Δεν είναι είδηση “κάπου μακριά”. Δεν είναι θεωρία. Δεν είναι ένα ακόμα τρομακτικό headline που θα ξεχαστεί μέχρι αύριο.
Είναι το εξής απλό: Η Ευρώπη στεγνώνει — και η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση, είναι μέσα στο “κόκκινο” της νέας κλιματικής πραγματικότητας.
Μια μεγάλη έρευνα του UCL, βασισμένη σε 20 χρόνια δορυφορικών δεδομένων, έδειξε με τον πιο ψυχρό, επιστημονικό τρόπο ότι τα αποθέματα γλυκού νερού στον ευρωπαϊκό Νότο κατεβαίνουν κάθε χρόνο. Υπόγεια νερά, ποτάμια, λίμνες, υγρασία εδάφους — όλα μειώνονται. Στην Ισπανία, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στη Ρουμανία. Και ναι: και στην Ελλάδα.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Ότι οι χώρες της Μεσογείου — η δική μας πρώτη — μπαίνουν σε μια νέα εποχή όπου το νερό δεν είναι δεδομένο. Η εποχή που ανοίγεις τη βρύση και τρέχει άφθονο νερό με σταθερή πίεση… δεν είναι εγγυημένη. Ειδικά όταν:
-
οι χειμώνες μικραίνουν,
-
οι καλοκαιρινές βροχές εξαφανίζονται,
-
οι καταιγίδες γίνονται τόσο έντονες που το νερό “φεύγει” πριν προλάβει να απορροφηθεί,
-
και το σύστημα των υπόγειων υδροφορέων γεμίζει όλο και πιο αργά.
Και πάνω σε όλα αυτά, η Ελλάδα κουβαλάει το δικό της “βαρύ” φορτίο: τεράστιες απώλειες στα δίκτυα. Σε κάποιες περιοχές, χάνουμε μέχρι και το 50% του νερού πριν καν φτάσει στα σπίτια.
Ποιοι είναι οι μεγάλοι χαμένοι;
Οι πιο εκτεθειμένες περιοχές της χώρας είναι εκείνες που έχουν δύο συστατικά: τουρισμό + ξηροθερμικό κλίμα.
Άρα:
-
Αττική
-
Κυκλάδες
-
Κρήτη
-
Δωδεκάνησα
-
Ανατολική Πελοπόννησος
-
Θεσσαλία (λόγω υπεράντλησης)
Σε αυτές τις περιοχές, τα υπόγεια νερά κατεβαίνουν σταθερά. Μερικές φορές τόσο, που δεν προλαβαίνουν να αναπληρωθούν ούτε τον χειμώνα.
Ποιο είναι το πραγματικό σοκ;
Ότι όσα βλέπαμε για χρόνια να συμβαίνουν στην Αφρική, στη Μέση Ανατολή ή στην Ινδία, τώρα τα βλέπουμε στη Μεσόγειο.
Η ξηρασία δεν είναι ένα πρόβλημα του “Νότου του Νότου”. Είναι πια σπίτι μας.
Και το άρθρο του Guardian το λέει ξεκάθαρα:
η Ευρώπη σπάει στα δύο — ένας πιο υγρός βορράς, ένας στεγνός νότος.
Τι κάνουμε;
Δεν θα σωθεί η κατάσταση με ένα μεγάλο φράγμα που θα ολοκληρωθεί το 2045. Ούτε με υποσχέσεις.
Η λύση έρχεται από μικρά, γρήγορα, πρακτικά πράγματα:
-
καλύτερη διαχείριση νερού,
-
νέες τεχνολογίες εξοικονόμησης,
-
ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση,
-
συλλογή βρόχινου νερού σε κτίρια,
-
“έξυπνα” δίκτυα που δεν αφήνουν το νερό να χάνεται σε διαρροές,
-
και, ναι, αλλαγή νοοτροπίας — το νερό δεν είναι ανεξάντλητο.
