Η θεατρική επιτυχία «IRAQ – 9 Τόποι Επιθυμίας» της πολυβραβευμένης συγγραφέως Heather Raffo πρωτοπαρουσιάστηκε στο off-Broadway τον Αύγουστο του 2003. Η παράσταση έχει ταξιδέψει σε πολλές χώρες. Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2013, σε σκηνοθεσία και διδασκαλία χαρακτήρων από τη Μαρία Τσαρούχα στο θέατρο Vault και στη συνέχεια στον Τεχνοχώρο Εργοτάξιον. Επέστρεψε με νέα διανομή και σκηνοθεσία, στον Τεχνοχώρο Εργοτάξιον, διά χειρός Έφης Μεράβογλου. Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε στο Say Yes to the Press.
IRAQ – 9 Τόποι Επιθυμίας: Επιστρέφει στον Τεχνοχώρο Εργοτάξιον, σε δική σας σκηνοθεσία. Μιλήστε μας για την προσέγγισή σας στο έργο που έχει ταξιδέψει σε πολλές χώρες και έχει αποσπάσει σημαντικά βραβεία.
To Iraq – 9 Τόποι επιθυμίας είναι ένα σπουδαίο έργο που αφορά τον άνθρωπο μέσα στον πόλεμο καθώς και τις συνέπειες του πολέμου. Το έργο είναι γραμμένο από την ηθοποιό Heather Raffo, Aμερικανίδα με ιρακινή καταγωγή. Είναι εμπνευσμένο από τη ζωγράφο Layal Al Attar, που για την εποχή της ήταν πολύ μπροστά! Ζωγράφιζε δέντρα, φύση και σχημάτιζε γυμνά γυναικεία κορμιά. Τα έργα της είχαν αρκετούς συμβολισμούς. Το 2013 είδα την παράσταση online με τη Heather να ερμηνεύει όλους τους ρόλους και ξετρελάθηκα. Είμαστε οι πρώτοι που πήραμε τα δικαιώματα και το μεταφράσαμε! Η Πέπη Μοσχοβάκου και ο Antony Burk έκαναν εξαιρετική δουλειά στη μετάφραση. Το πρώτο ανέβασμα έγινε σε σκηνοθεσία της Μαρίας Τσαρούχα και με ένα εξαιρετικό επιτελείο συντελεστών! Στο πρώτο ανέβασμα του Iraq το 2014 ήμουνα μόνο ως ηθοποιός ερμηνεύοντας τη Layla.
Στην παράσταση τη φετινή πέρα από την ερμηνεία της Layla που συνεχίζω να κρατώ, υπογράφω τη σκηνοθεσία και τη μουσική επιμέλεια. Η προσέγγισή μου είναι βασισμένη στους πίνακες της Layla, υπάρχουν στοιχεία της ερήμου και όλες μαζί συνθέτουμε έναν πίνακα της Layla που δεν έχει υπάρξει αλλά είμαστε μέρους του. Η αίσθηση των ανθρώπων που μένουν ριζωμένοι σε ένα τόπο ή ακόμα και αυτών που ενώ είναι μακριά από τον τόπο τους κουβαλάνε την παράδοση, τα ήθη και έθιμά τους.
Πώς θα περιγράφατε την παράσταση και τι είναι αυτό που σας κέντρισε περισσότερο το ενδιαφέρον ώστε να τη σκηνοθετήσετε αλλά και να συμμετάσχετε ως ηθοποιός;
Το κείμενο είναι αρκετά σκληρό και με τη δουλειά που έχουμε κάνει, το κοινό μπορεί να νιώσει και να καταλάβει και το κάτω κείμενο που υπάρχει σε αυτά που δεν λέμε. Οι ερμηνείες των γυναικών είναι τόσο δυνατές που δεν υπάρχει περίπτωση να μην σε αγγίξει. Ο πόλεμος δεν έχει θρησκεία, χρώμα, φύλο, αφορά όλους μας. Για μένα ήταν ρίσκο γιατί το έργο είχε ξαναπαιχτεί όπως σας ανέφερα και με μεγάλη επιτυχία. Ήθελα να ξεφύγω σκηνοθετικά και ερμηνευτικά από την προηγούμενη προσέγγιση και αυτό τελικά έγινε και χαίρομαι πάρα πολύ για αυτό. Όλες οι γυναίκες είναι ένα με τη φύση, τη γη, τον τόπο τους, αυτό φαίνεται και στο ενδυματολογικό, σκηνογραφικό, αλλά και στον τρόπο που οι γυναίκες αυτές βρίσκονται καθ’ όλη τη διάρκεια στη σκηνή. Η κάθε μια από εμάς μιλάει για άλλο πόλεμο και βρίσκεται σε διαφορετική τοποθεσία. Το έργο μιλάει για την αγάπη, την ελευθερία, τις αξίες, την επιβίωση. Όλα αυτά ήταν για μένα οδηγός μου στο να σκηνοθετήσω αυτή την παράσταση. Μια οδηγία που δόθηκε και κρατήθηκε ήταν ότι ο κάθε χαρακτήρας που ερμηνεύουμε δεν αντιλαμβάνεται την καθημερινότητα που βιώνει. Για αυτόν είναι μια ρουτίνα, οι βόμβες, οι σφαίρες, τα όπλα, ο αγώνας επιβίωσης, το νερό, η τροφή!
