Mια «κρυφή» αναπηρία.
Η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα ανήκουν στα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (ΙΦΝΕ). Πρόκειται για χρόνιες παθήσεις του πεπτικού
σωλήνα, των οποίων τα ακριβή αίτια δεν είναι γνωστά μέχρι και σήμερα.
Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι ζουν 30.000 – 35.000 ασθενείς με ΙΦΝΕ, σχεδόν μοιρασμένοι μεταξύ της νόσου Crohn και της ελκώδους κολίτιδας. Παρ’όλα αυτά, δεν έχει γίνει ποτέ πανελλήνια επιδημιολογική καταγραφή.
Πιθανοί παράγοντες που επηρεάζουν τη Ποιότητα Ζωής σε ασθενείς με ΙΦΝΕ
Ψυχοσωματικοί Παράγοντες
Διάφοροι ερευνητές ανάφεραν ότι οι φλεγμονώδεις παθήσεις UC και CD μπορεί να αποτελούν εν μέρει μία ψυχοσωματική ασθένεια (Tocchi, 1997 & Engel, 1955). Σε ασθενείς με ΙΦΝΕ, σημειώνεται ότι πάσχουν πιο συχνά από ψυχολογικές διαταραχές σε σχέση με υγιή άτομα. Σε γενικές γραμμές ο επιπολασμός του άγχους και η κατάθλιψη είναι αισθητά υψηλότερος σε άτομα που πάσχουν από γαστρεντερολογικές παθήσεις από ότι στον ευρύτερο πληθυσμό και υπολογίζεται ότι είναι 30% .
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία για ορισμένες φλεγμονώδεις παθήσεις και η θεραπεία που χρησιμοποιείται στοχεύει στη διαχείριση της έξαρσης της φλεγμονής με σκοπό τη διατήρηση της ύφεσης (Nahon, et al., 2011). Παρά το ότι η αιτιολογία των ΙΦΝΕ είναι άγνωστη, πιστεύεται ότι παίζει ρόλο στη πρόκληση της η αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικών, ανοσοποιητικών και περιβαλλοντικών παραγόντων (Cosnes, et al., 2011).
Αυτοί οι παράγοντες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους έτσι που όταν είναι γενετικά προδιατεθειμένο το άτομο, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες δίνουν το έναυσμα ανοσοποιητικής δυσλειτουργίας και συμπτωμάτων του εντέρου (Neuman, 2007). Ένα απ’ αυτά τα περιβαλλοντικά εναύσματα μπορεί να είναι και οι ψυχολογικοί παράγοντες και ειδικότερα το ψυχολογικό στρες.
Κλινικές παρατηρήσεις έδειξαν ότι αγχωτικές εμπειρίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν δυσμενώς τη πορεία των ασθενών με ΙΦΝΕ. Επίσης πολλά άρθρα σήμερα τονίζουν τη σχέση μεταξύ άγχους και ΙΦΝΕ (Keefer, et al., 2008 και Mounder & Levenstein, 2008). Έτσι παρά το ότι ο ρόλος του στρες στην έναρξη των ΙΦΝΕ δεν έχει τεκμηριωθεί,
δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το άγχος είναι ένας παράγοντας ενεργοποίησης και επιδείνωσης σε σχέση με την πορεία και τα συμπτώματα των ασθενών με ΙΦΝΕ (Camara, et al., 2009 και Mounder & Levenstein, 2008 και Hisamatsu, et al., 2007 και Drossman & Ringel, 2004).
Πράγματι μπορεί να θεωρηθεί ως ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες υποτροπής της νόσου (Hisamatsu, et al., 2007 και Bitton, et al., 2003 και Mawdsley & Rampton, 2005).
Σε ασθενείς με ΙΦΝΕ, το απρόβλεπτο, η αβεβαιότητα και η χρόνια πορεία της νόσου μπορεί να προκαλέσουν ένα ευρύ φάσμα ψυχολογικών και διαπροσωπικών ανησυχιών που συμπεριλαμβάνουν απώλεια ελέγχου του εντέρου (κενώσεων), φούσκωμα, αλλαγή σωματικού ειδώλου, κόπωση, φόβο σεξουαλικής απόρριψης, κοινωνική απομόνωση, φόβο μη ανταπόκρισης στις κοινωνικές υποχρεώσεις και το αίσθημα της ακαθαρσίας (Drossman & Ringel, 2004 και Kiebles, et al., 2010). Κάποια συμπτώματα όπως η απώλεια κοπράνων ή οι διάρροιες και γενικά ο έλεγχος του εντέρου μπορεί να οδηγήσουν στη μείωση του αυτοσεβασμού και στιγματισμό των ασθενών αυτών (Casati &Toner, 2000 και Cooper, et al., 2010).
ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΙΦΝΕ
Μια καλά ισορροπημένη δίαιτα με επαρκή πρόσληψη πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λίπους, καθώς και βιταμινών και ιχνοστοιχείων, είναι απαραίτητη για την σωστή διατροφή.
Φάινεται ότι η αυξανόμενη χρήση του δυτικού τύπου δίαιτας έχει πιθανόν ως συνέπεια και την αύξηση των ασθενών με ΙΦΝΕ σε αυτές τις γεωγραφικές περιοχές.
Η Δυτικού τύπου δίαιτα
υψηλή κατανάλωση λίπους
υψηλή κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων
υψηλή κατανάλωση κρέατος – ζωικής πρωτεΐνης
χαμηλή κατανάλωση φρούτων
χαμηλή κατανάλωση λαχανικών
υψηλή κατανάλωση συντηρητικών,
ομογενοποιητικών στα τρόφιμα
Η δίαιτα ως θεραπευτική επιλογή
• δίαιτα κατά τη διάρκεια της υποτροπής – ενεργότητας της νόσου
• δίαιτα η οποία ελαττώνει την πιθανότητα υποτροπής
• δίαιτα η οποία βελτιώνει τα συμπτώματα
• δίαιτα κατά την κλινική ύφεση
Συμπερασματικά, οι διαιτητικές οδηγίες πρέπει να εξατομικεύονται λαμβάνοντας
υπόψη:
τη συμπτωματολογία
την φάση της νόσου (έξαρση ή ύφεση)
τη θέση της νόσου
την ύπαρξη στενώσεων
και την επάρκεια σε ιχνοστοιχεία και βιταμίνες