Και η Ελλάδα;
Βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι. Ενώ είναι μια χώρα που ζει από τη γη, τα τρόφιμα, τον τουρισμό και την ενέργεια, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια υδατική πραγματικότητα που αλλάζει γρήγορα.
Το νερό γίνεται στρατηγικός πόρος — όχι προαιρετικός.
Κι αυτό, τελικά, είναι το “wake-up call”:
όταν στεγνώνει η Ευρώπη, στεγνώνει και η Ελλάδα.
Και το νερό που χάσαμε σήμερα… το πληρώνουμε αύριο.
FUN FACTS
1) Το νερό που έχουμε σήμερα είναι το ίδιο νερό που υπήρχε την εποχή των δεινοσαύρων.
Κυριολεκτικά το ίδιο μόρια νερού ανακυκλώνονται εδώ και 4 δισ. χρόνια.
2) Ο μέσος Ευρωπαίος “κουβαλάει” 4 λίτρα νερού χωρίς να το ξέρει.
Τόσο νερό περιέχει το ανθρώπινο σώμα μόνο στον εγκέφαλο.
3) Στα ελληνικά νησιά, η απώλεια νερού στα δίκτυα είναι μεγαλύτερη από την κατανάλωση ενός μικρού χωριού.
Μερικές περιοχές χάνουν έως και 55% πριν φτάσει στη βρύση.
4) Η Αθήνα έχει από τις πιο “διψασμένες” πράσινες ζώνες στην Ευρώπη.
Τα αστικά πάρκα χρειάζονται έως και 30 φορές περισσότερο νερό το καλοκαίρι σε σχέση με τον χειμώνα.
5) Το νερό είναι ο μόνος φυσικός πόρος που όσο μειώνεται… τόσο αυξάνεται η κατανάλωσή του.
Οι καύσωνες, οι τουριστικές ροές και οι ξηρασίες το εκτοξεύουν.
6) Οι Έλληνες χρησιμοποιούν 4 φορές περισσότερο νερό την ημέρα από τους Δανούς.
Κυρίως λόγω μπάνιου, κήπων και πλυντηρίων ρούχων και πιάτων.
7) Μια μέση ντουζιέρα “τρώει” 12 λίτρα το λεπτό.
Δηλαδή ένα 10λεπτο ντους = 120 λίτρα νερό.
Όσο χρειάζεται ένα παιδί στην Αφρική για 7 ημέρες.
“Ήξερες ότι;”
Ήξερες ότι η Ελλάδα έχει 130+ αφαλατώσεις — αλλά οι περισσότερες λειτουργούν μόνο το καλοκαίρι;
Για να καλύψουν τουρισμό, όχι κατοίκους.
Ήξερες ότι ένα βαμβακερό t-shirt χρειάζεται 2.700 λίτρα νερό για να παραχθεί;
Όσο πίνει ένας άνθρωπος σε 2,5 χρόνια.
Ήξερες ότι η Κρήτη έχει περιοχές όπου η στάθμη των υδροφορέων έχει πέσει 18 μέτρα σε 30 χρόνια;
Σαν να “έχουμε ανοίξει” πηγάδι χωρίς πάτο.
Ήξερες ότι η ΕΕ χάνει κάθε χρόνο 40 δισ. ευρώ από ζημιές ξηρασίας;
Περισσότερα από όσα προκαλούν οι πλημμύρες.
Ήξερες ότι στο μέλλον το νερό μπορεί να γίνει “το νέο πετρέλαιο”;
Ήδη υπάρχουν χώρες που το εμπορεύονται στρατηγικά.
Ήξερες ότι πολλές χώρες πλησιάζουν στο “Day Zero”;
Τεχεράνη, Κέιπ Τάουν, Σάο Πάολο — και ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις μπαίνουν στη λίστα.
Ήξερες ότι το 1/3 των ελληνικών καλλιεργειών ποτίζεται ακόμα με τον πιο σπάταλο τρόπο (κατάκλυση);
Λιγότερο αποτελεσματικό = περισσότερη απώλεια.
