Ο Τάσος Πυργιέρης παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το «Απορρίπτεται» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω μεταπλάθοντας το σε μια φαρσοκωμωδία-μινιατούρα. Το «τι πρέπει» δίνει τη θέση του στο «τι συμβαίνει» μέσα από το μικροσκόπιο του «τι θέλω». Και οι ανθρώπινες σχέσεις αποκαλύπτονται μέσα από συγκρούσεις, διλήμματα, επιθυμίες και αντιστάσεις σε κοινωνικά όρια και αποκλεισμούς. Ο Θωμάς Βούλγαρης, η Αντιγόνη Κουλουκάκου και ο Βασίλης Αθανασόπουλος, μαζί με τον σκηνοθέτη μας ξεναγούν στο πολύχρωμα σύμπαν του νομπελίστα συγγραφέα.
Θωμά, τι συμβαίνει στο «Απορρίπτεται»;
Στο «Απορρίπτεται», δυο παντρεμένα ζευγάρια ερωτοτροπούν μεταξύ τους με φόντο την Αγγλία των αρχών του 20ου αιώνα. Ένα τρελό ερωτικό γαϊτανάκι, όπου ο κύριος Λαν φλερτάρει έντονα με την κυρία Τζούνο κι ο κύριος Τζούνο με την κυρία Λαν χωρίς φραγμούς και κοινωνικά πρέπει. Ο Σω με το «Απορρίπτεται» κάνει τη δική του πρόταση στο είδος της φαρσοκωμωδίας, καθώς δεν βάζει τους ήρωές του να αποδείξουν μέσα από παρεξηγήσεις την αθωότητά τους, αλλά να αιτιολογήσουν μέσα από γεγονότα την «ενοχή» τους.
Τάσο, πως αποφάσισες να σκηνοθετήσεις αυτό το έργο που ανεβαίνει πρώτη φορά στην Ελλάδα;
Αγαπώ ιδιαίτερα την κωμωδία κι όταν ήρθε το «Απορρίπτεται» στα χέρια μου εντυπωσιάστηκα από το καυστικό χιούμορ του μέγιστου Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω, όπως κι από το γεγονός ότι παρόλο που σε πρώτο επίπεδο πρόκειται για μια ανάλαφρη φάρσα, θίγει βαθιά ηθικά ζητήματα που αποτελούν ταμπού ακόμα και σήμερα. Είναι μια απολαυστική πρόκληση για μένα να επικοινωνήσω αυτό το κείμενο στο σημερινό κοινό, χωρίς να προδώσω το ύφος του κι έχοντας ως στόχο ο θεατής να ταυτιστεί με κάποιον από τους πολύχρωμους χαρακτήρες του έργου ακόμα και να δει τις δικές του σχέσεις μέσα από ένα νέο πρίσμα.
Βασίλη, υποστηρίζει τελικά ο Σω την πολυγαμία εν έτει 1912;
Ο Σω παίρνει ως αφορμή την πολυγαμία για να θίξει κάποια άλλα ζητήματα, που επικεντρώνονται περισσότερο στις προσωπικές αξίες του κάθε ατόμου. Τα θέματα που αγγίζει το έργο αφορούν στο πώς ο καθένας ηθικολογεί, γιατί έτσι είναι το πρέπον, αν είναι σωστό να καταπιέζει τις αυθόρμητες τάσεις του, ή να τηρεί τις υποσχέσεις που έχει δώσει στο παρελθόν. Στο «Απορρίπτεται», βλέπουμε τέσσερις διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, που ο καθένας διατηρεί μια άλλη θέση σε σχέση με αυτό που λέμε «απιστία». Πρέπει τελικά να μένεις πιστός σε κάποιον, ή στον εαυτό σου και τις αξίες σου; Ο συγγραφέας επανεξετάζει την έννοια της «ενοχής» στο συγκεκριμένο έργο κι αυτό είναι κάτι που από το 1912 μέχρι και σήμερα, μπορεί να εξετάσει ο καθένας από εμάς για τον εαυτό του.
Αντιγόνη, τi μας εμποδίζει τελικά να βιώσουμε τον έρωτα;
Νομίζω οι συνθήκες της καθημερινότητάς μας σε συνδυασμό πολλές φορές με τα κοινωνικά πρέπει και τον φόβο μήπως χάσουμε κομμάτι του εαυτού μας εξαιτίας μιας ερωτικής σχέσης. Όμως τελικά κανείς δεν λέει όχι στον έρωτα.
Μιλήστε μας για τους ρόλους σας.
Θωμάς: Ο Γκρέγκορι είναι ένας τυπικός δανδής της εποχής του, που αγαπάει παράφορα τη γυναίκα του, αλλά δηλώνει ταυτόχρονα ερωτευμένος με την κυρία Τζούνο. Παρά το προσωπείο του γοητευτικού και έμπειρου άντρα, διατηρεί μια αθωότητα που τον κάνει αρκετά συμπαθητικό. Είναι ανοιχτόμυαλος αλλά έχει μια κόκκινη γραμμή: τη μαμά του.
