Από τους ικανότερους συνθέτες της νέας γενιάς, ο πολυπράγμων Δημήτρης Μαραμής δεν σταματάει να πειραματίζεται. Μετά τον «Ερωτόκριτο» της Λυρικής Σκηνής και τους «Στοιχειωμένους του Μεγάρου Μουσικής, παρουσιάζει για πρώτη φορά στην καρδιά της Αθήνας, τη μουσική του σύνθεση για φωνές «Η Μουσική που κάνει τη Σιωπή και Κλαίει,» το Σάββατο 30 Νοεμβρίου στις 20:00, στη Γερμανική Εκκλησία Αθηνών.
Ποιο ήταν το ερέθισμα για τη σύνθεση «Η Μουσική που κάνει τη σιωπή να κλαίει;
Το δέος της αντήχησης. O τρόπος που σβήνει με τόσο μυστήριο τρόπο μία αρμονία, ένα σπάραγμα μουσικής και γίνεται σιωπή. Είναι φοβερή μαγεία η αντήχηση. Το ταξίδι του ήχου μέσα στον χώρο, αφού παύσει να το παράγει η πηγή, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η φωνή, οι φωνές. Από τη σιωπή έρχεται και στη σιωπή καταλήγει η μουσική. Όπως η ζωή. Από το σκοτάδι ερχόμαστε και στο σκοτάδι καταλήγουμε. Από το τίποτα στο τίποτα. Αλλά στο ενδιάμεσο; Εδώ η σιωπή βαπτίζεται από τη μουσική που προηγείται. Με το που ξεκινάει η μουσική, πεθαίνει η σιωπή κι όταν η μουσική σκοτωθεί στην τελευταία της νότα ή συγχορδία, γεννιέται πάλι η σιωπή. Η σιωπή που προηγείται πριν από τη μουσική, μπορεί να μη φέρει κανένα αίσθημα. Η σιωπή όμως μετά από τη μουσική, μπορεί να έχει γεμίσει από αίσθημα! Η σιωπή κλαίει, αν η μουσική που έχει προϋπάρξει έχει συγκινησιακή δύναμη. Ο τίτλος του έργου είναι ένας κλεμμένος στίχος του ποιητή Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου, ο οποίος πρωταγωνιστεί μέσα στο έργο και το χαρακτηρίζει.
Ποια είναι τελικά αυτή μουσική; Και ποια μουσική κάνει εσένα να δακρύζεις;
Καταρχάς, εγώ δεν μπορώ να κλάψω με τίποτα μέσα στη ζωή, όσο σκληρό κι αν είναι. Αλλά δακρύζω με έργα τέχνης. Δεν μπορώ να ελέγχω το κύμα αισθήματος που με κατακλύζει, όταν μου το προκαλεί η τέχνη. Πρώτα από όλες τις τέχνες η μουσική. Αλλά και ο λόγος και η εικόνα μπορούν μου φέρουν δάκρυα στα μάτια. Αυτό μάλλον συμβαίνει, επειδή στη ζωή είμαι εγκρατής και δεν εκδηλώνομαι εύκολα, οπότε συσσωρεύονται μέσα μου πράγματα, τα οποία λύνονται και σπάνε, όταν επεμβαίνει η τέχνη. Γενικά με έλκει το μυστήριο. Η μουσική έχει το περισσότερο μυστήριο από όλες τις τέχνες. Αυτή η μουσική τελικά που κάνει τη σιωπή και κλαίει, είναι αυτή που έχει συγκινησιακή δύναμη. Η συγκίνηση είναι ενέργεια. Φοβερή ενέργεια, γιατί είναι εξωπραγματική, ανεξήγητη, λυτρωτική, ζωογόνα!
Τι θα δούμε και θα ακούσουμε στη συγκεκριμένη συναυλία;
Από το φωνητικό σύνολο Libro Coro σε μουσική διεύθυνση Ανθής Γουρουντή, ερμηνεύονται τρία χορωδιακά έργα που είναι χωρίς λόγια, κι έπειτα ακολουθούν τραγούδια πάνω σε στίχους του Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου και του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Ο Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου είναι ένας σπουδαίος ποιητής της Θεσσαλονίκης, ο οποίος δημιουργεί με την ποίηση του εκπληκτικές ατμοσφαιρικές εικόνες κι αισθήματα. Περιγράφει μοναδικά την ανθρώπινη μοναξιά, τη δίψα για αγάπη και συντροφικότητα, την ανάγκη για μία αγκαλιά, ένα βλέμμα, ένα άγγιγμα. Έχει βιώσει μία δική του, σκληρή αλήθεια και την εκφράζει με μοναδικό τρόπο. Φυσικά και ταυτίζομαι με την ποίησή του. Ο Ασλάνογλου συνδέεται με τον Λόρκα, με τους έντονους συμβολισμούς. Ο συμβολισμός είναι τέχνη. Συμβάλλει στο να σου μεταφέρει ομορφιά από αυτή την οδό, την οδό της τέχνης. Ο Λόρκα επίσης εμπεριέχει τη μαγεία του παραμυθιού και του μη πραγματικού και για αυτό κι ερμηνεύεται από παιδιά. Την παιδική χορωδία του Libro Coro. Θα ακουστούν επίσης δύο άριες από τη σοπράνο Βανέσσα Καλκάνη.
