Όλοι μας θέλουμε να ζήσουμε πολλά χρόνια. Όμως τι αξία έχει να προσθέτεις χρόνια στη ζωή σου, αν δεν προσθέτεις και ζωή στα χρόνια σου; Η σύγχρονη ιατρική αλλάζει οπτική και επικεντρώνεται όχι μόνο στη διάρκεια της ζωής (lifespan), αλλά κυρίως στην ποιότητα αυτής της ζωής — γνωστή και ως healthspan.
Τι σημαίνει healthspan;
Το healthspan αναφέρεται στο σύνολο των ετών που ένα άτομο ζει χωρίς σοβαρές χρόνιες ασθένειες ή σωματικές αναπηρίες. Είναι η εποχή της ζωής που απολαμβάνουμε υγεία, ανεξαρτησία και ενεργή καθημερινότητα. Αντίθετα, το lifespan είναι απλώς ο αριθμός των ετών που ζούμε συνολικά — ανεξαρτήτως κατάστασης υγείας.
Γιατί έχει σημασία;
Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής δεν συνοδεύεται πάντα από αύξηση του healthspan. Πολλοί άνθρωποι ζουν τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής τους αντιμετωπίζοντας σοβαρές παθήσεις, όπως καρδιοπάθειες, άνοια ή κινητικές δυσκολίες. Ο στόχος σήμερα είναι να επεκτείνουμε τη ζωή με ποιότητα — να φτάνουμε στα βαθιά μας χρόνια με σώμα και νου σε όσο το δυνατόν καλύτερη κατάσταση.
Πώς μπορούμε να επηρεάσουμε το healthspan μας;
Οι ερευνητές της Mayo Clinic επισημαίνουν ότι η επιβράδυνση της γήρανσης δεν βασίζεται μόνο σε γενετικούς παράγοντες ή φάρμακα, αλλά κυρίως στον τρόπο ζωής μας. Μερικά από τα πιο κρίσιμα σημεία:
-
Καλή φυσική δραστηριότητα: ακόμα και ήπια καθημερινή άσκηση μειώνει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων.
-
Ισορροπημένη διατροφή: μεσογειακή, φυτικής προέλευσης, πλούσια σε αντιοξειδωτικά και καλά λιπαρά.
-
Κοινωνική σύνδεση: οι άνθρωποι που διατηρούν σχέσεις και νιώθουν ότι ανήκουν σε μια κοινότητα ζουν καλύτερα και περισσότερο.
-
Ποιοτικός ύπνος: ο ύπνος είναι κρίσιμος για την αποκατάσταση του οργανισμού και την καθυστέρηση της κυτταρικής φθοράς.
-
Ψυχική ανθεκτικότητα: η διαχείριση του στρες και η αισιοδοξία συμβάλλουν στην υγιή γήρανση.
Τι είναι η κυτταρική γήρανση και γιατί μας αφορά;
Ένας από τους βασικούς μηχανισμούς της γήρανσης είναι η κυτταρική γήρανση (senescence). Πρόκειται για την κατάσταση στην οποία τα κύτταρα σταματούν να διαιρούνται και αρχίζουν να παράγουν φλεγμονώδεις ουσίες. Αυτή η διαδικασία έχει συσχετιστεί με πολλές ασθένειες της τρίτης ηλικίας.
Εντούτοις, έρευνες δείχνουν πως με τη σωστή πρόληψη μπορούμε να μειώσουμε το φορτίο αυτής της βιολογικής φθοράς. Η ενεργή ζωή και οι υγιείς συνήθειες είναι το καλύτερο αντίδοτο.
Infobox: 5 τρόποι για να αυξήσεις το healthspan σου
-
Μείωσε τα επεξεργασμένα τρόφιμα
-
Κάνε 30 λεπτά περπάτημα την ημέρα
-
Συνάντησε φίλους τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα
-
Κοιμήσου 7-8 ώρες κάθε βράδυ
-
Κράτα το μυαλό σου σε εγρήγορση – διάβασε, μάθε, συζήτησε
Αν τελικά πρέπει να διαλέξουμε τι να επιμηκύνουμε — τη ζωή ή την ποιότητα της — η απάντηση είναι: και τα δύο, αλλά με προτεραιότητα στη δεύτερη. Γιατί αυτό που πραγματικά έχει σημασία δεν είναι μόνο πόσο ζούμε, αλλά πώς.
Extra Info: Τι λένε οι αριθμοί για το healthspan
-
Το μέσο προσδόκιμο ζωής στην Ευρώπη είναι περίπου 82 έτη.
-
Το μέσο healthspan είναι 64 έτη.
-
Αυτό σημαίνει πως πολλοί άνθρωποι περνούν σχεδόν 20 χρόνια της ζωής τους με χρόνιες παθήσεις ή περιορισμούς.
-
Σύμφωνα με έρευνες, 70-80% των ασθενειών της τρίτης ηλικίας μπορούν να προληφθούν ή να καθυστερήσουν μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής.