Βασίλης: Ο Σίμπθορπ θα μπορούσε να είναι ο πιο ευτυχισμένος άνδρας του κόσμου. Όμορφος, επιτυχημένος, πλούσιος και ευτυχισμένος με τη σύζυγό του. Αυτή η πληρότητα όμως είναι και το δράμα του, καθώς το μόνο που εκείνος αποζητά είναι την εμπειρία ενός ένοχου πάθους, που όπως πιστεύει θα τον ολοκληρώσει και θα τονώσει τη ρομαντική του διάθεση. Μέσα από τον Σίμπθορπ, ο Σω σατιρίζει εμμέσως και την εθνικιστική, κυρίαρχη τάση της άρχουσας τάξης της Αγγλίας, που πίστευε – και πιθανώς πιστεύει ως τις μέρες μας – ότι είναι οι εκλεκτότεροι των εθνών.
Αντιγόνη: Η Σεραφίτα, πιστεύω, είναι η πιο χορτάτη και πιο ακομπλεξάριστη από τους ήρωες του έργου. Ξέρει τι θέλει, έχει βιώσει στο έπακρο και τον έρωτα και τον θαυμασμό και το μόνο που επιθυμεί είναι να διασκεδάζει. Για μένα συμβολίζει τη νέα γυναίκα της εποχής της, που στο μέλλον θα σταθεί μόνη στα πόδια της και θα εναντιωθεί στην πατριαρχεία.
Τάσο, πως διαχειρίζεσαι σκηνοθετικά την απόσταση που έχουμε από την εποχή του 1912;
Δουλεύοντας πάνω στο έργο, συνειδητοποίησα ότι η ιστορία αυτή θα μπορούσε κάλλιστα να έχει γραφτεί σήμερα. Θα έλεγα πως η διαφορά του τότε από το σήμερα είναι πως οι άνθρωποι ήταν πιο κομψοί, απολάμβαναν περισσότερο τα πράγματα και οι ρυθμοί της ζωής τους ήταν πιο αργοί. Η ανάγνωσή μου διατηρεί στο έπακρο το στυλιζάρισματης εποχής, αλλά σε συνδυασμό με τους φρενήρεις ρυθμούς της εποχής μας.
Θωμά, τελικά ποιος απορρίπτεται σ’ αυτό το έργο;
Θα έλεγα ο πουριτανισμός. Ο Σω σ’ αυτό το έργο υποστηρίζει πως όλα είναι μέσα στη ζωή, δεν υπάρχει τίποτα αφύσικο και από τη στιγμή που όλα υφίστανται δεν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τίποτα ανήθικο ή ανάρμοστο.
Αντιγόνη, ποια η θέση της γυναίκας σε αυτή τη φαρσοκωμωδία;
Οι γυναίκες σ’ αυτό το έργο παρουσιάζονται πιο δραστικές και αποφασιστικές από τους άνδρες, που δείχνουν δέσμιοι επιβεβλημένων κοινωνικών αρχών, όπως και του αχαλίνωτου εγώ τους. Οι γυναίκες είναι αυτές που ορίζουν την πορεία της ιστορίας κι εν τέλει αυτές που δίνουν τη λύση
Βασίλη, γιατί την αποκαλείται φαρσοκωμωδία-μινιατούρα;
Το φαρσικό στοιχείο είναι έντονο τόσο στο κείμενο όσο και στη σκηνοθεσία. Το πάντρεμα φάρσας με την κομψότητα της κωμωδίας ηθών έχει τρομερό ενδιαφέρον και για μας και για το θεατή, αφού οι αντιθέσεις που προκύπτουν σε σημεία, δημιουργούν ένα πολυδιάστατο αποτέλεσμα. Μινιατούρα το αποκαλούμε αφενός λόγω της μικρής διάρκειας του και αφετέρου λόγω της πυκνής, αριστουργηματικής γραφής του Σω που μέσα σε μία ώρα και κάτι, εμπερικλείονται ζητήματα και έννοιες που αν κάτσει και τ’ αναλύσει κανείς μπορεί να γράψει ολόκληρους τόμους. Όπως και αν χαρακτηρίσουμε όμως το «Απορρίπτεται», το θέμα είναι πως μέσα από καταστάσεις που προκαλούν γέλιο, προκύπτουν θέματα που σχετίζονται με τις ανθρώπινες σχέσεις.
Τάσο, τι θα ήθελες να πάρει ο θεατής φεύγοντας από το Απορρίπτεται;
Θα ήθελα ο κόσμος να φύγει με ένα πλατύ χαμόγελο από την παράστασή μας και να πάρει μαζί του κάτι από το σπινθηροβόλο πνεύμα αυτού του σπουδαίου δραματουργού. Όπως επίσης θα ήθελα να συγκρατήσει και μια φράση του έργου: «Ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε άνθρωποι…»
