Δέκα αλληλοεξαρτώμενες παγκόσμιες τάσεις που προκύπτουν από τις εξελίξεις των τελευταίων ετών αναμένεται να επηρεάσουν καθοριστικά το επιχειρηματικό περιβάλλον το 2023, σύμφωνα με την τελευταία έκδοση της τακτικής έκθεσης της ΕΥ, Geostrategic Outlook 2023.
1. Ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε στη μεγαλύτερη μετατόπιση των γεωπολιτικών σχέσεων μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, με σημαντικές επιπτώσεις για την Ευρώπη.
2. Το παγκόσμιο σύστημα συνεργασίας μεταξύ των ισχυρών πόλων του πλανήτη παραχωρεί τη θέση του σε εντεινόμενο ανταγωνισμό και σταδιακή αποσύνδεση των οικονομιών των ΗΠΑ και της Ευρώπης από αυτήν της Κίνας.
3. Παρόλο που η μετάβαση σε ένα διπολικό κόσμο εντείνει την πίεση στις μικρότερες οικονομίες να ευθυγραμμιστούν με ένα γεωπολιτικό μπλοκ, πολλές μεσαίου μεγέθους παγκόσμιες δυνάμεις επιλέγουν να διαφοροποιηθούν και να αυξήσουν τη διαπραγματευτική τους ισχύ π.χ. Ινδία, Βραζιλία, Σαουδική Αραβία.
4. Η επιδίωξη της οικονομικής αυτάρκειας αναδεικνύεται σε κεντρική στρατηγική επιλογή για τις μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη. Στην ΕΕ προχωρά η υλοποίηση της ατζέντας στρατηγικής αυτονομίας.
5. Η τεχνολογία αναδεικνύεται σε κεντρικό πεδίο γεωπολιτικού ανταγωνισμού. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποκόψει τη Ρωσία από τις τεχνολογίες των αναπτυγμένων αγορών, ενώ πολλά κράτη επιδιώκουν να περιορίσουν περαιτέρω την πρόσβαση της Κίνας σε κρίσιμες τεχνολογίες.
6. Η ενεργειακή αυτάρκεια βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας των κυβερνήσεων, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.
7. Οι κυβερνήσεις αλλά και οι επιχειρήσεις υιοθετούν πολιτικές διαφορετικών ταχυτήτων για το ESG, επιβεβαιώνοντας ότι η πορεία για την επίτευξη των στόχων για το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση δε θα είναι πάντα ευθύγραμμη. Η ενεργειακή κρίση είναι πιθανό να καθυστερήσει την πράσινη μετάβαση.
8. Το παράδοξο του στασιμοπληθωρισμού. Ο υψηλός πληθωρισμός που πυροδότησαν οι αυξήσεις στο κόστος της ενέργειας, των τροφίμων και των βασικών εμπορευμάτων, οδήγησε σε αυξήσεις των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, ωθώντας, πιθανότατα, αρκετές οικονομίες σε ύφεση το 2023.
9. Το κόστος των τροφίμων ενδέχεται να οδηγήσει σε πολιτική αστάθεια. Οι τιμές των τροφίμων εκτοξεύτηκαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα τον Μάρτιο του 2022, ενώ το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες τροφίμων.
10. Το 2022 σηματοδότησε την άνοδο της αριστεράς στην εξουσία σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Βραζιλία, η Κολομβία, η Χιλή και το Περού. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν οι προκάτοχοί τους.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι σύνθετες αυτές προκλήσεις θα επηρεάσουν τους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας. Πέντε στρατηγικές θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα για τη μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων:
1. Διαχείριση του αυξημένου κόστους
Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναζητήσουν προληπτικά τρόπους διαχείρισης του αυξημένου κόστους, να επανεξετάσουν τις εφοδιαστικές τους αλυσίδες, να ενισχύσουν την ενεργειακή τους αποτελεσματικότητα και να επιταχύνουν την απεξάρτησή τους από τον άνθρακα.
2. Επανεξέταση του οικοσυστήματος των προμηθευτών
Ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνολογίας, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τους συνεργάτες τους και τον βαθμό έκθεσής τους σε κινδύνους και να μεταφέρουν τις αλυσίδες εφοδιασμού σε ασφαλέστερες περιοχές.
3. Διερεύνηση ευκαιριών σε “φιλικές” αγορές
Τα παγκόσμια επιχειρηματικά μοντέλα θα πρέπει να επανεξεταστούν, καθώς οι γεωπολιτικές εκτιμήσεις υπερισχύουν πλέον συχνά, έναντι των καθαρά οικονομικών εκτιμήσεων.
4. Ευθυγράμμιση της στρατηγικής με τις προτεραιότητες των ενδιαφερομένων μερών
Οι επικεφαλής των επιχειρήσεων πρέπει να διαχειριστούν προληπτικά τους αναδυόμενους πολιτικούς κινδύνους.
5. Σχεδιασμός με βάση εναλλακτικά σενάρια
Η αποτελεσματική διαχείριση της γεωπολιτικής αβεβαιότητας προϋποθέτει τη συστηματική ανάλυση εναλλακτικών σεναρίων.
