Ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος μάς εξηγεί πώς τα «Ανεξάρτητα Κράτη» βασίστηκαν σε μια απολύτως αληθινή ιστορία

Μετά από την τεράστια επιτυχία του «Κωλόκαιρου», που αποκάλυψε τις παθογένειες της «Αγίας ελληνικής οικογένειας», ο Αντώνης Τσιοτσιοπούλος εμπνέεται από την ιδιαίτερη περίπτωση του γιατρού Βασίλη Τσιρώνη, που τον Δεκέμβριο του 1977 μετά από καταδίωξη της αστυνομίας, κλείστηκε στο διαμέρισμά του στο Φάληρο και κατόπιν τετράμηνης πολιορκίας το κήρυξε  «Ανεξάρτητο Κράτος». Η νέα παράσταση σε κείμενο του ίδιου και του Γιώργου Παλούμπη, που παρουσιάζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, φέρνει στο φως μια άγνωστη σελίδα της σύγχρονης Ιστορίας και μας συστήνει έναν ιδεαλιστή, που αυτοκτόνησε- ή μήπως δολοφονήθηκε;- επειδή τόλμησε να πει την αλήθεια.   

Τι συμβαίνει στα «Ανεξάρτητα κράτη»;

Μια νεαρή δημοσιογράφος, η Μαρία Θεοφίλου, πιάνει δουλειά στα γραφεία μιας μεγάλης εφημερίδας την ημέρα του θανάτου του γιατρού Βασίλη Τσιρώνη, μετά από την επέμβαση της αστυνομίας στο σπίτι του, όπου ήταν κλεισμένος οχτώ μήνες και το είχε κηρύξει ανεξάρτητο κράτος. Η επίσημη θέση της αστυνομίας ήταν αυτοκτονία, η οικογένεια όμως του γιατρού μίλησε ξεκάθαρα για δολοφονία. Η Μαρία γοητεύεται από την υπόθεση και αρχίζει την έρευνα για την αναζήτηση της αλήθειας. Συναντά εμπόδια και προσπαθεί μάταια να τα προσπεράσει. Τοίχους που προσπαθεί να τους σπάσει. Συναδέλφους που προσπαθεί να τους πείσει να την αφήσουν να κάνει τη δουλειά της. Προσπαθεί γενικά, μέχρι που… Όλα αυτά από το καλοκαίρι του 1978, μέχρι το καλοκαίρι του 1979.

Πώς προέκυψε η ιδέα για το συγκεκριμένο έργο; Κάνετε κάποια έρευνα για την εποχή;

Πριν αρκετά χρόνια ο φίλος μου ο Σάββας ο Κοβλακάς μου ανέφερε την περίπτωση του Γιατρού και μου φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Από τότε άρχισα να την ψάχνω και καινούριες πληροφορίες εμφανίζονταν, που αυξάνουν συνεχώς το ενδιαφέρον μου. Εκτός από την κήρυξη του σπιτιού του σε ανεξάρτητο κράτος, ο Βασίλης Τσιρώνης ήταν ένας άνθρωπος με έντονη πολιτική δράση. Ως γιατρός στον Άη Στράτη ήταν ο πρώτος που κατήγγειλε τις συνθήκες κράτησης των εξόριστων, μία πράξη που ενόχλησε το κράτος και είχε ως αποτέλεσμα την εκδικητική του απόλυση και απαξίωση. Ζητώντας την αποκατάστασή του από τον Υπουργό Πρόνοιας του Καραμανλή κατέληξε να δεχθεί μήνυση για εξύβριση και φυλακίστηκε. Ακολούθησαν απεργίες πείνας, ίδρυσε το κόμμα των αδέσμευτων, το 67’ φυλακίστηκε εκ νέου από τη Χούντα, αποφυλακίστηκε και  το 1969, επί δικτατορίας, με την οικογένειά του κατέλαβε το αεροπλάνο της πτήσης Αθήνα-Αγρίνιο και υπό την απειλή όπλου ανάγκασε το πλήρωμα να προσγειωθούν στην Αλβανία του Χότζα. Όπως καταλαβαίνετε, η περίπτωσή του, μου κέντρισε ακόμα πιο πολύ το ενδιαφέρον και έτσι άρχισα την έρευνα και τη δημιουργία ενός κινηματογραφικού σεναρίου. Έμαθα όμως πως ήδη ετοιμαζόταν μία ταινία για τον γιατρό από τον σκηνοθέτη Γιώργο Φουρτούνη και έκανα πίσω. Το να μιλήσω όμως για την ιστορία αυτού του ανθρώπου, δεν με άφηνε ήσυχο και έτσι αποφασίσαμε με τον Γιώργο  Παλούμπη να το κάνουμε παράσταση, μιλώντας για την περίπτωσή του μέσα από την περίπτωση μιας νέας δημοσιογράφου, που προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα σκληρό ανδροκρατούμενο εργασιακό περιβάλλον.

