Μια μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon σε συνεργασία με τη Microsoft (την εταιρεία που έχει επενδύσει σχεδόν 14 δισεκατομμύρια δολάρια στην τεχνητή νοημοσύνη και χρηματοδοτεί ουσιαστικά την ανάπτυξή της), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όσο περισσότερο εξαρτώνται οι άνθρωποι από εργαλεία ΑΙ, τόσο μειώνεται η ικανότητά τους για κριτική σκέψη.
Στη μελέτη συμμετείχαν 319 εργαζόμενοι στον τομέα της γνώσης, δηλαδή άτομα των οποίων η δουλειά σχετίζεται με τη διαχείριση δεδομένων. Οι ερευνητές τούς ζήτησαν να παραθέσουν παραδείγματα, όπου χρησιμοποίησαν την τεχνητή νοημοσύνη στην εργασία τους και στη συνέχεια, να εκτιμήσουν την αυτοπεποίθησή τους σχετικά με τα αποτελέσματα που έλαβαν και την ικανότητά τους να τα αναπαράγουν χωρίς τη βοήθεια της ΑΙ.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: οι εργαζόμενοι που εμπιστεύονταν απόλυτα την ΑΙ εμφάνισαν μειωμένη κριτική σκέψη σε σύγκριση με εκείνους που επεξεργάζονταν τα αποτελέσματα της τεχνητής νοημοσύνης. Επίσης, παρατηρήθηκε ότι η χρήση της ΑΙ περιορίζει τη δημιουργικότητα, καθώς οι εργαζόμενοι που χρησιμοποίησαν εργαλεία ΑΙ παρήγαγαν λιγότερο ποικίλα αποτελέσματα για την ίδια εργασία, σε σχέση με εκείνους που στηρίζονταν στις δικές τους γνωστικές ικανότητες.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι από τις αριθμομηχανές μέχρι τους χάρτες GPS, πολλές νέες τεχνολογίες έχουν διευκολύνει τις καθημερινές μας εργασίες, αφαιρώντας την ανάγκη για κριτική σκέψη. Ωστόσο, με την τεχνητή νοημοσύνη υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξουμε να εξαρτηθούμε εξ ολοκλήρου από αυτήν.
Πώς μπορούμε να προστατέψουμε την κριτική μας ικανότητα
Η μελέτη δεν αμφισβητεί την ιδέα ότι υπάρχουν καταστάσεις στις οποίες τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα, αλλά προειδοποιεί σχετικά με το κόστος. Στηριζόμενοι στην τεχνητή νοημοσύνη, οι εργαζόμενοι αρχίζουν να χάνουν τη μυϊκή μνήμη που έχουν αναπτύξει από την ολοκλήρωση ορισμένων εργασιών μόνοι τους. Αρχίζουν να αναθέτουν σε εξωτερικούς συνεργάτες όχι μόνο την ίδια την εργασία, αλλά την κριτική τους ενασχόληση με αυτήν, υποθέτοντας ότι το μηχάνημα μπορεί να το χειριστεί.
Σύμφωνα με τον Dr. Michael Gerlich, Διευθυντή του Κέντρου Στρατηγικής Επιχειρηματικής Προοπτικής και Βιωσιμότητας στη Swiss Business School, το πρόβλημα έγκειται στο πώς χρησιμοποιούμε τον ελεύθερο χρόνο και τους γνωστικούς μας πόρους. «Αν οι χρήστες αξιοποιούν τους γνωστικούς πόρους που απελευθερώνονται από την AI για καινοτόμες δραστηριότητες, η υπόσχεση ισχύει. Ωστόσο, η έρευνά μου δείχνει ότι οι περισσότεροι διοχετεύουν αυτούς τους πόρους στην παθητική κατανάλωση περιεχομένου, το οποίο επιμελείται η AI», δήλωσε.
Επομένως, καλό είναι να μην αφήνουμε την ΑΙ να αναλαμβάνει δράση και να ολοκληρώνει μόνη της τις εργασίες μας, αλλά να την αξιοποιούμε σε συνδυασμό με τη δική μας κριτική σκέψη για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ήξερες ότι… η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να έχει υποσυνείδητες προκαταλήψεις;
Όταν σκεφτόμαστε την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), φανταζόμαστε μια απόλυτα αντικειμενική τεχνολογία. Όμως, η AI μπορεί να έχει προκαταλήψεις – και συχνά τις αποκτά από εμάς.
Οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης εκπαιδεύονται με τεράστια ποσότητα δεδομένων, όμως αυτά τα δεδομένα προέρχονται από τον άνθρωπο. Αν τα δεδομένα περιέχουν λάθη ή προκαταλήψεις (bias), τότε η AI τα αναπαράγει. Για παράδειγμα, αλγόριθμοι πρόσληψης προσωπικού έχουν αποκλείσει βιογραφικά γυναικών επειδή εκπαιδεύτηκαν με παλαιότερα δεδομένα όπου κυριαρχούσαν άνδρες.
Επιπλέον, η AI μπορεί να δημιουργήσει κάτι νέο από το μηδέν χωρίς να καταλαβαίνει αν είναι σωστό ή λάθος. Το 2023, ένας αλγόριθμος νομικής έρευνας δημιούργησε ανύπαρκτες δικαστικές αποφάσεις, τις οποίες παρουσίασε ως αληθινές!
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι τέλεια – είναι τόσο καλή όσο τα δεδομένα της. Και αυτό σημαίνει ότι όσο εξελίσσεται, τόσο πιο προσεκτικοί πρέπει να είμαστε στον τρόπο που τη χρησιμοποιούμε.
, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όσο περισσότερο εξαρτώνται οι άνθρωποι από εργαλεία ΑΙ, τόσο μειώνεται η ικανότητά τους για κριτική σκέψη.){kind=link}