Όσον αφορά την προσέγγιση του δικού μου χαρακτήρα, δεν δυσκολεύτηκα, γιατί για μένα η έρευνά του είχε ξεκινήσει από το 2014. Όμως το γεγονός ότι είχαν περάσει κάποια χρόνια και πλέον και εγώ ως ηθοποιός έχω ωριμάσει, άρχισα να αντιμετωπίζω τον χαρακτήρα τώρα με μια άλλη ματιά. Οι εικόνες που είχαν δημιουργηθεί στο παρελθόν, στο σήμερα δεν είναι ίδιες. Έχω μια διαφορετική προσέγγιση στα πράγματα!
Μιλήστε μας για τον χαρακτήρα που υποδύεστε…
Τι να πρωτοπώ για τη Layla Al Attar. Ήταν μια γυναίκα μορφωμένη, καλλιεργημένη, ήξερε τι ήθελε και πιστεύω ότι είχε πάρα πολλά να δώσει στη χώρα της ως καλλιτέχνης. Πέθανε 26 Ιουνίου 1993 στο σπίτι της. Έπεσαν βόμβες στην περιοχή που έμενε και σκοτώθηκε. Ερευνώντας τον χαρακτήρα μου, ανακάλυπτα και δικά μου κομμάτια ως ηθοποιός. Έντονη προσωπικότητα, ελεύθερη και ανεξάρτητη σε ένα κράτος που η γυναίκα δεν είναι ελεύθερη. Η συγγραφέας δημιούργησε μια γυναίκα που μιλάει για βαθιά νοήματα, για την αγάπη ανεξαρτήτου φύλου, χώρας κλπ. Μιλάει για τον άνθρωπο, για τα πάθη της αλλά και για όλα αυτά που δεν τολμούν να πουν οι γυναίκες του Ιράκ. Η δουλειά που κάνουμε ως ομάδα είναι καθαρά οργανική και συνάμα ερευνητική. Σκάβουμε αρκετά βαθιά και αφήνουμε πίσω μας κάθε τι που πιστεύουμε ή νιώθουμε για τις γυναίκες της ανατολής. Συγχρονιζόμαστε με τον χαρακτήρα που ερμηνεύουμε.
Γυναίκα – Ανατολή και Δύση: Έχουν κοινά σημεία ή είναι δύο παράλληλοι κόσμοι;
Έχουμε κοινά στοιχεία, δεν έχουμε κοινά βιώματα, ήθη και έθιμα. Η θρησκεία μας σε σχέση με το κοράνι έχει αρκετά κοινά σημεία. Εμείς, οι δυτικές γυναίκες δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το κομμάτι της μαντίλας και άλλων πραγμάτων που σε ενώνουν με τα έθιμα. Θεωρούμε ότι είμαστε ελεύθερες και ανεξάρτητες σε σχέση με εκείνες. Αλλά μεμονωμένα αν πάρεις τα περιστατικά που συμβαίνουν στη χώρα μας αλλά και συζητώντας με άλλες γυναίκες, η ελευθερία που έχει η κάθε μια είναι σχετική. Έχουμε αρκετά θέματα κοινωνικά να ξεπεράσουμε. Μπορεί να μην φοράμε μαντίλα αλλά μας επιβάλλουν πολλά άλλα να κάνουμε. Ζούμε σε διαφορετικούς κόσμους, αλλά συνομιλώντας με γυναίκες μουσουλμάνες είναι υπέρ της μαντίλας και εδώ και κάποια χρόνια τα social προωθούν τη μαντίλα με πολλούς τρόπους. Είναι διακοσμητικό αξεσουάρ.
Τι θεωρείτε ότι λείπει περισσότερο από τη γυναίκα σήμερα ανεξάρτητα από το σε ποιο σημείο της Γης ζει;
Η αυτοπεποίθηση και η συνειδητότητα. Η κοινωνία βασίζεται πολύ στο κομμάτι της διαιώνισης του ανθρώπου.
Εν έτει 2023 υπάρχουν οικογένειες που μεγαλώνουν τα κορίτσια τους σαν αυτοσκοπό να παντρευτούν, να αποκατασταθούν να κάνουν παιδιά και όχι σαν επιλογή. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσει ότι έχει απεριόριστες δυνατότητες! Δεν νομίζω ότι λείπει κάτι άλλο ήδη έχουμε καταφέρει αρκετά πράγματα!
