Δεν ξέρω αν το πρόσεξες κι εσύ, αλλά κάτι συμβαίνει γύρω μας. Μπαίνεις στο σούπερ μάρκετ, και πριν προλάβεις να πάρεις καρότσι, ακούς δύο να φωνάζουν για το ποιος μπήκε πρώτος στη σειρά. Στο δρόμο, ένας κορνάει για ψύλλου πήδημα, ο άλλος βρίζει με το παράθυρο ανοιχτό. Στα social media; Αρκεί μια λάθος τελεία για να ξεκινήσει νήμα 200 σχολίων που καταλήγει σε προσωπικές ύβρεις.
Σαν να ζούμε σε μια εποχή που όλοι κρατάμε ένα σπίρτο στο χέρι, έτοιμο να ανάψει με το παραμικρό. Και το ερώτημα είναι: γιατί; Γιατί τόσο θυμός, τόση ένταση, τόση ανάγκη να αποδείξουμε ότι έχουμε δίκιο — ακόμη κι αν το χάνουμε στην πορεία;
Καζάνι που βράζει
Η καθημερινότητα έχει γίνει ένας καζάνι που σιγοβράζει. Άγχος για τα οικονομικά, πίεση στη δουλειά, κούραση από τις συνεχείς απαιτήσεις, αβεβαιότητα για το αύριο. Κι όταν όλα αυτά συσσωρεύονται, το παραμικρό «στραβό» μπορεί να γίνει σπίθα.
Δεν είναι μόνο οι μεγάλοι καβγάδες — είναι οι μικρές, καθημερινές εκρήξεις: το «στρίψε ρε φίλε!» στον δρόμο, το «ε, και τι έγινε;» στη δουλειά, το «μα δεν καταλαβαίνεις;» στο σπίτι. Ο κόσμος μοιάζει κουρασμένος να καταλαβαίνει και πολύ πρόθυμος να επιτίθεται.
Η αίσθηση της απειλής παντού
Ψυχολογικά, ζούμε με τα «ραντάρ» πάντα ανοιχτά. Οποιοδήποτε σχόλιο μπορεί να το ερμηνεύσουμε σαν επίθεση. Ένα βλέμμα, μια διαφορετική άποψη, μια κίνηση στην ουρά. Δεν είναι ότι ο άλλος μας μισεί — αλλά μέσα μας νιώθουμε ότι πρέπει να αμυνθούμε πριν δεχτούμε χτύπημα.
Είναι το γνωστό “fight or flight mode”. Μόνο που στην εποχή μας, αντί να τρέχουμε, επιλέγουμε το «fight». Γιατί; Γιατί έχουμε μάθει ότι η φωνή ακούγεται πιο πολύ από τη σιωπή. Κι επειδή το κουμπί της υπομονής μας έχει κολλήσει.
Social media: το νέο ρινγκ
Αν οι δρόμοι είναι το γήπεδο, τα social είναι το ρινγκ. Εκεί ξεσπάει όλος ο θυμός, με ασφάλεια πίσω από μια οθόνη. Δεν έχει σημασία τι θα γράψεις, πάντα θα βρεθεί κάποιος να πει το αντίθετο. Και όχι με τρόπο πολιτισμένο — αλλά με επιθετικότητα.
Σχολιάζεις για μια ταινία; «Άσχετος». Μοιράζεσαι μια προσωπική σκέψη; «Drama queen». Ακόμα και για μια συνταγή μακαρόνια μπορεί να γίνει μάχη: «Ίου, άχρηστε!». Το διαδίκτυο έγινε αρένα, και εμείς μοιάζουμε όλοι με μικρούς μονομάχους.
Ο καβγάς σαν συνήθεια
Υπάρχει κι άλλο: συνηθίσαμε στον καβγά. Μας δίνει αδρεναλίνη, μας κάνει να νιώθουμε ζωντανοί. Είναι η ίδια αίσθηση που παίρνεις όταν κερδίζεις σε debate, όταν «την λες» σε κάποιον. Για λίγα δευτερόλεπτα, αισθάνεσαι νικητής.
