Μπότοξ: Δράση, κίνδυνοι, μύθοι, αλήθειες.
Η αλλαντική τοξίνη (ονομάζεται επίσης και βοτουλινική τοξίνη) είναι μια εξαιρετικά δραστική νευροτοξίνη. Παράγεται από το αναερόβιο βακτήριο “κλωστηρίδιο της αλλαντίασης” (Clostridium Botulinum) το οποίο επιβιώνει στο περιβάλλον σχηματίζοντας σπόρια, τα
οποία υπάρχουν σε πολλά φυσικά περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένου του εδάφους, των λιμνών, των δασών και των εντερικών οδών των θηλαστικών και των ψαριών. Τα φυσικά απαντώμενα βακτήρια και τα σπόρια του C. botulinum είναι γενικά αβλαβή. Τα προβλήματα
προκύπτουν μόνο όταν τα σπόρια μετασχηματίζονται και ο κυτταρικός πληθυσμός τους αυξάνεται.
Εάν μεταφερθεί στον ανθρώπινο οργανισμό, οδηγεί στην εμφάνιση μιας νόσου που ονομάζεται αλλαντίαση (Botulism). Η ιδιαίτερη αυτή ονομασία προέρχεται από το γεγονός ότι
πολλά από τα κρούσματα της νόσου σχετίζονταν με την κατανάλωση αλλαντικών (στα λατινικά «Botulus» σημαίνει λουκάνικο).
Υπάρχουν επτά διακριτοί ορότυποι αλλαντοτοξίνης: A, B, C1, D, E, F και G. Η ανθρώπινη αλλαντίαση προκαλείται κυρίως από τους τύπους A, B, E και (σπάνια) F [ Aoki, 2001].
Το βακτήριο C. botulinum αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1895 και απομονώθηκε τη δεκαετία του 1920.
Το 1989 ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε τη χρήση της βοτουλινικής τοξίνης (BOTOX®) για τη θεραπεία του στραβισμού και του βλεφαρόσπασμου. Το 2002 έγινε η πρώτη δερματολογική και καλλυντική έγκριση από το FDA. Και το 2004 εγκρίθηκε για μασχαλιαία υπεριδρωσία.
Μηχανισμός δράσης της βοτουλινικής τοξίνης
Το Μπότοξ είναι μια νευροτοξίνη. Αυτές οι ουσίες στοχεύουν το νευρικό σύστημα, διαταράσσοντας τις διεργασίες νευρικής σηματοδότησης που διεγείρουν τη συστολή των μυών. Έτσι το φάρμακο προκαλεί προσωρινή μυϊκή παράλυση.
Εικ.1
Σε φυσιολογικές συνθήκες – για να συσπαστεί οποιοσδήποτε μυς, τα νεύρα απελευθερώνουν έναν χημικό αγγελιοφόρο που ονομάζεται ακετυλοχολίνη στη διασταύρωση όπου οι νευρικές απολήξεις συναντούν τα μυϊκά κύτταρα. Η ακετυλοχολίνη προσκολλάται στους υποδοχείς των μυϊκών κυττάρων και προκαλεί συστολή ή βράχυνση των κυττάρων. Εικ.1
Οι ενέσεις μπότοξ εμποδίζουν την απελευθέρωση ακετυλοχολίνης, η οποία σταματά τη συστολή των μυϊκών κυττάρων. Με αυτόν τον τρόπο, η τοξίνη βοηθά τους μύες να γίνουν λιγότερο άκαμπτοι. Αυτός ο μηχανισμός έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη της τοξίνης ως θεραπευτικού εργαλείου.
Το Botox, λειτουργεί μπλοκάροντας προσωρινά τη μεταβίβαση των ερεθισμάτων από τα νεύρα προς τους μυς, οι οποίοι προκαλούν τις ρυτίδες, επιτρέποντάς τους να χαλαρώσουν.
Οι εγχύσεις λείανσης ρυτίδων, ευρέως γνωστές ως Μπότοξ, συνιστούν την πιο αποτελεσματική μη επεμβατική μέθοδο για την καταπολέμηση των ρυτίδων στο πρόσωπο από το 1993.
Δερματολογικές χρήσεις
Η πρώτη έγκριση από τον FDA για την τοξίνη αλλαντίασης στη δερματολογία και τη δερματολογική χειρουργική ήταν το 2002 για την αισθητική θεραπεία μέτριων έως σοβαρών
γραμμών της λεκάνης και το 2004 εγκρίθηκε για τη θεραπεία της σοβαρής πρωτοπαθούς υπεριδρωσίας της μασχάλης (Teo et al., 2012, Ney et al., 2007).
Με βάση τον μηχανισμό δράσης που συζητήθηκε παραπάνω, η τοξίνη αλλαντίασης έχει δοκιμαστεί σε πολλές δερματικές παθήσεις σε πολλές αναφορές περιπτώσεων, αλλά η χρήση της τοξίνης αλλαντίασης σε όλες αυτές τις διαταραχές εξακολουθεί να είναι εκτός ετικέτας (off-label).
Μπορούμε να χωρίσουμε τις δερματικές παθήσεις στις οποίες δοκιμάστηκε η βοτουλινική τοξίνη – ως μία από τις θεραπευτικές επιλογές- σε δύο ομάδες.
1. Διαταραχές που σχετίζονται με την εφίδρωση.
2. Διαταραχές που σχετίζονται με τον πόνο και τον κνησμό.
Πόσο διαρκεί το Botox;
Τα ορατά αποτελέσματα του Botox, έχει δειχθεί ότι μπορεί να διαρκέσουν έως και 4 μήνες. Το αποτέλεσμα μπορεί να διαφέρει μεταξύ ασθενών.
ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Το Botox έχει καλλυντικές και ιατρικές χρήσεις. Μπορεί να μειώσει την εμφάνιση των ρυτίδων και να βοηθήσει στη θεραπεία ορισμένων διαταραχών που σχετίζονται με το νευρικό και μυϊκό σύστημα.
