Τις τελευταίες μέρες η ουκρανική γεωπολιτική κρίση βρίσκεται στο προσκήνιο. Από τη μία οι ΗΠΑ επιμένουν πως η Μόσχα σχεδιάζει να εισβάλει και να καταλάβει την Ουκρανία και από την άλλη το Κρεμλίνο επιμένει ότι δεν προτίθεται να επιτεθεί και να κατακτήσει εδάφη… Περίπου 150.000 Έλληνες που ζουν στην Ουκρανία αγωνιούν για την τύχη της… και τη δική τους.
Ποια είναι όμως η ιστορία του ελληνικού στοιχείου στην Ουκρανία;
Έντονη είναι η παρουσία των Ελλήνων της Ουκρανίας. Μάλιστα πρόσφατα πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, οι οποίες συνέπεσαν με τα 30 χρόνια ανεξαρτησίας της Ουκρανίας. Η ιστορία των Ελλήνων της Ουκρανίας ξεκινά από τον 7ο π.Χ. Οι πρώτοι Ελληνες βρέθηκαν στην Αζοφική, που αποτελεί το βόρειο τμήμα της Μαύρης Θάλασσας. Εκεί ίδρυσαν αποικία από την αρχαιότητα. Κατά τη διάρκεια των αιώνων, το ελληνικό στοιχείο δεν έπαψε να υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή. Οι Έλληνες συνέχιζαν στο πέρασμα του χρόνου να στήνουν κοινότητες. Έχουν ιδρύσει σχολεία και πανεπιστήμια, έχουν τις δικές τους εκκλησίες, συλλόγους, χορωδίες και χορευτικές ομάδες.
Από το 1824 λειτούργησε ελληνικό σχολείο στη Μαριούπολη. Επίσης, ανώτερη στρατιωτική σχολή λειτούργησε από το 1775 στη Χερσώνα με διαταγή της Αικατερίνης Β’. Μετά το 1792 μετονομάστηκε σε Σώμα Αλλοδαπών Ομοθρήσκων, με έδρα την Πετρούπολη. Στην Οδησσό ελληνικό σχολείο λειτούργησε από το 1814.
Ακόμη, σημαντική είναι η ίδρυση της Ελληνοεμπορικής Σχολής στην Οδησσό, που αποτελεί το δεύτερο σπουδαιότερου ίδρυμα της πόλης μετά το λύκειο Richelieu. Η σχολή συντηρούνταν με χρηματοδότηση των ελλήνων εμπόρων και σήμερα το πανεπιστήμιο φιλοξενεί την Έδρα Ελληνικής Γλώσσας. Εκεί, οι φοιτητές διδάσκονται ελληνικά και αγγλικά. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, οι Έλληνες στην περιοχή αυτή της Ουκρανίας ανέρχονταν σε 93.000. Ωστόσο, ο αριθμός είναι μεγαλύτερος, και φτάνει κοντά στις 150.000. Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά την περίοδο της κυριαρχίας του Στάλιν πολλοί Ελληνες άλλαξαν το επώνυμό τους προκειμένου να είναι ασφαλείς.
Μαριούπολη, η πόλη της Παναγίας
Τον 18ο αιώνα στη στέπα της Αζοφικής οι Έλληνες ίδρυσαν μια νέα πόλη, στην οποία έδωσαν το όνομα της Παναγίας: Μαριούπολη. Τα πρώτα χρόνια άνθησαν 23 ελληνικά χωριά, τα οποία μετά διπλασιάστηκαν. Προσελκύστηκαν Έλληνες από το Ιόνιο και το Αιγαίο και σταδιακά συγκροτήθηκαν κοινότητες, όπως αυτή της Οδησσού. Οι περισσότεροι νεοαφιχθέντες Έλληνες ασχολήθηκαν με το εμπόριο και τη ναυτιλία. Το 1937 ο Στάλιν στράφηκε κατά των Ελλήνων και δεκάδες χιλιάδες δολοφονήθηκαν. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ομογένεια ανασυγκροτήθηκε και συνεχίζει να διατηρεί την ενότητά της.
info
Oι Έλληνες της Ουκρανίας με μητροπολιτικό κέντρο την Κριμαία αποτελούν τον αρχαιότερο λαό που κατοίκησε στα εδάφη αυτά, πολύ πριν από την έλευση των Τατάρων και των σλαβικών φύλων. Οι πρώτες ελληνικές εγκαταστάσεις, όπως το Παντικάπαιον και το Νυμφαίον, δημιουργήθηκαν στα τέλη του 7ου π.Χ. αιώνα.
Της Βένιας Αντωνίου
