλικίωση. Μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος εμφάνισης εκζέματος εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή
διάγνωση:

– Δερματίτιδα
– Αλλεργίες

Πόσο συχνό είναι το έκζεμα;
Το έκζεμα είναι συχνό και επηρεάζει περισσότερους από 31 εκατομμύρια Αμερικανούς.
Τα βρέφη είναι επιρρεπή σε έκζεμα και το 10% έως 20% θα το έχουν. Ωστόσο, σχεδόν τα μισά βρέφη που έχουν διαγνωστεί με έκζεμα ξεπερνούν την πάθηση ή παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση καθώς μεγαλώνουν.

Τι προκαλεί την έναρξη του εκζέματος; Αιτίες
Όταν το δέρμα εκτίθεται διαρκώς σε ουσίες που αντιδρούν με τα φυσικά έλαιά του, έχουμε ως αποτέλεσμα το έκζεμα επαφής. Τα απορρυπαντικά, τα σαμπουάν, τα βιομηχανικά χημικά, τα αντηλιακά, το συνεχές πλύσιμο και το στέγνωμα, οι κρύες ή ξηρές συνθήκες είναι όλα
επικίνδυνοι παράγοντες.

Η βλάβη συσσωρεύεται και προκαλεί τη φλεγμονώδη αντίδραση το έκζεμα. Το δέρμα γίνεται υπερευαίσθητο και η σύντομη έκθεση σε αυτόν είναι αρκετή ώστε να προκαλέσει ευρεία αντίδραση ακόμα και σε περιοχές που δεν έχουν προσβληθεί. Το έκζεμα επαφής μπορεί να
εκδηλωθεί όταν ένα άτομο είναι ευαίσθητο στο άγγιγμα συγκεκριμένων αντικείμενων. Η επαναλαμβανόμενη έκθεση μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία και να οδηγήσει σε άσθμα ή άλλη έντονη αλλεργική κατάσταση.

Τα πρώτα σημάδια του εκζέματος είναι κνησμός, ξηροδερμία και εξάνθημα. Αυτά τα σημάδια δείχνουν ότι υπήρξε επαφή με κάποιον παράγοντα στο περιβάλλον, που προκάλεσε την έναρξη ή την έξαρση των συμπτωμάτων.

Ο εντοπισμός περιβαλλοντικών παραγόντων και η αποφυγή τους μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο έξαρσης του εκζέματος στο μέλλον.

Συμπτώματα
Τα συμπτώματα του εκζέματος περιλαμβάνουν:
– Ξηρό δέρμα.
– Φαγούρα στο δέρμα.
– Εξάνθημα.
– Εξογκώματα στο δέρμα σας.
– Παχιά, δερματώδη κομμάτια δέρματος.
– Δέρμα λεπιοειδές, φολιδωτό ή κρούστα.
– Πρήξιμο.

Θεραπεία
Οι κρέμες στεροειδών μπορούν να περιορίσουν τη φλεγμονή και να προσφέρουν άμεση ανακούφιση από τον κνησμό. Αν ο κνησμός φτάνει σε σημείο να παρενοχλεί τον ύπνο, τα καταπραϋντικά χάπια μπορεί να αποτελέσουν προσωρινή θεραπεία.
Είναι σημαντικό το να διατηρείται το δέρμα υγρό. Η λήψη αντιισταμινικών χαπιών ή άλλων αντικνησμικών φαρμάκων συνήθως καταπραΰνει τον κνησμό.
Σε σοβαρές περιπτώσεις συντονισμένη αγωγή στεροειδών ή δραστικών κατασταλτικών του ανοσοποιητικού όπως η κυκλοσπορίνη μπορεί να χορηγηθεί κατόπιν συνταγής γιατρού και με γνώση πιθανών παρενεργειών.

Συμβουλές αντιμετώπισης του εκζέματος – καλή υγιεινή
Το δέρμα που επηρεάζεται από το έκζεμα είναι πιο ευάλωτο σε μια σειρά λοιμώξεων, όπως το κηρίο, τoν έρπητα και τα κονδυλώματα. Το βακτήριο Staphylococcus aureus μπορεί να προκαλέσει δευτερογενή μόλυνση από κηρίο και πιθανώς να συμβάλει στα συμπτώματα του
εκζέματος.

Οι προτάσεις για πλύσιμο περιλαμβάνουν:
Κάντε χλιαρά μπάνια ή ντους και αποφύγετε τα πραγματικά ζεστά ντους.

Να μη γίνεται χρήση συνηθισμένου σαπουνιού, καθώς τα συστατικά μπορεί να επιδεινώσουν το έκζεμα. Πλύσιμο του σώματος μόνο με ζεστό νερό. Για τις μασχάλες και τη βουβωνική χώρα, χρήση προϊόντων χωρίς σαπούνι, όπως κρέμα σορβολίνης.

Τα λάδια μπάνιου μπορούν να βοηθήσουν στην ενυδάτωση του δέρματος κατά τη διάρκεια του μπάνιου.

Στο στέγνωμα του δέρματος με πετσέτα, αντί να γίνεται τρίψιμο του δέρματος να ταμπονάρεται.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι τα αλλεργιογόνα που εισάγονται στο σώμα μέσω του δέρματος μπορούν να οδηγήσουν στη μετέπειτα ανάπτυξη τροφικής αλλεργίας, άσθματος και αλλεργικού πυρετού.
Η επιθετική θεραπεία του εκζέματος στα παιδιά και η λήψη μέτρων για την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του δερματικού φραγμού μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μελλοντικής ανάπτυξης αυτών των καταστάσεων.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