Σε όλη μας τη ζωή στόχος μας (πρέπει να) είναι η εξέλιξη. Και η αλήθεια είναι ότι δεν σταματάμε να αναπτυσσόμαστε ψυχοκοινωνικά, παρόλο που πολλοί θεωρούν πως μετά τη μετεφηβική ηλικία τίποτα δεν αλλάζει…
Πάμε, λοιπόν, να δούμε τα 8 στάδια ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης σύμφωνα με τον Erik Erikson.
1ο στάδιο: Εμπιστοσύνη vs Αμφιβολία
Κατά το πρώτο έτος της ζωής μας βιώνουμε μια κρίση Εμπιστοσύνης/ Αμφιβολίας. Είμαστε ανίκανοι να φροντίσουμε μόνοι μας τον εαυτό μας και εξαρτόμαστε απόλυτα από τους γονείς ή τους φροντιστές μας. Όταν εκείνοι μας φροντίζουν επαρκώς και ανταποκρίνονται στις ανάγκες μας με συνέπεια, καλλιεργείται η εμπιστοσύνη μας.
2ο στάδιο: Αυτονομία vs Ντροπή
Πηγαίνοντας προς τη νηπιακή ηλικία ερχόμαστε αντιμέτωποι με μία ακόμα κρίση. Τώρα είναι πολύ σημαντικό για εμάς να αρχίσουμε σιγά σιγά να έχουμε τον έλεγχο… Προσπαθούμε να είμαστε όσο γίνεται αυτόνομοι και έχουμε ανάγκη να μας κατευθύνουν προς τον στόχο μας αλλά και να μας ενθαρρύνουν να γινόμαστε ανεξάρτητοι όσο αυτό είναι εφικτό.
3ο στάδιο: Πρωτοβουλία vs Ενοχή
Και τώρα πάμε στην αυτο-πρωτοβουλία, μεταξύ 3 και 5 ετών. Συνεχίζουμε να χρειαζόμαστε ενθάρρυνση, γιατί αν συμβεί το αντίθετο τότε θα αισθανόμαστε ενοχή και ντροπή για τις πρωτοβουλίες που παίρνουμε.
4ο στάδιο: Εργατικότητα vs Αίσθημα Κατωτερότητας
Εδώ βρισκόμαστε στη λεγόμενη μέση παιδική ηλικία και περνάμε πολύ χρόνο στο σχολικό μας περιβάλλον. Όταν ολοκληρώνουμε όσα αναλαμβάνουμε νιώθουμε υπερηφάνεια. Είναι σημαντικό να μας ενθαρρύνουν και να μας επαινούν για την προσπάθειά μας για να νιώθουμε επαρκείς! Αντίθετα, αν αποθαρρυνόμαστε έχουμε ένα αίσθημα κατωτερότητας…
5ο Στάδιο: Ταυτότητα vs Σύγχυση ρόλων
Iδιαίτερα κρίσιμη αυτή η φάση της ζωής μας. Εξερευνούμε ρόλους, συμπεριφορές και ταυτότητες καθώς βρισκόμαστε πια στην εφηβεία, την περίοδο της εξερεύνησης!
Όσοι, λοιπόν, καταφέρουμε να βρούμε μια αίσθηση ταυτότητας νιώθουμε ασφαλείς και είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε το μέλλον. Η σύγχυση, από την άλλη, συνεπάγεται αβεβαιότητα και ανασφάλεια.
6ο Στάδιo: Οικειότητα vs Απομόνωση
Εδώ εστιάζουμε στη δημιουργία σχέσεων αγάπης. Αυτό το στάδιο διαρκεί περίπου 20 χρόνια. Ξεκινάει γύρω στα 19 μας και κλείνει περίπου στα 40. Γάμος, οικογένεια, φιλίες, γνωριμίες βρίσκονται στο επίκεντρο. Στον αντίποδα, η απομόνωση που βιώνουμε όταν νιώθουμε πως αποτυγχάνουμε να έχουμε σταθερές σχέσεις.
7ο στάδιο: Παραγωγικότητα vs Απραξία
Κάπου στη λεγόμενη μέση ηλικία έχουμε έντονη επιθυμία να είμαστε παραγωγικοί. Να κάνουμε όμως πράγματα που θα έχουν διάρκεια. Να συμβάλλουμε στην κοινότητα, να έχουμε την αίσθηση του σκοπού. Αν δεν το καταφέρνουμε νιώθουμε αποκομμένοι και ανεπαρκείς.
8ο στάδιο: Πληρότητα του Εγώ vs Απελπισία
Aυτό είναι το τελευταίο στάδιο που ξεκινάει γύρω στα 65 και διαρκεί μέχρι τον θάνατο. Φτάνοντας εδώ, κοιτάζουμε τη διαδρομή μας. Αναρωτιόμαστε αν ως τώρα είχε νόημα η ζωή μας. Αν η απάντηση είναι ναι, νιώθουμε πληρότητα και συνεχίζουμε με τη σοφία που μας χάρισαν οι εμπειρίες μας. Αν από την άλλη η απάντηση είναι όχι, μας κατακλύζουν αρνητικά συναισθήματα… λύπη, απελπισία κ.α. Ακόμα και τότε, όμως, σημασία έχει να πιστέψουμε στην εξέλιξη και να μην σταματάμε να προσπαθούμε…