Πώς ξεκινάτε κάθε φορά να γράφετε ένα έργο; Και πόσο έχετε αλλάξει μέσα στα χρόνια που γράφετε;

Γράφω πάντα όταν βρεθεί μία ιστορία που με κάνει να θέλω να τη μοιραστώ με άλλους ανθρώπους και ξεκινάω συνήθως αναγκαστικά λίγες μέρες πριν ξεκινήσουμε τις πρόβες, γιατί το να υπάρχει ένα έργο για να κάνουμε πρόβα είναι αρκετά σημαντικό για να γίνει μία παράσταση. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση νομίζω (γέλια). Με κοροϊδεύουν οι φίλοι και συνεργάτες και μου λένε πως γράφω σαν μεταπτυχιακός φοιτητής, που πρέπει να παραδώσει την εργασία του σε μία εβδομάδα. Αυτή η διαδικασία όμως, το να κάτσω δύο ή τρεις εβδομάδες στο γραφείο μου, να ξενυχτήσω μαζί με τους χαρακτήρες του έργου και να μπω σε αυτόν τον κόσμο, αδιαφορώντας για τον «έξω», με βάζει πιο βαθιά στην πραγματικότητα του περιβάλλοντος που εκτυλίσσεται. Η ιδέα όμως και το τι θα γίνει στην ιστορία δουλεύεται καιρό. Από μήνες μέχρι και χρόνια. Τα τελευταία έργα που έχουμε φτιάξει με τον Γιώργο  Παλούμπη, κάπως έτσι έχουν δημιουργηθεί. Μια ιστορία, οι χαρακτήρες της, η πλοκή και μετά το έργο κάπως βγαίνει μόνο του στην επιφάνεια.

Μας λένε πως κάθε έργο που φτιάχνουμε, είναι πιο ώριμο από το προηγούμενο. Τι να πω; Εγώ ξέρω πως δεν με απασχολεί η ωριμότητα στη γραφή, ούτε αν ένα έργο θα είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Ούτε προσπαθώ, ούτε θέλω να αποδείξω κάτι. Εγώ μια ιστορία θέλω να πω κάθε φορά. Το τι συμβαίνει με την εξέλιξη της γραφής δεν είναι αυτοσκοπός. Αν συμβαίνει, καλώς συμβαίνει.

