Είναι 2 τα ξημερώματα. Έχεις δει ήδη 5 reels με σκυλάκια που “τραγουδούν” Beyoncé, έχεις φάει ένα μπισκότο που δεν χρειαζόσουν, έχεις κάνει scroll σε ένα newsletter που δεν διάβασες ποτέ πραγματικά (ελπίζω όχι το δικό μας) και – φυσικά – δεν έχεις πάει για ύπνο. Ξέρεις πως θα είσαι κουρέλι το πρωί. Κι όμως, μένεις εκεί. Ξύπνιος. Και πιθανότατα αρχίζει να σου έρχεται και μια υπαρξιακή κρίση με γαρνιτούρα τύψεων. Γιατί;
Ονομάζεται bedtime procrastination, και όχι, δεν είσαι ο μόνος. Είναι μια μορφή “σαμποτάζ” που κάνουμε στον εαυτό μας, αρνούμενοι να πάμε για ύπνο, όχι επειδή έχουμε κάτι να κάνουμε, αλλά επειδή δεν θέλουμε να τελειώσει η μέρα.
Η ψυχολόγος Floor Kroese, που ονόμασε το φαινόμενο το 2014, το περιέγραψε ως «την καθυστέρηση της ώρας του ύπνου χωρίς να υπάρχει εξωτερικός λόγος». Με πιο απλά λόγια: ξέρεις ότι πρέπει να κοιμηθείς, δεν σε κρατάει κάτι, αλλά επιλέγεις να μην το κάνεις. Και μετά το πληρώνεις. Σωματικά και ψυχολογικά.
Τι κρύβεται πίσω από την “αναβλητικότητα ύπνου”;
Δεν είναι τεμπελιά. Δεν είναι αδυναμία οργάνωσης. Είναι αντίδραση. Είναι η εσωτερική ανάγκη να πάρεις πίσω έστω λίγες στιγμές από μια μέρα που πιθανόν δεν σου ανήκε. Που ήταν γεμάτη υποχρεώσεις, deadlines, ευθύνες και “πρέπει”. Αν έχεις περάσει την ημέρα σου κάνοντας πράγματα για άλλους – στο γραφείο, στο σπίτι, για τα παιδιά, για τη δουλειά – το βράδυ γίνεται η “εκδίκηση”. Και αυτή η εκδίκηση έχει μορφή TikTok, Netflix ή σκέψεων που σε κρατούν ξύπνιο ενώ υποτίθεται ότι θα ξεκουραζόσουν.
Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται και “revenge bedtime procrastination”, δηλαδή αναβλητικότητα ύπνου από… εκδίκηση. Γιατί όταν νιώθεις ότι δεν ελέγχεις τη μέρα σου, προσπαθείς να ελέγξεις κάτι. Και τι πιο εύκολο από το να καθυστερήσεις τον ύπνο;
Και γιατί μας πιάνουν οι υπαρξιακές κρίσεις εκείνη την ώρα;
Εκτός του ότι έχεις στερήσει από τον εγκέφαλό σου ξεκούραση και είσαι πιο ευάλωτος, εκείνη την ώρα είναι σιωπή. Δεν υπάρχουν περισπασμοί. Δεν χτυπάει το τηλέφωνο, δεν έχει emails, δεν υπάρχουν υποχρεώσεις. Κι όταν όλα εξωτερικά ησυχάζουν, αρχίζουν οι εσωτερικοί διάλογοι. «Είμαι καλά;», «Είμαι χαρούμενος;», «Ζω τη ζωή που θέλω;» ή το ακόμα πιο βασανιστικό: «Γιατί δεν έκανα τίποτα απ’ όσα ήθελα σήμερα;»
Κι έτσι, το βραδινό σου scroll μετατρέπεται σε ψυχολογικό rollercoaster.
Τι μπορείς να κάνεις;
Η λύση δεν είναι μόνο “κοιμήσου νωρίτερα”. Η λύση είναι να ξαναπάρεις στα χέρια σου τη μέρα. Να προσθέσεις μέσα της έστω μικρές στιγμές για εσένα – όχι μόνο το βράδυ. Να μην είναι ο ύπνος το μόνο “εμπόδιο” μεταξύ εσένα και της αίσθησης ότι έχεις έλεγχο.
Δοκίμασε:
-
Να έχεις μέσα στη μέρα μικρά breaks που είναι αποκλειστικά για σένα, όχι για να εξυπηρετήσεις άλλους.
-
Να ορίσεις ένα “βραδινό τελετουργικό” που σε χαλαρώνει, αντί να σε ρουφάει.
-
Να κρατάς ένα σημειωματάριο στο κομοδίνο – όχι για “to do lists”, αλλά για “όσα σκέφτομαι και με βαραίνουν”.
-
Να υπενθυμίζεις στον εαυτό σου ότι η ξεκούραση είναι παραγωγικότητα – όχι χάσιμο χρόνου.
Το bedtime procrastination δεν είναι αδυναμία. Είναι μήνυμα. Ότι χρειάζεσαι περισσότερο χώρο και χρόνο για εσένα. Όχι στις 2 το πρωί. Αλλά κατά τη διάρκεια της ζωής σου.
Αν δεν σε “χωράει” η μέρα σου, μην κόβεις από τον ύπνο. Κόψε από τις ενοχές.
