Η Ελένη Γραμματικοπούλου ήθελε πάντα να κάνει την επιστήμη προσιτή, μέσα από κατανοητές καθημερινές ιστορίε. Έτσι, δημιούργησε τους Science Reactors, που έρχονται στις 8 Φεβρουαρίου στο θέατρο στο Θέατρο Arroyo με ένα ανατρεπτικό Stand-up. Μπορεί η επιστήμη να γίνει απλή και κατανοητή για το ευρύ κοινό; Μπορούμε να απενοχοποιήσουμε τη «σοβαρότητα» της επιστήμης; Σε αυτά τα ερωτήματα απαντά η ομάδα των Science Reactors, που απαρτίζεται από επιστήμονες από διαφορετικά πεδία – φυσική, αστροφυσική, χημεία, βιολογία, μαθηματικά. Όλα τα μέλη μοιράζονται εκτός από την αγάπη για την επιστήμη τους και το πάθος να «ανοίξουν» το έργο τους στο κοινό με τρόπο απλό, κατανοητό και ταυτοχρόνως διασκεδαστικό.
Πώς δημιουργήθηκαν οι Science Reactors και από ποιους αποτελούνται;
Η ομάδα αυτή είναι μια δική μου ιδέα, αλλά μιλάμε για 30 χρόνια ζωής αφιερωμένα με πάθος στην Επικοινωνία της Επιστήμης. Από το πρόγραμμα «ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και τα μεγάλα επιστημονικά φεστιβάλ και διοργανώσεις, έως τη διοργάνωση επιστημονικών φεστιβάλ σε ακριτικές περιοχές «Από το Καστελλόριζο στην Ξάνθη»! Το 2014, η ομάδα μας θέλησε να αναδείξει ένα άλλο τελείως αντισυμβατικό πρόσωπο της επιστήμης. Νέοι χαρισματικοί επιστήμονες από όλα τα πεδία μέσα από παραστάσεις Stand up Science (στα χνάρια του Stand up comedy), το Science on stage (επιστημονικό θέατρο) και το Stand up Science kids (επιστήμη για μικρούς) παρουσιάζουν την επιστήμη … αλλιώς!
Προικισμένοι με ταλέντο στην Επικοινωνία της Επιστήμης, κυρίως όμως με πάθος για την ίδια την επιστήμη, οι Science Reactors ανεβαίνουν στη σκηνή, μετατρέποντας δύσκολα επιστημονικά θέματα σε κατανοητές καθημερινές ιστορίες. Και κυρίως, ιστορίες γεμάτες χιούμορ! Σε όλο αυτό το διάστημα η ομάδα, ανανεώνεται συνεχώς με νέα πρόσωπα, καθώς πολλά από τα ιδρυτικά μέλη απορροφήθηκαν από το brain drain και άλλα ακολούθησαν το δικό τους δρόμο.
Ποιο είναι το βασικό όραμα της ομάδας;
Η εξωστρέφεια της επιστήμης, ο επαναπροσδιορισμός της εικόνας του ερευνητή/επιστήμονα, η προσέγγιση της επιστήμης με τρόπο εύληπτο, κατανοητό, γλαφυρό και κυρίως χιουμοριστικό χωρίς όμως το χιούμορ να γίνεται αυτοσκοπός.
Πώς δραστηριοποιείται η ομάδα;
Η ομάδα συμμετέχει σε όλα τα επιστημονικά φεστιβάλ, σεTedX, Βραδιές του Ερευνητή, διοργανώνει δικές της παραστάσεις σε θέατρα, σε πολιτιστικούς χώρους κ.α., κερδίζοντας έτσι πολλούς και fun-ατικούς φίλους. Συνδυάζουμε την Τέχνη με την Επιστήμη και συνεχίζουμε, υπηρετώντας πάντα τον ίδιο στόχο: την επικοινωνία της επιστήμης. Το 2017 η ΕΡΤ πρόβαλε το έργο μας στο πλαίσιο της σειράς “Close up”, επίσημη συμμετοχή της στο 20ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης Αποβλήτων 2021 η παρουσία μας επίσης υπήρξε καθοριστική. Για τη διοργάνωση τους RE-think (re-use, re-duce, re-cycle) προκριθήκαμε, στους 3 finalists της ομάδας Citizens για τα Ευρωπαϊκά Βραβεία EWWR (European Week for Waste Reduction). Επ΄σιης, η ομάδα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Φεστιβάλ Γρίφων Καστελλορίζου – το οποίο διοργανώνεται πλέον και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος, και πρόσφατα (Απρίλιος 2025) θα γίνει στην Ξάνθη. Το 2024 συμπληρώσαμε την πρώτη μας δεκαετία, διοργανώνοντας πολλές παραστάσεις, γεγονός που στάθηκε αφορμή ενός συγκινητικού re-union πολλών μελών, που συμμετείχαν και από το εξωτερικό.
