Η Ιαπωνία απέκτησε για πρώτη φορά γυναίκα πρωθυπουργό — αλλά θα αλλάξει κάτι πραγματικά;
Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου: η Sanae Takaichi έγινε η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στην ιστορία της Ιαπωνίας. Σε μια χώρα που για περισσότερο από έναν αιώνα κυβερνήθηκε αποκλειστικά από άνδρες, η εκλογή της σηματοδοτεί μια ιστορική στιγμή — ένα τολμηρό βήμα προς το μέλλον και ένα σύμβολο αλλαγής.
Ωστόσο, παραμένει το ερώτημα: Πόσο βαθιά φτάνει αυτή η αλλαγή; Είναι η αρχή μιας νέας εποχής ή μόνο μια νέα εικόνα που δεν αλλάζει την ουσία;
Μια χώρα που αλλάζει αργά
Η Ιαπωνία είναι ένας τόπος αντιθέσεων: υψηλή τεχνολογία και παραδοσιακές αξίες, φουτουριστικές πόλεις και συντηρητικές κοινωνικές δομές. Παρά την οικονομική της δύναμη, η χώρα κατατάσσεται ακόμη χαμηλά στους παγκόσμιους δείκτες ισότητας των φύλων. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πολιτική, στις επιχειρήσεις, ακόμα και στην καθημερινότητά τους. Γι’ αυτό η εικόνα της Takaichi να ορκίζεται πρωθυπουργός έχει βαρύ συμβολισμό. Όμως, όσο κι αν το γεγονός από μόνο του έχει μεγάλη αξία, το ερώτημα είναι αν θα αλλάξει και την ουσία.
Η γυναίκα πίσω από τον τίτλο
Η Sanae Takaichi δεν είναι μια τυχαία πολιτικός. Από τα πρώτα της βήματα στη Βουλή, τη δεκαετία του ’90, κατάφερε να σταθεί δυναμικά σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον.
Όμως, δεν είναι το πρόσωπο που θα περίμενε κανείς να εκφράσει ένα προοδευτικό κύμα.
Αντίθετα, έχει χτίσει την καριέρα της πάνω σε συντηρητικές θέσεις: είναι κατά των μεταρρυθμίσεων που αφορούν τα δικαιώματα των γυναικών και έχει δηλώσει ότι δεν βλέπει ανάγκη να αλλάξουν οι παραδοσιακοί ρόλοι στην οικογένεια. Έτσι, υπάρχει ένα παράδοξο: μια γυναίκα που έγινε σύμβολο αλλαγής, χωρίς απαραίτητα να πιστεύει σε αυτήν.
Πρόοδος χωρίς επανάσταση
Το νέο υπουργικό συμβούλιο της Takaichi περιλαμβάνει μόλις δύο γυναίκες σε σύνολο δεκαεννέα μελών. Πολλοί σχολιαστές τη χαρακτηρίζουν απόλυτα “συστημική” — μια πολιτικό που έφτασε στην κορυφή ακολουθώντας πιστά τους κανόνες, χωρίς να ανατρέψει τίποτα.
Ωστόσο, το γεγονός παραμένει: το παράδειγμά της ανοίγει δρόμους. Για κάθε νέα γυναίκα στην Ιαπωνία που ονειρεύεται καριέρα στην πολιτική, στη δημοσιογραφία ή στις επιχειρήσεις, η Takaichi είναι μια υπενθύμιση ότι τίποτα δεν είναι πλέον αδύνατο.
Η νέα εικόνα της Ιαπωνίας
Η εκλογή της Takaichi δείχνει πως η Ιαπωνία αρχίζει, έστω και δειλά, να μεταμορφώνεται.
Η εικόνα μιας γυναίκας σε θέση εξουσίας, σε μια κοινωνία που παραμένει βαθιά πατριαρχική, είναι από μόνη της μια πολιτισμική ρήξη. Μπορεί η Takaichi να μην είναι η «φεμινίστρια πρωθυπουργός» που θα ήθελαν πολλοί στη χώρα της, όμως είναι το πρόσωπο που άλλαξε το αφήγημα.
Ήξερες ότι…
Η Sanae Takaichi είναι η πρώτη γυναίκα που ηγείται του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος, το οποίο κυβερνά σχεδόν αδιάλειπτα την Ιαπωνία από το 1955.
Η Ιαπωνία βρίσκεται πολύ χαμηλά στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων του World Economic Forum — το 2024 ήταν στην 118η θέση ανάμεσα σε 146 χώρες.
Μόλις το 15% των διευθυντικών θέσεων στη χώρα κατέχονται από γυναίκες, ποσοστό από τα χαμηλότερα στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Στην Ιαπωνία τα παντρεμένα ζευγάρια υποχρεούνται από τον νόμο να έχουν κοινό επώνυμο — κάτι που η Takaichi υποστηρίζει να παραμείνει ως έχει.
Η Ιαπωνία διαθέτει τη μακροβιότερη κληρονομική μοναρχία στον κόσμο, με ιστορία πάνω από 2.600 χρόνια. Ο σημερινός αυτοκράτορας Naruhito θεωρείται ο 126ος διάδοχος της δυναστείας.
Σύμφωνα με το ιαπωνικό σύνταγμα, μόνο άνδρες που ανήκουν στη δυναστεία μπορούν να ανέβουν στον αυτοκρατορικό θρόνο. Οι γυναίκες της βασιλικής οικογένειας, αν παντρευτούν εκτός της δυναστείας, χάνουν τον τίτλο τους.
Η πρωθυπουργός Sanae Takaichi έχει δηλώσει ότι αντιτίθεται στην ιδέα να επιτραπεί σε γυναίκα να γίνει αυτοκράτειρα, παρότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως πάνω από το 80% των Ιαπώνων στηρίζει αυτή την αλλαγή.