Όμως μετά; Μένει μόνο κούραση, μια αίσθηση ενοχής, ένα «τι ήθελα και μίλησα έτσι;». Ο καβγάς δεν λύνει ποτέ τίποτα — απλώς μας αφήνει με περισσότερη ένταση απ’ όση είχαμε πριν.
Και τώρα τι;
Δεν θα σου πω να γίνουμε όλοι άγιοι. Ούτε να καταπιέζουμε όσα νιώθουμε. Αλλά ίσως χρειάζεται να κάνουμε ένα βήμα πίσω. Να μετράμε μέχρι το δέκα πριν απαντήσουμε. Να θυμόμαστε ότι ο άλλος που κορνάρει μπορεί να έχει περάσει χειρότερη μέρα από εμάς. Ότι το σχόλιο στο Facebook δεν είναι προσωπική επίθεση στον χαρακτήρα μας.
Η αλήθεια είναι πως ο καβγάς σπάνια μας κερδίζει κάτι. Αντίθετα, μας αφαιρεί ενέργεια. Και σε μια εποχή που η ενέργεια είναι ήδη λιγοστή, μήπως να τη φυλάξουμε για κάτι καλύτερο;
Μια μικρή επανάσταση
Φαντάσου, μόνο για μια μέρα, να μην απαντούσαμε σε κανέναν καβγά. Να χαμογελούσαμε στον οδηγό που βιάζεται, να ευχαριστούσαμε αντί να ειρωνευτούμε, να προσπερνούσαμε το δηλητηριώδες σχόλιο με σιωπή. Αυτό δεν θα ήταν μια μικρή επανάσταση;
Όχι γιατί θα αλλάξει τον κόσμο μονομιάς, αλλά γιατί θα αλλάξει εμάς. Και αν αλλάξουμε εμείς, ίσως —σιγά σιγά— αλλάξει και ο τρόπος που μιλάμε όλοι.
Έχεις παρατηρήσει ότι όλος ο κόσμος είναι έτοιμος για καυγά; Ναι, το έχεις. Το ζούμε κάθε μέρα. Αλλά ίσως το πιο επαναστατικό πράγμα που μπορείς να κάνεις σήμερα δεν είναι να κερδίσεις τον καβγά — αλλά να μην τον ξεκινήσεις καν.
Γιατί, στο τέλος της ημέρας, η μεγαλύτερη νίκη δεν είναι να έχεις δίκιο. Είναι να έχεις ειρήνη.
Ήξερες ότι;
-
Οι καβγάδες κρατούν στο μυαλό μας πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε. Έρευνες δείχνουν ότι μια έντονη λογομαχία μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα κορτιζόλης στο σώμα μας για έως και 24 ώρες.
-
Τα ζευγάρια που μαλώνουν “σωστά” ζουν περισσότερο. Μελέτες στο Πανεπιστήμιο του Michigan έδειξαν ότι όταν δύο άνθρωποι εκφράζουν τη διαφωνία τους χωρίς προσβολές, μειώνουν τις πιθανότητες καρδιαγγειακών προβλημάτων!
-
Ο εγκέφαλος δεν ξεχωρίζει πάντα έναν πραγματικό καβγά από μια online κόντρα. Γι’ αυτό και το hate στα social media μπορεί να προκαλέσει το ίδιο στρες με έναν «ζωντανό» καυγά.
-
Η γλώσσα του σώματος λέει περισσότερα από τις λέξεις. Το 70% της επικοινωνίας σε έναν καβγά είναι μη λεκτικό: ύφος, τόνος φωνής, χειρονομίες.
-
Η σιωπή μπορεί να “κερδίσει” έναν καβγά. Σε πειράματα κοινωνικής ψυχολογίας, οι συμμετέχοντες που επέλεξαν να μην απαντήσουν στην επίθεση του άλλου, μείωσαν αυτόματα την επιθετικότητα του αντιπάλου τους.
