Πιάνετε τον εαυτό σας να “τρέχει” στο ψυγείο όταν αισθάνεται άγχος, όταν βαριέται, νιώθει μοναξιά και γενικά όταν νιώθει κάποιο συναίσθημα, είτε θετικό είτε αρνητικό; Δεν είστε μόνοι. Το να αναζητά κανείς παρηγοριά στο φαγητό αποτελεί μέρος μιας κατάστασης που ονομάζεται “συναισθηματική διατροφή”.
Η συναισθηματική διατροφή αποτελεί σε μεγάλο βαθμό τον λόγο που όλες οι δίαιτες δεν λειτουργούν. Δεν τρώμε για να ικανοποιήσουμε την φυσική μας ανάγκη για φαγητό αλλά για να νιώσουμε συναισθηματικά καλύτερα. Πολλοί από εμάς τρώμε από άγχος, από μοναξιά, από στεναχώρια, από θυμό, από πλήξη, από χαμηλή αυτοεκτίμηση, από φόβο, πολλές φορές από υποσυνείδητους λόγους όπως για παράδειγμα γεγονότα που μας στιγμάτισαν στην παιδική μας ηλικία.
Φυσικά και το να τρώει κανείς είναι μια ευχάριστη εμπειρία, τι γίνεται όμως αν το φαγητό του διοικεί τη ζωή;
Αρχικά, θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Παρατηρήστε τον εαυτό σας καθημερινά, χωρίς να τον κρίνετε. Παρατηρήστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας, τις καθημερινές σας συνήθειες, τα λόγια σας και τις αντιδράσεις σας. Ένα πρώτο βήμα είναι να αυτο-παρατηρηθείτε. Εάν παρατηρήσετε ότι “τρώτε τα συναισθήματά σας”, είστε σε καλό δρόμο.
Το να τρώει κανείς περιστασιακά σε μια κοινωνική εκδήλωση ή για να γιορτάσει ένα γεγονός, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση κάτι το άσχημο. Με το να τρώει όμως κανείς σαν αντίδραση σε κάθε του συναίσθημα, μπλέκεται σε ένα φαύλο κύκλο υπερφαγίας και το χειρότερο είναι ότι
δεν θα ξεφύγει ποτέ από τους πραγματικούς λόγους που τον οδηγούν εκεί.
Ασχέτως με το πόσο αδύναμος μπορεί να αισθάνεται κανείς σε σχέση με τις διατροφικές του συνήθειες και τα συναισθήματά του, είναι εφικτό να δημιουργήσει θετικές αλλαγές.
Η διαφορά μεταξύ συναισθηματικής πείνας και φυσικής πείνας
Η συναισθηματική πείνα μπορεί να είναι πολύ δυνατή και είναι πολύ φυσιολογικό να την μπερδεύουμε με τη φυσική. Παρακάτω θα βρείτε στοιχεία που θα σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε τη διαφορά της συναισθηματικής με της φυσικής.
Η συναισθηματική πείνα έρχεται απότομα. Για παράδειγμα, νιώθουμε την ανάγκη να φάμε στιγμιαία, η επιθυμία για φαγητό είναι ακαταμάχητη και επείγουσα. Η φυσική πείνα, από την άλλη πλευρά, έρχεται πιο σταδιακά. Η ανάγκη για φαγητό δεν είναι τόσο απότομη και δεν μας κάνει να αισθανόμαστε ότι πρέπει να την ικανοποιήσουμε άμεσα, εκτός κι αν δεν έχουμε φάει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η συναισθηματική πείνα μας κάνει να επιθυμούμε συγκεκριμένα φαγητά. Όταν πεινάμε πραγματικά και η επιθυμία για φαγητό είναι φυσική, όλα τα φαγητά μας ικανοποιούν, μέχρι και αυτά που δεν θα τρώγαμε διαφορετικά όπως για παράδειγμα λαχανικά. Η συναισθηματική
πείνα μας κάνει να επιθυμούμε πρόχειρο φαγητό όπως πίτσα, μπέργκερ, γλυκά κλπ, για να νιώσουμε στιγμιαία ικανοποίηση. Αισθανόμαστε ότι χρειαζόμαστε τα συγκεκριμένα φαγητά και τίποτα άλλο δεν θα μας ικανοποιήσει.
Η συναισθηματική πείνα συνήθως μας οδηγεί στο να τρώμε υποσυνείδητα. Πριν καλά καλά το συνειδητοποιήσουμε μπορεί να φάμε για παράδειγμα μια σακούλα τσιπς ή ένα παγωτό χωρίς να το ευχαριστηθούμε. Όταν τρώμε για να ικανοποιήσουμε την πείνα μας,
είμαστε πιο συνειδητοί σε σχέση με τις επιλογές μας, την ποιότητα και την ποσότητα του φαγητού.
