Το φαινόμενο Diderot: Γιατί θέλουμε πράγματα που δεν χρειαζόμαστε

Καλημέρα SayYesser!!!

Ο διάσημος Γάλλος φιλόσοφος Denis Diderot έζησε σχεδόν όλη του τη ζωή στη φτώχεια, αλλά όλα άλλαξαν το 1765.

Ο Diderot ήταν 52 ετών όταν η κόρη του, του ανακοίνωσε ότι επρόκειτο να παντρευτεί, αλλά δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να προσφέρει προίκα. Παρά την έλλειψη πλούτου, το όνομα του Diderot ήταν γνωστό επειδή ήταν ο συνιδρυτής και συγγραφέας της Encyclopédie, μιας από τις πιο ολοκληρωμένες εγκυκλοπαίδειες της εποχής.
Όταν η Μεγάλη Αικατερίνη, η Αυτοκράτειρα της Ρωσίας, άκουσε για τα οικονομικά προβλήματα του Diderot, προσφέρθηκε να αγοράσει τη βιβλιοθήκη του από αυτόν για 1000 λίρες Αγγλίας, χρήματα αρκετά για την εποχή. Ο Diderot για πρώτη φορά στη ζωή του αισθάνθηκε πλούσιος και αποφάσισε πως έπρεπε να κάνει κάτι και για τον εαυτό του.
Το πρώτο πράγμα που ήθελε και αγόρασε ήταν μία κόκκινη ρόμπα. Τότε ήταν που όλα πήγαν στραβά και φτάσαμε στο σήμερα να μιλάμε για το φαινόμενο Diderot.

Η κατακόκκινη ρόμπα του Diderot ήταν όμορφη. Τόσο όμορφη, μάλιστα, που παρατήρησε αμέσως πόσο παράταιρη του φαίνεται όταν περιτριγυρίζεται από τα υπόλοιπα κοινά υπάρχοντά του. Σύμφωνα με τα λόγια του, «δεν υπήρχε συντονισμός, καμία σύνδεση, καμία άλλη ομορφιά» μεταξύ της ρόμπας του και των υπόλοιπων αντικειμένων του. Ο φιλόσοφος σύντομα ένιωσε την επιθυμία να αγοράσει μερικά νέα πράγματα που να ταιριάζουν με την ομορφιά της ρόμπας του.

Αντικατέστησε το παλιό του χαλί με ένα νέο από τη Δαμασκό. Διακόσμησε το σπίτι του με όμορφα γλυπτά και ένα καλύτερο τραπέζι κουζίνας. Αγόρασε έναν νέο καθρέφτη και η ψάθινη καρέκλα του μεταφέρθηκε στον προθάλαμο και αντικαταστάθηκε από μια δερμάτινη καρέκλα.

Αυτές οι αντιδραστικές αγορές έχουν γίνει γνωστές ως το φαινόμενο Diderot.

Το φαινόμενο Diderot δηλώνει ότι η απόκτηση ενός νέου πράγματος δημιουργεί συχνά μια σπείρα κατανάλωσης που μας οδηγεί να αποκτήσουμε περισσότερα. Ως αποτέλεσμα, καταλήγουμε να αγοράζουμε πράγματα που ποτέ δεν χρειαζόταν ο προηγούμενος εαυτός μας για να νιώσουμε ευτυχισμένοι ή ικανοποιημένοι.

Όπως πολλοί άλλοι, έχω πέσει θύμα του φαινομένου Diderot. Και μάλλον θα συνεχίσω να το κάνω αφού έτσι πιστεύω είμαστε οι περισσότεροι άνθρωποι. Πρόσφατα που λες αγόρασα καινούργιο κινητό και κατέληξα να αγοράσω διάφορα πρόσθετα πράγματα για να φτάσω στο σημείο απλά να το χρησιμοποιήσω. Αγόρασα μία θήκη ακριβότερη από την προηγούμενη, πήρα και μία δεύτερη έτσι για να μου βρίσκεται, ένας φορτιστής αυτοκινήτου και ένα τζαμάκι προστασίας από τα πιο ακριβά λες και θα το πέταγα από το Empire State Building προστέθηκαν στη συλλογή μου, όπως και ένας φορτιστής για το γραφείο ταχείας φόρτισης παρακαλώ, μαντηλάκια για την οθόνη και άλλες χαζομάρες που ούτε τις θυμάμαι. Να επισημάνω πως το προηγούμενο κινητό μου το είχα 6 χρόνια και δεν είχε χρειαστεί ποτέ να επενδύσω σε τόσα πολλά – τουλάχιστον όχι τόσο ακριβά, αξεσουάρ και μάντεψε, το χρησιμοποιούσα κανονικά και δούλευε!!!

Όμως αν βιαστείς να με κρίνεις σου δίνω και άλλα παραδείγματα – ατοπήματα που είμαι σίγουρη ότι έχεις υποπέσει και εσύ, εγώ σε όλα εσύ λογικά έστω σε ένα:

  • Αγοράζεις ένα νέο φόρεμα και τώρα πρέπει να πάρεις παπούτσια και σκουλαρίκια που να ταιριάζουν. Μη βιάζεσαι, το ίδιο ισχύει και με ένα κοστούμι, το αγοράζεις και τώρα πρέπει να πάρεις παπούτσια, γραβάτα και μανικετόκουμπα που να ταιριάζουν.
  • Αγοράζεις μια συνδρομή στο γυμναστήριο και είμαι σίγουρη πως θα σύντομα θα πάρεις καινούργια αθλητικά, μία τσάντα και ένα παγούρι ίσως και ένα νέο σετ γυμναστικής.
  • Αγοράζεις στο παιδί σου μια κούκλα Barbie και ξαφνικά αγοράζεις περισσότερα αξεσουάρ από όσα ήξερες ποτέ ότι υπήρχαν για κούκλες.
  • Αγοράζεις έναν καινούργιο καναπέ και ξαφνικά αμφισβητείς τη διάταξη ολόκληρου του σαλονιού σου. Αυτές οι καρέκλες; Αυτό το τραπεζάκι; Αυτό το χαλί; Πρέπει να φύγουν όλα, γιατί απλά πια δεν σου ταιριάζουν.

Tip of the Day: Η ζωή έχει μια φυσική τάση να γεμίζει με περισσότερα. Σπάνια επιδιώκουμε να υποβαθμίσουμε, να απλοποιήσουμε, να εξαλείψουμε, να μειώσουμε. Η φυσική μας τάση είναι πάντα να συσσωρεύουμε, να προσθέτουμε και να αναβαθμίζουμε.

Σύμφωνα με τα λόγια της καθηγήτριας κοινωνιολογίας Juliet Schor, «η πίεση για αναβάθμιση του υλικού μας είναι αμείλικτα μονής κατεύθυνσης, πάντα ανοδική».
Για περισσότερα, φτιάξε καφέ και θα στα πω αύριο…