Πώς λειτουργεί η χρήση του χώρου και συγκριμένα η Γερμανική Εκκλησία Αθηνών;
Η αρχιτεκτονική συνδιαλέγεται με τη μουσική. Με αυτό τον τρόπο μιλούν τρεις τέχνες στο ακροατήριο: η μουσική, ο λόγος και η αρχιτεκτονική του χώρου. Η ατμόσφαιρα ενισχύεται και το δρώμενο χαράζεται μέσα στον άνθρωπο και του μένει ένα αποτύπωμα μοναδικό. Η αντήχηση που έχει η Γερμανική Εκκλησία Αθηνών θα ζωντανέψει το έργο, θα το μεγαλώσει και θα το απογειώσει.
Το έργο έχει παιχτεί με μεγάλη επιτυχία σε πολλά μέρη. Είναι διαφορετικό κάθε φορά;
Βέβαια. Είναι οι ίδιες νότες, οι ίδιοι στίχοι, αλλά μεταμορφώνονται μέσα στον χώρο που παρουσιάζονται. Γιατί ο χώρος είναι συμπρωταγωνιστής. Επίσης, είναι άλλα μουσικά σύνολα, άλλοι άνθρωποι, άλλη ενέργεια, άλλο ακροατήριο. Το ακροατήριο είναι πάντα μέρος του έργου. Επιδρά στο έργο, στην ερμηνεία του, στην κλιμάκωσή του.
Λες ότι είναι «Ένα έργο απάντηση στη βιαιότητα και τη βαρβαρότητα της εποχής μας». Πού την εντοπίζεις εσύ; Τι θα ήθελες να συμβεί στους θεατές-ακροατές;
Απάντηση στη βιαιότητα και στη βαρβαρότητα των καιρών. Ο σύγχρονος άνθρωπος ,μέσα από την αποβλάκωση της τηλεόρασης και του ίντερνετ, έχει χάσει τον πλούτο της παλέτας του διαλόγου και της έκφρασης. Και εκφράζεται αβασάνιστα μέσα από τη βία. Βία προς τη γυναίκα. Βία ανηλίκων. Βία συναδελφική. Βία στη διαφορετικότητα. Σκοτώνουν παιδιά. Θέλουν να σκοτώσουν έναν εχθρό από την Χαμάς με το δικαίωμα στην άμυνα; Σκοτώνουν άλλους εκατό αθώους παραδίπλα. Θέλουν να σκοτώσουν έναν εχθρό από τη Χεζμπολάχ με το δικαίωμα στην άμυνα; Σκοτώνουν άλλους πενήντα αθώους παραδίπλα. Και κυρίως σκοτώνουν παιδιά. Αυτό είναι έγκλημα ασυγχώρητο. Δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω για να νιώσεις τη βιαιότητα της εποχής μας. Ονειρευόμαστε και σχεδιάζουμε πλέον σε έναν κόσμο απρόβλεπτο κι επικίνδυνο. Αντί οι πολιτικοί να ανασκουμπώνονται και να οδηγούν σε λύσεις και μέτρα διάσωσης, συνεχίζουν ακάθεκτοι την καταστροφή, υπόδουλοι αμετακίνητων συμφερόντων και μπαίνοντας σε μία παράλογη σύγκρουση Ανατολής και Δύσης. Το έργο αυτό λοιπόν έρχεται να ηρεμήσει, να γαληνέψει, να επιστρέψει στην αθωότητα. Γιατί η αθωότητα των παιδιών είναι η μόνη καθαρή πηγή ανθρωπισμού.
Πειραματίζεσαι συνεχώς με διαφορετικά είδη. Υπάρχει κάποιο που αγαπάς ιδιαίτερα;
Το μουσικό θέατρο. Είμαι θεατρικός συνθέτης. Ό,τι και να γράψω, μυρίζει θέατρο. Γράφω τραγούδι; το λες θεατρικό. Γράφω ορχηστρικό; από πίσω κρύβεται μία ιστορία, ένας διάλογος. Γράφω χορωδιακό; προέρχεται από το θέατρο. Περισσότερο από ό,τι έχω γράψει είμαι περήφανος για τα τέσσερα μουσικοθεατρικά μου έργα, τα οποία είναι μεγάλα σε έκταση (διάρκεια) και αντιμετώπισαν δραματουργικά μεγάλα θέματα: Ερωτόκριτος, Στοιχειωμένοι, Καπετάν Μιχάλης, Ελευθέριος Βενιζέλος. Μέσα σε αυτά τα τέσσερα είναι και οι ρίζες και τα θεμέλια της σύγχρονης Ελλάδας. Αλλά επίσης και τα μεγάλα θέματα του ανθρώπου: ο έρωτας, το όνειρο, η ελευθερία, ο αγώνας.
Πώς έρχεται η έμπνευση για κάθε σου σύνθεση;
Με λέξεις, ή με νότες άλλων, ή με χρώματα που πυροδοτούν τα αισθήματα μου. Μέσα μου κοιμούνται πολλά πράγματα από τα βιώματά μου. Με κάποιο ερέθισμα, κάτι από αυτά ξυπνάει και ρέει μέσα στο κεφάλι μου ως ήχος! Έμπνευση σημαίνει η πνοή μέσα σου. Αυτή την πνοή κάτι πρέπει να την εμφυσήσει: λέξεις, εικόνες, νότες, χρώματα.
Επόμενα σχέδια
Γράφω ένα έργο για σόλο πιάνο με τον τίτλο Μelancolia για το Βέλγιο κι ετοιμάζω το πέμπτο μου μουσικοθεατρικό έργο για το 2025-2026, μετά από τα τέσσερα που ανέφερα παραπάνω.