Γιατί ο γιατρός Τσιρώνης κηρύσσει το διαμέρισμά του «Ανεξάρτητο Κράτος;» 

Είναι μία κίνηση κατά τη γνώμη μου με καθαρά συμβολικό χαρακτήρα, που λογικά δημιουργήθηκε και μέσα από το κλίμα της Μεταπολίτευσης. Δεν την έχω ζήσει την εποχή, αλλά από αυτά που μπορώ να μυριστώ, ήταν μία περίοδος όπου μία μερίδα του κόσμου είχε απογοητευτεί αρκετά από την έννοια του κράτους. Το κράτος τους είχε προδώσει. Είχε αφήσει τη διαχείριση της εξουσίας στα χέρια κάποιων εκκεντρικών αμόρφωτων καραβανάδων για εφτά χρόνια. Η Χούντα έπεσε από τον λαό και από την ανικανότητά τους. Και ήρθαν οι Καραμανλήδες και οι Παπανδρέηδες ως σωτήρες για να αποκαταστήσουν τη δημοκρατία. Για να πάρουν και άλλο κομμάτι από την πίτα, που χάρισαν απλόχερα στους δικτάτορες. Κάποιος κόσμος τους υποδέχτηκε με τιμές και ελπίδες, κάποιος άλλος όμως δεν το έφαγε το παραμύθι τους. Αρκετοί άνθρωποι, πιστεύω, θα ήθελαν να γίνουν «ανεξάρτητα κράτη», για να δηλώσουν πως η εμπιστοσύνη τους απέναντι σε ένα κράτος- προστάτη είχε χαθεί το ξημέρωμα της 21ης Απριλίου του ’67. Ο Τσιρώνης το έκανε. Δεν ήταν αφελής για να πιστεύει πως θα τα καταφέρει, αλλά ήταν τόσο ρομαντικός και ιδεαλιστής για να το δηλώσει και το κράτος τόσο αμείλικτο και εκδικητικό για να τον δολοφονήσει. Ή όπως λέει το ίδιο το κράτος, να αυτοκτονήσει.

Υπάρχουν και παρόμοια περιστατικά, όπως παραδείγματος χάριν, εκείνο το νησί – πλατφόρμα στην Ιταλία που ο κατασκευαστής του το ονόμασε «Δημοκρατία της νήσου των ρόδων» και τελικά κατεδαφίστηκε από τις Ιταλικές αρχές.

Πάντως έχει ενδιαφέρον αυτή η ιδέα.  Μάλλον έχει περάσει από το μυαλό πολλών… Από το δικό σας;

Ενδιαφέρον θα είχε πιστεύω, μία πολιτεία που οι πολίτες της θα ζούσαν αξιοπρεπώς, απαλλαγμένοι από το καθεστώς του φόβου, της πείνας και της αδικίας. Με ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις για όλους ανεξαιρέτως και όχι ένα κράτος που σου προκαλεί τη διάθεση της ανεξαρτητοποίησης σου από αυτό. Μία κοινότητα ανθρώπων, που θα ήθελες να είσαι αναπόσπαστο κομμάτι της, και όχι αντίπαλός της. Όσο το κράτος τρομοκρατεί, ισοπεδώνει, απαξιώνει κάθε του μέλος του, όσο μας κρατάει σε επίπεδα φτώχειας και ανέχειας, ναι, φυσικά και μπορεί να περάσει από το μυαλό κάποιων ανθρώπων αυτή η ιδέα. Τουλάχιστον όσων ακόμα έχουν μυαλό για να σκεφτούν και μάτια που δεν έχουν θολώσει από την προπαγάνδα, για να δουν την κατάντια και την αδικία γύρω τους.

Ποιος ο ρόλος της Θεοφίλου, μιας γυναίκας, μέσα σε αυτό το περιβάλλον;

Η Θεοφίλου είναι ένα νέο κορίτσι με όνειρα και όρεξη για τη ζωή. Είναι αυτή που είναι και διεκδικεί τη θέση της μέσα σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον, χωρίς περιτυλίγματα και μιμητισμούς. Δεν θέλει να αλλάξει για να επιβιώσει εκεί μέσα, δεν θέλει να ανδροποιηθεί για να την πάρουν στα σοβαρά, δεν θέλει να κάτσει σε κανέναν για να έχει το δικαίωμα να υπάρχει, θέλει να παραμείνει ένα κορίτσι με ένα κόκκινο φόρεμα, που θα κάνει την δουλειά της όπως αυτή νομίζει και μπορεί καλύτερα.

