Ο Δεκέμβρης είναι για πολλούς ένας μήνας-παγίδα. Φως, χαρά, συναντήσεις, προσμονή. Εξωτερικά όλα δείχνουν γιορτινά· εσωτερικά όμως, πολλοί άνθρωποι νιώθουν κάτι εντελώς διαφορετικό: μια ήσυχη, υποδόρια εξάντληση που δεν τολμούν να παραδεχτούν ούτε στον εαυτό τους. Αυτό είναι το φαινόμενο του «Silent Burnout» — μια κρυφή ψυχική κόπωση που γεννιέται ακριβώς όταν «πρέπει» να είμαστε καλά.
Δεν κάνει θόρυβο, δεν έχει δραματικές εκρήξεις, δεν συνοδεύεται πάντα από εμφανή συμπτώματα. Κρύβεται ανάμεσα στις λίστες με δώρα, στις κοινωνικές υποχρεώσεις, στην ανάγκη να είμαστε τέλειοι στις γιορτές. Κι όμως, είναι υπαρκτό, βαθύ και πιο διαδεδομένο από όσο νομίζουμε.
«Silent Burnout»: Τι είναι πραγματικά;
Το «Silent Burnout» δεν είναι το κλασικό burnout που εκδηλώνεται στη δουλειά με έντονη κόπωση και μειωμένη απόδοση. Είναι μια σιωπηλή εξάντληση που συσσωρεύεται αργά, σχεδόν ανεπαίσθητα.
Εμφανίζεται όταν προσπαθείς να είσαι παρών παντού, να αντεπεξέρχεσαι σε όλες τις προσδοκίες, να διατηρείς μια εικόνα ηρεμίας, ευγνωμοσύνης και γιορτινής διάθεσης. Ξεκινά από τις σκέψεις που εκφράζεις ότι δεν έχεις χρόνο να αντιμετωπίσεις. Από τις μικρές υπερβάσεις που κάνεις κάθε μέρα χωρίς να υπολογίζεις το κόστος. Από την ανάγκη να μην χαλάσεις το κλίμα, να μη δείξεις ότι δυσκολεύεσαι. Το «Silent Burnout» είναι η προσπάθεια να παραμείνεις λειτουργικός ενώ μέσα σου έχεις ήδη κουραστεί.
Γιατί εμφανίζεται πιο έντονα στις γιορτές
Η πίεση του «πρέπει να είμαι καλά»
Οι γιορτές έχουν μια κοινωνική εντολή: «να χαρείς». Η απαίτηση αυτή δημιουργεί τεράστια ψυχολογική ένταση. Όταν δεν νιώθεις τον ενθουσιασμό που θα «έπρεπε», μπαίνεις σε μια αυστηρή, αυτοκριτική διαδικασία που εξαντλεί.
Πρέπει να κάνεις πάρα πολλά
Ραντεβού, οικογενειακές συγκεντρώσεις, διοργανώσεις, ανταλλαγές δώρων — ο Δεκέμβρης γίνεται μια μαγική αλλά για κάποιους αφόρητη λίστα υποχρεώσεων.
Το συναισθηματικό βάρος
Ο απολογισμός, οι σκέψεις, οι επιθυμίες και οι ιδέες που δεν είχες χρόνο… όλο τον χρόνο να ασχοληθείς, η σύγκριση με άλλους ή με τον παλιό εαυτό σου — όλα αυτά κορυφώνονται τον Δεκέμβρη. Η εσωτερική πίεση αυξάνεται κι ας μη φαίνεται.
Η ανάγκη να «κρατήσεις» τους άλλους
Πολλοί θεωρούν ότι πρέπει οπωσδήποτε να οργανώνουν, να υποστηρίζουν, να προσφέρουν. Όμως αυτή η συνεχής συναισθηματική διαθεσιμότητα έχει κόστος που μαζεύεται αθόρυβα.
Πώς μοιάζει το Silent Burnout στην καθημερινότητα
Το δύσκολο με το «Silent Burnout» είναι ότι δύσκολα αναγνωρίζεται. Μερικά σημάδια του:
Μικρά αλλά επίμονα σημάδια κούρασης
Δεν είσαι εξαντλημένος, αλλά είσαι μόνιμα λίγο κουρασμένος. Ξυπνάς χωρίς ενέργεια, λειτουργείς στο «auto mode».
Αποσύνδεση από δραστηριότητες που συνήθως απολαμβάνεις
Το χριστουγεννιάτικο κλίμα δεν σου λέει τίποτα. Δυσκολεύεσαι να μπεις στο mood χωρίς να ξέρεις γιατί.
Κοινωνικό μούδιασμα
Θες να είσαι με τους ανθρώπους σου, αλλά ταυτόχρονα νιώθεις ότι χρειάζεσαι επειγόντως χώρο.
Μικρές εκρήξεις που δεν ταιριάζουν στον χαρακτήρα σου
Φράσεις όπως «είμαι απλά κουρασμένος» γίνονται καθημερινότητα, αλλά πίσω τους κρύβεται συναισθηματική πίεση.
Η ανάγκη να «τελειώσει επιτέλους» η περίοδος
Παρότι είναι γιορτές, μετράς αντίστροφα για να κλείσει ο μήνας.
Πώς να προστατεύσεις τον εαυτό σου από το Silent Burnout
Δεν χρειάζεται να αποσυρθείς. Χρειάζεται, όμως, μια νέα οπτική.
1. Βάλε όρια χωρίς να απολογείσαι
Πες «όχι» σε μια συνάντηση, πες «όχι» σε μια υποχρέωση.
2. Μην κάνεις υπερπροσπάθεια
Δεν χρειάζεται να κάνεις τα πάντα. Διάλεξε 2–3 πράγματα που πραγματικά σε γεμίζουν και άφησε τα υπόλοιπα να περάσουν.
3. Κράτα 15 λεπτά ησυχίας καθημερινά
Χωρίς κινητό. Χωρίς λίστες. Χωρίς στόχους. Μόνο παύση.
4. Παραδέξου την κούραση
Η αποδοχή δεν είναι αδυναμία. Το «δεν είμαι πολύ καλά αυτές τις μέρες» μπορεί να λειτουργήσει απελευθερωτικά.
5. Φτιάξε μικρές τελετουργίες ζεστασιάς
Ένα ζεστό ρόφημα το βράδυ, ένα κερί, μια μικρή βόλτα, χαλαρωτική μουσική.
Η αλήθεια είναι ότι δεν χρειάζεται να είμαστε χαρούμενοι κατά παραγγελία, ούτε λαμπεροί επειδή είναι γιορτές. Ο Δεκέμβρης μπορεί να γίνει ένας μήνας αλήθειας κι εμείς να είμαστε όπως είμαστε πραγματικά αυτή την περίοδο και να αποδεχόμαστε ό,τι νιώθουμε.