Η συναισθηματική πείνα δεν ικανοποιείται ακόμα κι αν νιώθουμε χορτάτοι. Συνεχίζουμε να επιθυμούμε φαγητό και τρώμε συνέχεια στο σημείο που νιώθουμε φουσκωμένοι υπερβολικά. Η φυσική πείνα από την άλλη πλευρά μας αφήνει ικανοποιημένους χωρίς να νιώθουμε φουσκωμένοι.
Η συναισθηματική πείνα δεν εντοπίζεται στο στομάχι. Αντί για γουργούρισμα στο στομάχι και αίσθημα πείνας, η επιθυμία εκφράζεται με έντονες σκέψεις στο μυαλό σχετικά με συγκεκριμένες γεύσεις, μυρωδιές και υφές.
Η συναισθηματική πείνα οδηγεί πολύ συχνά σε τύψεις, ενοχές ή ντροπή. Όταν τρώμε για να ικανοποιήσουμε την φυσική μας πείνα, είναι σχεδόν αδύνατο να νιώσουμε τύψεις, ντροπή, και ενοχές γιατί πολύ απλά δίνουμε στο σώμα μας τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται. Αν αισθανόμαστε τύψεις, συνήθως συμβαίνει γιατί υποσυνείδητα γνωρίζουμε
ότι δεν κάναμε κάτι καλό για το σώμα μας.
Στο μεγαλύτερο βαθμό, η συναισθηματική διατροφή σχετίζεται με δυσάρεστα συναισθήματα, αλλά μπορεί να προκαλείται και από θετικά συναισθήματα, όπως για παράδειγμα το να ανταμείβει κανείς τον εαυτό του όταν πετύχει κάποιο σκοπό, το να γιορτάζει κανείς μια επέτειο, το να βρίσκεται κανείς σε διακοπές ή σε μια χαρμόσυνη κοινωνική εκδήλωση κλπ.
Παραδείγματα για να αναγνωρίσουμε πότε τρώμε για συναισθηματικούς λόγους:
Για να “πνίξουμε” συναισθήματα.
Πλήξη ή κενά συναισθήματα (το να μη βρίσκει κανείς νόημα στη ζωή του
Παιδικές συνήθειες.
Κοινωνικές επιρροές.
Στρες. Έχετε ποτέ παρατηρήσει πως το άγχος μας κάνει να πεινάμε; Δεν είναι απλά στο μυαλό μας. Όταν το στρες είναι χρόνιο, όπως συνήθως συμβαίνει στην εποχή μας, το σώμα παράγει υψηλά επίπεδα της ορμόνης του στρες: την κορτιζόλη. Η κορτιζόλη με τη σειρά της προκαλεί επιθυμία για αλμυρά, γλυκά και τηγανητά φαγητά, φαγητά δηλαδή που μας δίνουν άμεση ενέργεια και ευχαρίστηση. Όσο περισσότερο άγχος έχουμε στη ζωή μας τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να καταφύγουμε στη συναισθηματική διατροφή.
Συνήθεια. Πολλές φορές τρώμε από συνήθεια, γιατί απλά το φαγητό βρίσκεται εκεί. Στην συγκεκριμένη περίπτωση πάλι χάνουμε την αίσθηση της πραγματικής πείνας, και τρώμε εντελώς μηχανικά.
Εναλλακτικοί τρόποι διαχείρισης των συναισθημάτων μας
Όταν νιώθουμε κατάθλιψη ή μοναξιά, μπορούμε να τηλεφωνήσουμε σε
κάποιον που μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα, να παίξουμε με το κατοικίδιό μας, να δούμε φωτογραφίες από έναν αγαπημένο προορισμό , ή κάποια αγαπημένη ανάμνηση.
Όταν νιώθουμε άγχος, μπορούμε να χορέψουμε με το αγαπημένο μας
τραγούδι, να το συζητήσουμε με ένα κοντινό μας πρόσωπο ή να πάμε για
περπάτημα.
Αν αισθανόμαστε εξαντλημένοι, ας πιούμε λίγο τσάι ή ένα φυσικό χυμό, ας κάνουμε ένα χαλαρωτικό μπάνιο, ας ανάψουμε αρωματικά κεριά, ή ας τυλιχτούμε με μια κουβέρτα στον καναπέ.
Όταν αισθανόμαστε πλήξη, ας διαβάσουμε ένα ωραίο βιβλίο, ας δούμε μια διασκεδαστική ταινία, ας παίξουμε ή ας ακούσουμε την αγαπημένη μας μουσική ή ας ασχοληθούμε με κάτι που μας ευχαριστεί.