Παρουσιάζοντας επιστημονικά θέματα της καθημερινής μας ζωής με τρόπο απλό και χιούμορ, τι φιλοδοξείτε να επιτύχετε;
Την προσέγγιση και κατανόηση επίκαιρων επιστημονικών θεμάτων, ανατρέποντας τα καθιερωμένα εργαλεία μάθησης. Παράλληλα επιθυμούμε να κεντρίσουμε με τρόπο διασκεδαστικό, την περιέργεια αλλά και την αγάπη του νεανικού, κυρίως, κοινού για την επιστήμη. Δίνουμε βαρύτητα σε θέματα τα οποία απασχολούν την καθημερινή μας ζωή (από τα μικρόβια, την τεχνητή νοημοσύνη, την πληροφορική, τις λειτουργίες του εγκεφάλου, το περιβάλλον, τα fake news, κ.α.) Πολλές φορές μάλιστα, αυτοσαρκαζόμενοι, μοιραζόμαστε προσωπικές εμπειρίες, ως παραδείγματα προς αποφυγή «απ-ενοχοποι-ώντας» τη σοβαροφάνεια της επιστήμης.
Τελικά η επιστήμη γιατί μπορεί να έχει και πλάκα;
Η επιστήμη συνοδεύει κάθε μας δραστηριότητα και είναι απόλυτα συνδεδεμένη με κάθε πτυχή της ζωής μας. Ερμηνεύει τα πάντα που βρίσκονται γύρω μας, γιατί λοιπόν να μην αντιμετωπίζεται και με χιούμορ; Θα επαναλάβω κάτι που έχει πει ο Ιονέσκο και αγαπώ πολύ: «Όπου δεν υπάρχει χιούμορ και γέλιο υπάρχει οργή και μίσος»!»
Τι θα δούμε στην καινούργια σας παράσταση στο Θέατρο Arroyo στις 8 Φεβρουαρίου;
Πάντα οι παραστάσεις των SR διακρίνονται από την πολυθεματική τους. Τη νέα χρονιά θα υπάρχει και ένα στοιχείο «έκπληξη». Στην παρέα της 8ης Φεβρουαρίου, ένας βιολόγος, ένας πολεοδόμος/χωροτάκτης, μια νευροεπιστήμων, ένας πληροφορικός, ένας βιοεπιστήμονας και μία αστροφυσικός θα ξετυλίξουν τις επιστημονικές τους ιστορίες με το δικό τους προσωπικό ύφος.
Πώς το κοινό συμμετέχει σε αυτή;
Στην αρχή, στις πρώτες μας εμφανίσεις, το κοινό ξαφνιαζόταν, τώρα όμως γελάει, χαίρεται, προβληματίζεται αλλά και διασκεδάζει. Συμμετέχει, δημιουργείται διάλογος με τον επιστήμονα /ερευνητή /αφηγητή. Η εκμηδένιση της απόστασης που τους χωρίζει τους γοητεύει εξαιρετικά. Το πιο σημαντικό στοιχείο επιτυχίας είναι η διάδραση. Έχουμε πλέον αποκτήσει το δικό μας κοινό, τους δικούς μας «fans» που επεκτείνεται τα τελευταία χρόνια ανάμεσα και σε μικρότερες ηλικίες μέσω του Stand up Science kids.
