Με τον όρο ψυχική ανθεκτικότητα εννοούμε την ικανότητα κάποιου να ανακάμπτει μετά από μια τραυματική εμπειρία ή μετά από μια δυσάρεστη πρόκληση που έχει βιώσει στη ζωή του.
Στα αγγλικά ο αντίστοιχος όρος είναι resilience και προέρχεται από τη λατινική λέξη resilio που σημαίνει αναπηδώ ή ανακάμπτω.
Αναπτύσσοντας την ανθεκτικότητα, μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα το στρες και να έχουμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Όσοι έχουν μεγάλη ψυχική ανθεκτικότητα μπορούν να αντιμετωπίσουν το μέλλον με πιο θετικό τρόπο και πιο αποτελεσματικά.
Αναφορικά με τα παιδιά, η ανάπτυξη της ανθεκτικότητας συμβάλλει στη διαχείριση του άγχους που προκαλούν διαδικασίες όπως οι εξετάσεις. Τα παιδιά σταδιακά μπορούν να αναπτύξουν μια πιο ισχυρή αυτοεικόνα, που τα βοηθάει σε όλες τις σχέσεις και συναναστροφές τους.
Είναι μια δυναμική διαδικασία…
Η ανθεκτικότητα δεν είναι ένα σταθερό γνώρισμα προσωπικότητας με το οποίο γεννιόμαστε και δεν μπορούμε να το εξελίξουμε. Η ανθεκτικότητα καλλιεργείται και αναπτύσσεται. Υπάρχουν μάλιστα διάφορες τεχνικές που μπορούν να μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα.
Αισιοδοξία και υποστήριξη
Όταν καταφέρνουμε να διατηρούμε την αισιοδοξία μας, βάζουμε εμπόδια στην απογοήτευση και τα αρνητικά συναισθήματα που μας πάνε πίσω. Η αισιοδοξία μας βοηθάει να είμαστε πιο ευέλικτοι και να προσαρμοζόμαστε εύκολα. Μπορούμε να καθησυχάζουμε τον εαυτό μας και αντί να πανικοβαλλόμαστε, να δοκιμάσουμε να καταγράψουμε ποια είναι κάθε φορά η δυσάρεστη κατάσταση και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε.
Ένα υποστηρικτικό δίκτυο -οι φίλοι και η οικογένειά μας- μας δίνουν δύναμη και αισθανόμαστε λιγότερο ευάλωτοι σε δύσκολες καταστάσεις. Η ψυχική ανθεκτικότητα βελτιώνεται όταν οι σχέσεις μας με τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής μας είναι δυνατές και ουσιαστικές. Ακόμα, η συμμετοχή σε ομάδες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα με εμάς, μας βοηθάει να ενημερωθούμε, να αποφορτιστούμε και να νιώσουμε καλύτερα.
Αυτοφροντίδα
Όταν ασκούμαστε εκκρίνονται ενδορφίνες, που είναι γνωστές ως οι ορμόνες της χαράς. Με την άσκηση η ψυχική μας διάθεση επηρεάζεται θετικά και νιώθουμε ενδυναμωμένοι. Θέτοντας απλούς στόχους π.χ. περπάτημα 2 φορές την εβδομάδα, κάνουμε βήματα προς την ψυχική -και σωματική- μας ενίσχυση και ενδυνάμωση. Επίσης, είναι σημαντικό να φροντίζουμε τη διατροφή μας και τις ανάγκες μας, να αγκαλιάζουμε τον εαυτό μας.
Διαχείριση της αποτυχίας
Όταν αποτυγχάνουμε σε κάτι είναι πολύ πιο χρήσιμο να αναλογιζόμαστε τι θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει διαφορετικά και να εφαρμόσουμε αυτές τις νέες γνώσεις στις επόμενες προσπάθειές μας. Πρέπει να εξασκηθούμε στο να εστιάζουμε στο τι μπορούμε να μάθουμε από την αποτυχία μας και όχι -εμμονικά- στο γεγονός ότι αποτύχαμε.
Ασκήσεις ευγνωμοσύνης
Ακόμη και στις πιο δύσκολες αντιξοότητες, αν έχουμε ανεπτυγμένη ψυχική ανθεκτικότητα μπορούμε να νιώσουμε ευγνωμοσύνη για όσα έχουμε. Ένα παράδειγμα άσκησης ευγνωμοσύνης είναι κάθε βράδυ να σημειώνουμε τρία πράγματα για τα οποία νιώθετε ευγνωμοσύνη.
Στόχοι
Η θέσπιση στόχων, βραχυπρόθεσμων ή μακροπρόθεσμων, βοηθάει να ενισχύσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Το να βάζουμε στόχους και να προσπαθούμε οργανωμένα να τους πετύχουμε μας βοηθάει να εξελισσόμαστε συνεχώς.
