Καλημέρα SayYesser!!!
Λένε πως οι επιλογές της ζωής μας δεν αφορούν μόνο αυτό που θέλουμε να κάνουμε αλλά και το ποιοι θέλουμε να είμαστε εν τέλει και συνήθως οι επιλογές της ζωής μας επισκιάζονται από άγνοια.
Λέμε ότι «αποφασίζουμε» να παντρευτούμε, να κάνουμε παιδιά, να ζήσουμε σε συγκεκριμένες πόλεις ή να ακολουθήσουμε συγκεκριμένη καριέρα και κατά μία έννοια αυτό είναι αλήθεια. Αλλά πώς κάνουμε πραγματικά αυτές τις επιλογές; Ένα από τα παράδοξα της ζωής είναι ότι οι μεγάλες μας αποφάσεις είναι συχνά λιγότερο υπολογισμένες από τις μικρές μας. Η αγορά ενός νέου laptop μπορεί να περιλαμβάνει εβδομάδες έρευνας στο Διαδίκτυο, αλλά οι αποφάσεις πίσω από έναν χωρισμό που θα αλλάξει τη ζωή δύο τουλάχιστον ανθρώπων θα μπορούσαν να παρθούν έπειτα από μερικά μπουκάλια κρασί. Στην πραγματικότητα δεν διαφέρουμε πολύ από αυτό που έλεγε ο Ηρόδοτος για τους Πέρσες, οι οποίοι έπαιρναν μεγάλες αποφάσεις συζητώντας τις δύο φορές: μία μεθυσμένοι, μία νηφάλιοι.
Σε ιδανικές συνθήκες, θα ήμασταν παντογνώστες και ξεκάθαροι. Στην πραγματικότητα, παίρνουμε αποφάσεις σε ατελείς συνθήκες που μας εμποδίζουν να σκεφτούμε καλά τα πράγματα. Αυτό είναι το πρόβλημα του «περιορισμένου ορθολογισμού». Οι αποφάσεις περιορίζονται από προηγούμενες επιλογές.
Είτε απλές είτε σύνθετες, ιδιωτικές ή δημόσιες, οι αποφάσεις αποτελούν ουσιαστικό μέρος της ζωής μας. Όχι μόνο οι αποφάσεις μας επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά, αλλά μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη ζωή των φίλων μας, της οικογένειάς μας ή ακόμα και της κοινότητάς μας. Πράγματι, η ικανότητα λήψης σοφών αποφάσεων είναι απαραίτητη για να ζήσουμε μια επιτυχημένη και ολοκληρωμένη ζωή.
Αλλά το να πάρεις μια καλή απόφαση και να αποφύγεις μια λανθασμένη δεν είναι κάτι τυχαίο. Είναι μια δεξιότητα που μπορεί να διδαχθεί και να τελειοποιηθεί. Η γνώση της τέχνης της λήψης κρίσιμων αποφάσεων είναι το κλειδί για τη βελτίωση της ζωής μας. Η βασική αρχή είναι να κατανοήσουμε τα απαραίτητα στοιχεία μιας έξυπνης απόφασης, να εξετάσουμε λάθη που μπορεί να έχουμε κάνει στο παρελθόν και να παρακάμψουμε πιθανά λάθη στο μέλλον. Και όταν γνωρίζουμε πλέον τις υποκείμενες ψυχολογικές, κοινωνικές και συναισθηματικές συνιστώσες που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων – είτε πρόκειται για δικές μας αποφάσεις είτε για αποφάσεις άλλων – μπορούμε να κάνουμε πιο ορθές επιλογές που παράγουν καλύτερα αποτελέσματα.
Τρία επίπεδα λήψης αποφάσεων
Η διεξοδική εξέταση της λήψης αποφάσεων χωρίζεται σε τρία βασικά επίπεδα:
Το ατομικό επίπεδο: Η μελέτη του τρόπου με τον οποίο τα άτομα παίρνουν αποφάσεις αποκαλύπτει μια πληθώρα γνώσεων σχετικά με το πώς – και γιατί – κάνουν συγκεκριμένες επιλογές. Τα περισσότερα άτομα δεν εξετάζουν κάθε πιθανή εναλλακτική, αλλά βασίζονται στην εμπειρία και τους εμπειρικούς κανόνες. Οι περισσότεροι από εμάς, όπως αποδεικνύεται, είμαστε επιρρεπείς σε αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν γνωστικές προκαταλήψεις: παγίδες αποφάσεων που μπορούν να μας οδηγούν στο να κάνουμε ορισμένα συστηματικά λάθη όταν επιλέγουμε.
Το ομαδικό επίπεδο: Επειδή δεν κάνουμε πάντα επιλογές μόνοι μας, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τη λήψη αποφάσεων σε επίπεδο ομάδας. Σε αυτή την περίπτωση τα προβλήματα που συνήθως προκύπτουν είναι ουσιαστικά τα πολλά σενάρια για την ομαδική λήψη αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένης της ομαδικής σκέψης (η περιβόητη τάση των ομάδων να πιέζονται να συμμορφωθούν με μια συγκεκριμένη άποψη) και η έλλειψη συνέργειας μεταξύ των μελών της ομάδας.
Το οργανωτικό επίπεδο: Η μελέτη της λήψης αποφάσεων σε οργανωτικό επίπεδο απαιτεί να κατανοήσουμε πώς η δομή, τα συστήματα και η κουλτούρα ενός συγκεκριμένου οργανισμού διαμορφώνουν τη συμπεριφορά των μεμονωμένων ομάδων και μελών του.
Μαθαίνουμε να παίρνουμε πιο έξυπνες αποφάσεις
- Ένα σημαντικό μέρος της λήψης μιας καλής απόφασης δεν είναι απλώς η επίλυση ενός προβλήματος αλλά ο ακριβής ορισμός του.
- Το να διαμορφώνουμε μια απόφαση με βάση το τι μπορεί να χαθεί συνήθως μας αναγκάζει να αναλαμβάνουμε τελικά μεγαλύτερους κινδύνους από ό,τι αν ένα πρόβλημα το λύσουμε απλά μεμονωμένα.
- Τα κρυφά προβλήματα, όχι τα ορατά, είναι οι πραγματικοί εχθροί της αποτελεσματικής λήψης κρίσιμων αποφάσεων.
Tip of the Day: Γίνε καλύτερος κριτικός στοχαστής. Ενώ μια διεξοδική έρευνα για τη λήψη αποφάσεων μπορεί να είναι μια περίπλοκη αποστολή, καθώς εξερευνούμε την ενδιαφέρουσα διαδικασία λήψης μιας καλής απόφασης, ενισχύουμε τη δέσμευσή μας στις μεμονωμένες θεωρίες λήψης αποφάσεων και στις καταστάσεις – τόσο τις γνωστές όσο και τις σχετικά “θολές” – που τις απεικονίζουν. Το πιο σημαντικό είναι να κατακτήσουμε την ικανότητα να μαθαίνουμε από τα λάθη μας, να είμαστε σε θέση να προσεγγίζουμε και να σταθμίζουμε μεμονωμένες επιλογές πιο αποτελεσματικά και να παίρνουμε εν κατακλείδι πιο έξυπνες αποφάσεις.
