Η φράση “δεν αλλάζει ο άνθρωπος” είναι χαραγμένη στη μνήμη μας γιατί την έχουμε ακούσει – και πει – τόσες πολλές φορές στη ζωή μας. Ισχύει όμως;
Υπάρχει η άποψη ότι διαμορφώνουμε την προσωπικότητά μας σε νεαρή ηλικία και μετά… τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Όμως, σύμφωνα με έρευνες των τελευταίων δεκαετιών αυτό δεν ισχύει. Άρα, υπάρχει ακόμα ελπίδα για αλλαγή!
Η προσωπικότητα είναι εύπλαστη
Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Reviews Psychology μια ανασκόπηση μελετών που αποκαλύπτει ότι η προσωπικότητα είναι εύπλαστη.
Ειδικότερα, υπάρχουν “βήματα” που αν τα ακολουθήσουμε θα καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε τις αλλαγές που θέλουμε.
Αρχικά αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επιλέξουμε τα εργαλεία που μας είναι απαραίτητα για τις αλλαγές που θέλουμε να συμβούν. Στη συνέχεια, πρέπει να αποκοπούμε από ό,τι μας αποπροσανατολίζει και μας κάνει να χάνουμε τον στόχο μας. Με άλλα λόγια, υπάρχουν πάντα πειρασμοί που πρέπει να βγάλουμε από το οπτικό μας πεδίο και… το μυαλό μας. Το επόμενο βήμα είναι να προσαρμόσουμε το περιβάλλον μας έτσι ώστε είναι υποστηρικτικό αναφορικά με όλες τις αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε. Χρειαζόμαστε ενθάρρυνση για να συνεχίσουμε την προσπάθεια και να μην τα παρατήσουμε στην πρώτη δυσκολία. Υπάρχουν πολλές πτυχές της καθημερινότητάς μας όπου μπορούμε να εφαρμόσουμε τις αλλαγές και πρέπει να το κάνουμε! Το αποτέλεσμα θα είναι ουσιαστικά να αλλάξουμε συνήθειες οι οποίες σταδιακά θα αντικαταστήσουν μόνιμα τις προηγούμενες συνήθειές μας από τις οποίες επιθυμούσαμε να απαλλαγούμε.
Πρέπει να το θέλεις!
Καθοριστικό ρόλο στην αλλαγή παίζει η θέληση! Σύμφωνα με τους ερευνητές είναι πολύ σημαντικό να μας διακατέχει έντονη επιθυμία για επιτυχία. Άλλος ένας παράγοντας που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο είναι το timing. Πολλές φορές μια αλλαγή στη ζωή μας, όπως είναι οι σπουδές μας ή ο ερχομός ενός παιδιού λειτουργούν ως κίνητρα για να καταφέρουμε να αλλάξουμε όσα θέλαμε καιρό αλλά δεν βρίσκαμε την ώθηση να προχωρήσουμε.
Τι μας εμποδίζει;
Η τάση μας για… μη αλλαγή, για διατήρηση της ισχύουσας κατάστασης, για να μη βγούμε από τη ζώνη άνεσής μας μάς κρατάει δέσμιους σε καταστάσεις και συμπεριφορές που δεν μας αρέσουν πια. Είναι τα λεγόμενα εξελικτικά μας ένστικτα που εστιάζουν στην επιβίωση αλλά όχι στην ουσιαστική μας εξέλιξη. Μας εμποδίζουν επίσης όσα νιώθουμε, τα ίδια μας τα συναισθήματα! Το άγχος μας να μην αποτύχουμε, η έντονη επιθυμία μας να ικανοποιούμε τους άλλους και να μη μας κρίνουν αρνητικά, η ανάγκη να είμαστε αρεστοί και να μας αποδέχονται… Ακόμα, οι τύψεις ότι μπορεί να πληγώσουμε κάποιους. Δεν είναι όμως μόνο αυτά, αλλά και η αδυναμία μας να συνειδητοποιήσουμε και να δεχτούμε ότι κάτι που παλαιότερα απέδιδε και λειτουργούσε υπέρ μας, τώρα μπορεί να μην εξυπηρετεί τα θέλω μας και να μην ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες μας.
Η δύναμη της συνήθειας
Θέλουμε να έχουμε τον έλεγχο, να ξέρουμε τι μας περιμένει και έτσι δύσκολα επιλέγουμε να ρισκάρουμε. Το άγνωστο μας φοβίζει. Αντίθετα, η ρουτίνα μας παρέχει την πολυπόθητη ασφάλεια. Ο φόβος για αλλαγή συχνά είναι ανυπέρβλητος – ή νομίζουμε πως είναι, κι έτσι δεν καταβάλλουμε προσπάθεια αλλά προτιμάμε να παραμείνουμε αδρανείς.
