Κόκκινα φανάρια, φωτεινές αλήθειες: Τι δεν ξέρεις για τις εργαζόμενες του σεξ (αλλά θα έπρεπε)

Γιατί η 2η Ιουνίου δεν είναι απλώς «μια περίεργη μέρα» στο ημερολόγιο.

Υπάρχουν παγκόσμιες ημέρες που μας κάνουν να χαμογελάμε. Άλλες που μας συγκινούν. Και κάποιες που, αν είμαστε ειλικρινείς, μας φέρνουν μια αμηχανία. Η Διεθνής Ημέρα Εργατριών του Σεξ (2 Ιουνίου) ανήκει στην τρίτη κατηγορία. Όχι γιατί δεν έχει νόημα – αλλά γιατί μας αναγκάζει να δούμε κάτι που συχνά προσπερνάμε, με προκατάληψη ή άγνοια.

Ας βάλουμε όμως τα πράγματα στη θέση τους. Δεν πρόκειται για “γιορτή”, ούτε για φολκλόρ. Πρόκειται για διεκδίκηση. Για μια μέρα που θυμίζει ότι πίσω από ταμπέλες, στερεότυπα και σιωπή, υπάρχουν άνθρωποι που ζητούν τα αυτονόητα: σεβασμό, ασφάλεια, δικαιώματα.

 Ήξερες ότι…

• Το 1975, στη Λυών της Γαλλίας, εργαζόμενες του σεξ κατέλαβαν εκκλησίες για να διαμαρτυρηθούν για την κρατική αδιαφορία, τις διώξεις και τη βία. Από αυτή την ιστορική κίνηση καθιερώθηκε η 2α Ιουνίου.

• Ο όρος sex worker προτάθηκε για να αντικαταστήσει λέξεις με αρνητικό φορτίο, δίνοντας έμφαση στην εργασία – όχι στην ταυτότητα.

• Στην Ολλανδία, η εργασία στο σεξ είναι νόμιμη, φορολογούμενη και ασφαλισμένη. Στη Γερμανία, οι εργαζόμενες έχουν μέχρι και επαγγελματική κάρτα.

Fun facts που δεν είναι τόσο “fun” όσο… αληθινά:

• Στην Κολομβία, η εργασία στο σεξ είναι νόμιμη και αναγνωρισμένη ως επάγγελμα από το Ανώτατο Δικαστήριο, επιτρέποντας σε εργαζόμενες/ους να διεκδικούν ασφαλιστική κάλυψη, σύνταξη και εργατικά δικαιώματα, όπως κάθε άλλος πολίτης.

• Στην Ελβετία λειτουργούν drive-in «σπιτάκια», σχεδιασμένα για μεγαλύτερη ασφάλεια και ιδιωτικότητα των εργαζομένων.

• Στην αρχαία Ελλάδα, οι εταίρες δεν είχαν καμία σχέση με την εικόνα της “εκδιδόμενης”. Είχαν μόρφωση, περιουσία και λόγο στα κοινά.

Γιατί μας αφορά;

Όχι γιατί όλοι πρέπει να έχουμε άποψη για το επάγγελμα. Αλλά γιατί η σιωπή γεννά βία. Και όταν μια ολόκληρη επαγγελματική ομάδα ζει στο περιθώριο, χωρίς νομική προστασία, χωρίς φωνή, χωρίς δικαιώματα, τότε έχουμε αποτύχει σαν κοινωνία.

Δεν μιλάμε για κάτι “ρομαντικό”, ούτε για κάτι “σκανδαλώδες”. Μιλάμε για εργασία σε ακραία συνθήκες. Πολλές φορές χωρίς δυνατότητα επιλογής, με κινδύνους καθημερινούς, με κράτος-θεατή και κοινωνία που κοιτά αλλού.

Αν δεν μπορείς να καταλάβεις γιατί υπάρχει αυτή η μέρα, ίσως να μην έχεις ποτέ αναρωτηθεί:
Ποια είναι αυτά τα πρόσωπα; Ποια ιστορία κουβαλούν; Πόση δύναμη χρειάζεται να σταθούν;

Και τώρα;

Ας μην προσπεράσουμε αυτή τη μέρα με μισό χαμόγελο. Ας πούμε:

«Σε βλέπω. Δεν σε ξέρω. Δεν χρειάζεται να συμφωνώ. Αλλά σε σέβομαι.»

Και ίσως τότε, η 2α Ιουνίου να πάψει να είναι αμήχανη. Και να γίνει αυτό που της αξίζει να είναι:
Μια μέρα για να μιλήσουμε ανοιχτά. Και με σεβασμό.

1. Νέα Ζηλανδία
   Ίσως η πιο προοδευτική χώρα στον πλανήτη στο θέμα: η εργασία στο σεξ αποποινικοποιήθηκε πλήρως το 2003, με στόχο την προστασία των δικαιωμάτων όσων εργάζονται στον χώρο και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων.

2. Σουηδία
   Το λεγόμενο “σουηδικό μοντέλο” ποινικοποιεί τον πελάτη – όχι τον εργαζόμενο/η. Ο στόχος είναι να μειωθεί η ζήτηση και να προστατευτούν όσοι ασκούν το επάγγελμα. Το ίδιο μοντέλο έχει υιοθετηθεί και από τη Γαλλία, την Ιρλανδία και τον Καναδά.

3. Ελλάδα
   Η εργασία στο σεξ είναι νόμιμη υπό όρους, αλλά στην πράξη ελάχιστα ρυθμισμένη. Οι περισσότεροι χώροι λειτουργούν παράνομα ή ημι-νόμιμα, με ελάχιστες παροχές προστασίας και σχεδόν ανύπαρκτη υποστήριξη από την πολιτεία.

Πίσω από τους νόμους, υπάρχουν ζωές. Πίσω από τα στατιστικά, υπάρχουν πρόσωπα. Κι αν θέλουμε να είμαστε μια κοινωνία με φως, πρέπει να μάθουμε να κοιτάμε κι εκεί που μέχρι τώρα κοιτούσαμε αλλού.