Αν κάποιος σου έλεγε ότι μια ολόκληρη πόλη μπορεί να βυθιστεί στο σκοτάδι… επειδή πεινασμένα μυρμήγκια αποφάσισαν να δαγκώσουν ηλεκτρικά καλώδια, πιθανότατα θα γελούσες. Κι όμως, αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ιαπωνία, όπου ένα νέο είδος μυρμηγκιών έχει γίνει ο απρόσμενος πρωταγωνιστής σε μια σειρά από μικρές, αλλά επαναλαμβανόμενες διακοπές ρεύματος.
Σύμφωνα με το The Japan Times, οι τοπικές αρχές και πάροχοι ενέργειας αντιμετωπίζουν εδώ και μήνες ένα μοναδικό φαινόμενο: αποικίες μυρμηγκιών που έλκονται από ηλεκτρικά ρεύματα και “εισβάλλουν” σε υποσταθμούς, κουτιά διανομής και εξωτερική καλωδίωση. Το αποτέλεσμα;
Σύντομες, ανεξήγητες βλάβες στο δίκτυο — μέχρι να ανακαλυφθεί ο πραγματικός ένοχος.
Το μυρμήγκι που… λατρεύει το εναλλασσόμενο ρεύμα
Το είδος που κρούει τον κώδωνα στην Ιαπωνία δεν είναι ένα από τα κλασικά “οικιακά”. Δεν πρόκειται για τα γνωστά invasive “fire ants” που έχουν προκαλέσει περιβαλλοντικά προβλήματα σε ΗΠΑ και Κίνα. Εδώ μιλάμε για ένα μικρό, εξελιγμένο είδος που φαίνεται να έχει μια ασυνήθιστη έλξη προς ηλεκτρικούς παλμούς.
Οι ειδικοί υποψιάζονται ότι:
-
οι δονήσεις των καλωδίων,
-
η θερμότητα που εκπέμπουν,
-
και πιθανώς η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία,
λειτουργούν σαν “μαγνήτης” για τα έντομα, τα οποία συγκεντρώνονται σε ομάδες και συχνά μασούν ή μετακινούν μικρά καλώδια, προκαλώντας βραχυκυκλώματα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται ανάλογη συμπεριφορά — παλαιότερα στις ΗΠΑ, άποικοι “crazy ants” προκαλούσαν παρόμοια προβλήματα. Αλλά στην Ιαπωνία, το φαινόμενο έχει αρχίσει να εμφανίζεται σε αστικό περιβάλλον με μεγαλύτερη συχνότητα.
Μικρές διακοπές, μεγάλος πονοκέφαλος
Αν και οι διακοπές δεν διαρκούν πολύ, δημιουργούν σημαντική αναστάτωση:
-
φανάρια σε κεντρικούς δρόμους μένουν εκτός λειτουργίας,
-
μικρές επιχειρήσεις μένουν χωρίς ρεύμα,
-
συστήματα ασφαλείας διακόπτουν τη λειτουργία τους,
-
και οι υπηρεσίες ενέργειας ξοδεύουν εκατομμύρια σε επισκευές.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα;
Η εξάπλωση του είδους. Οι αποικίες κινούνται γρήγορα, εγκαθίστανται σε υπόγεια, πάρκα, υπόνομους και… σε οποιοδήποτε μέρος υπάρχει σταθερή θερμότητα — δηλαδή, σχεδόν παντού.
Οι Ιάπωνες το αντιμετωπίζουν με ψυχραιμία και τεχνολογία
Και επειδή μιλάμε για Ιαπωνία, η λύση δεν θα μπορούσε να είναι μόνο παραδοσιακή.
Οι πάροχοι ενέργειας ξεκίνησαν να αναπτύσσουν:
1. Ανθεκτικά καλώδια με “ant-proof” επικάλυψη
Νέα υλικά με ουσίες που απωθούν έντομα.
2. Μικροσκοπικούς αισθητήρες που ανιχνεύουν κίνηση μέσα στα υπόγεια κουτιά
Όταν ενεργοποιούνται, στέλνουν ειδοποίηση πριν γίνει ζημιά.
3. Αυτόνομες μικρο-παγίδες
Τοποθετούνται γύρω από κρίσιμα σημεία του δικτύου και μειώνουν τον πληθυσμό χωρίς χημικά.
4. Ειδικές κάμερες θερμικής απεικόνισης
Εντοπίζουν συγκεντρώσεις μυρμηγκιών τη νύχτα — πριν φτάσουν στα καλώδια.
Η χώρα έχει μεγάλη εμπειρία στο να αντιμετωπίζει απρόσμενα φυσικά φαινόμενα, αλλά το συγκεκριμένο προσφέρει ένα μάθημα: όσο εξελιγμένες κι αν είναι οι πόλεις μας, η φύση βρίσκει πάντα τρόπο να “πατήσει” ένα κουμπί που δεν περιμένουμε.
Τι σημαίνει αυτό για τον υπόλοιπο κόσμο;
Αυτό το φαινόμενο φαίνεται τοπικό, αλλά στην πραγματικότητα συνδέεται με μια ευρύτερη τάση:
το πώς οι κλιματικές αλλαγές και οι νέες οικολογικές ισορροπίες μετακινούν τα είδη σε περιοχές όπου δεν υπήρχαν πριν.
Αυτό σημαίνει:
-
νέα είδη εντόμων σε πόλεις,
-
αλλαγές στις συνήθειές τους,
-
νέες αλληλεπιδράσεις με την τεχνολογία μας.
Οι ειδικοί θεωρούν πιθανό το φαινόμενο να εμφανιστεί και σε άλλες χώρες με παρόμοιο κλίμα. Τα μυρμήγκια αυτά δεν έχουν ακόμη αναφερθεί στην Ευρώπη ή στην Ελλάδα — αλλά η ιστορία δείχνει ότι τέτοια είδη “ταξιδεύουν” εύκολα: σε φορτηγά, σε διεθνή εμπόριο, σε κοντέινερ, ακόμη και σε φυτά.
Το παράξενο, σύγχρονο μήνυμα των μυρμηγκιών
Αν κάτι μας διδάσκει αυτή η ιστορία, είναι ότι τα οικοσυστήματα και η τεχνολογία είναι πολύ πιο συνδεδεμένα απ’ όσο νομίζουμε. Ένα μικροσκοπικό έντομο μπορεί να δείξει τις αδυναμίες ενός ολόκληρου συστήματος ενέργειας.
Και —ίσως χωρίς να το ξέρει— να μας υπενθυμίσει κάτι ακόμα:
Ότι η ευφυΐα της φύσης, ακόμη κι όταν μας φέρνει… blackouts, παραμένει μεγαλύτερη από τη δική μας.