Η δράση εκτυλίσσεται τη δεκαετία του ’70.  Γιατί επιλέξατε αυτή τη περίοδο συγκεκριμένα;

Γιατί το πραγματικό κομμάτι της ιστορίας μας εκτυλίσσεται τη συγκεκριμένη δεκαετία, γιατί πάντα με απασχολούσε η πρώιμη μεταπολιτευτική ιστορία της Ελλάδας και γιατί θέλουμε να δείξουμε με κάποιον τρόπο πως τίποτα δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Όποιες κινήσεις έχουν γίνει προς το φως, έχουν γίνει από την ακριβώς ίδια ποσόστωση ανθρώπων και τότε και τώρα. Οι ελάχιστοι ήταν αυτοί που πάντα έψαχναν το καλό και τότε και τώρα. Ο σεξισμός είναι ο ίδιος, η πατριαρχία υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει και η εξουσία πάντα θα συνθλίβει και θα εξοντώνει ό, τι την ενοχλεί.

Είναι ένα πολιτικό θρίλερ τελικά το νέο σας έργο;

Πολιτικό είναι σίγουρα και αν θεωρήσουμε πως δημιουργεί μία αγωνία στον θεατή για την εξέλιξη της ιστορίας και την κατάληξη του κεντρικού χαρακτήρα, θα το έλεγα και θρίλερ.

Τι θα θέλατε να πάρει μαζί του ο θεατής από τα «Ανεξάρτητα Κράτη»;

Να πάρει τουλάχιστον κάτι. Από το ελάχιστο μέχρι ό, τι νομίζει αυτός πως πρέπει να πάρει. Εμείς είμαστε εκεί για να δώσουμε ό, τι έχουμε. Δεν ξέρω αν φτάνει, αλλά αυτό που έχουμε το δίνουμε απλόχερα σίγουρα.

Για ακόμα μια φορά  συνεργάζεστε με τον Γιώργο Παλουμπή. Λειτουργείτε με έναν  τρόπο ως θεατρικό δίδυμο;

Με τον Γιώργο μας ενώνουν έξι τουλάχιστον παραστάσεις από το 2017. Την προηγούμενη χρονιά κάναμε και μαζί το μάθημα της υποκριτικής στη σχολή της Μαίρης Τράγκα. Εγώ δίδαξα, υποτίθεται, για πρώτη φορά, αλλά περισσότερο διδάχθηκα από τον Γιώργο για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζεις ψυχούλες με όνειρα, που ετοιμάζονται για να μπουν σε αυτό το κρεοπωλείο που λέγεται «υποκριτική στην Ελλάδα». Ο Γιώργος είναι ένας άνθρωπος και ένας καλλιτέχνης που θαυμάζω και εκτιμώ σε πολύ μεγάλο βαθμό. Με έχει εξελίξει και στη σκέψη και στον τρόπο της δημιουργίας. Δεν ξέρω αν λειτουργούμε ως δίδυμο… Κι εγώ κάνω τα δικά μου και αυτός τα δικά του. Σίγουρα όμως μπορώ να πω πως λειτουργούμε ως συνεργάτες. Προχθές μου είπε πως έχουμε μπλέξει μαζί κι εγώ του είπα πως δεν πειράζει.

Επόμενα σχέδια…

Μία  «Έντα Γκάμπλερ», που ετοιμάζουμε με τον Παλούμπη, ένας «Μαντ Μαξ « που πέφτει πάνω στον Καραγκιόζη, ο «Εθνικός Ελληνορώσων» που θα γίνει ταινία με τον Γιώργο  Τελτζίδη, μία μικρού μήκους και διάφορες σκέψεις που μπορεί να γίνουν κάτι, αν μας το επιτρέψει ο καιρός.