“Να είσαι νερό φίλε μου”

Σου έχω πει ξανά πόσο αγαπάω τα βιβλία. Μάλλον θα σου φανεί περίεργο αυτό που θα σου πω γιατί ενώ εσύ νομίζεις ότι επιλέγεις το βιβλίο, εγώ είμαι σίγουρη ότι είναι το βιβλίο που σε διαλέγει.

Τις προάλλες λοιπόν έπεσα σε κάτι που είχα σημειώσει από τον Τσέχο συγγραφέα Milan Kundera, το οποίο με έκανε να ξανασκεφτώ το παρελθόν μου.

“Ο άνθρωπος περνάει το παρόν με δεμένα μάτια. Μπορεί μόνο να αισθανθεί και να υποθέσει τι είναι αυτό που ζει. Και μετά όταν περάσουν τα χρόνια και κοιτάξει πίσω στο παρελθόν, τότε πραγματικά θα καταλάβει τι έχει ζήσει και ποιο ήταν το νόημα σε όλο αυτό”.

Ο Steve Jobs είχε πει “οι κουκίδες στη ζωή σου συνδέονται μόνο όταν κοιτάς πίσω” και για να είμαι ειλικρινής, δεν σου κρύβω πως η “τύφλωση” που έχω και αφορά το παρόν μου με κάνει να νιώθω λίγο άβολα ειδικά κοιτώντας στο παρελθόν και βλέποντας την αλήθεια που κρύβει αυτή η φράση του Kundera. Κάνε την άσκηση μαζί μου: σκέψου, αυτό που νόμιζες ότι ήταν σωστό πριν 20 χρόνια, σου φαίνεται οκ σήμερα;

Πριν από 20 χρόνια πίστευα ότι ο κόσμος μου χρωστούσε πολλά, ενώ τώρα ξέρω ότι κανείς δεν μου χρωστούσε και δεν μου χρωστάει τίποτα.

Όταν ήμουν μικρή κατηγορούσα τους άλλους για αυτά που επέτρεπα να μου συμβούν και πάντα έφταιγαν οι άλλοι και ποτέ εγώ.

• Για την οικονομική μου κατάσταση έφταιγε η κακοδιαχείριση των δικών μου.
• Για το γεγονός ότι ήμουν ατίθαση έφταιγε ότι ήμουν “παιδί χωρισμένων γονιών”.
• Για τις χαζές επιλογές που έκανα σε παρέες και σχέσεις μου έφταιγε η έλλειψη αγάπης που νόμιζα ότι είχα και μου χρωστούσε το σύμπαν από την παιδική μου ηλικία.
• Στις δουλειές που έκανα, οι άνθρωποι δεν έπρεπε να υποτιμούν το ταλέντο μου και αν το έκαναν τους κατηγορούσα ότι έφταιγαν που μου έκοψαν τα φτερά.

Και τώρα, στα 42, κοιτάζω πίσω και χαμογελάω.

• Δεν κατηγορώ πλέον τους γονείς μου, στην πραγματικότητα τις δικές τους αποφάσεις πήραν και αυτοί, που απλά δεν τους βγήκαν.
• Δεν κρίνω πλέον τους φίλους μου και τις παρέες που είχα τότε γιατί ήταν δική μου επιλογή – και όχι δεν με επηρέασαν εκείνοι για όλα τα στραβοπατήματα.
• Δεν ψάχνω πια δικαιολογίες και όταν αφήνω κάτι κακό να με επηρεάσει βαθιά μέσα μου ξέρω πως εγώ του άφησα την πόρτα ανοιχτή και του επέτρεψα να με διαβάλει.
• Και δεν με ενοχλεί πια που δεν με συμπαθεί όλος ο κόσμος. Πλέον καταλαβαίνω ότι όλα είναι μέσα στη ζωή και ότι άλλοι στηρίζουν εμένα και οι υπόλοιποι κάποιον άλλο, και είμαι εντάξει με αυτό.

Αλλά επίσης ξέρω ότι σε 20 χρόνια (αν έχω εξελιχθεί αρκετά), θα χαμογελάω ξανά όταν θυμηθώ πτυχές της προσωπικότητάς μου και της ζωής μου που εξακολουθούν να είναι οκ στο σήμερα και που στο μακρινό μέλλον θα μου μοιάζουν τόσο μα τόσο λάθος.

Και δεν τελειώνει εκεί.

Από τη φράση του Kundera, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το παρόν είναι το σημείο όπου εμφανίζεται η δράση, αλλά μια αντίδραση μπορεί να παρατηρηθεί μόνο από το μέλλον κοιτάζοντας το παρελθόν. Και αυτό είναι πολύ τρομακτικό γιατί, αυτό που πιστεύουμε ότι είναι επιτυχία στο σήμερα, μπορεί να είναι το μεγαλύτερο λάθος της ζωής μας αν αναθεωρήσουμε τις συνέπειές του καθώς περνούν τα χρόνια.

• Ίσως αυτός ο σύντροφος που έχουμε γνωρίσει στο παρόν και μας φαίνεται υπέροχος να καταλήξει να μας χωρίσει και να καταστρέψει τη ζωή μας.
• Ίσως η φανταστική δουλειά που τόσο περιμέναμε να κατακτήσουμε να γίνει μια κουραστική συνήθεια που σταδιακά μας ρουφάει την ψυχή.
• Ίσως αυτός ο φίλος που εμπιστεύεσαι σήμερα με κλειστά μάτια να καταλήξει να σου προκαλέσει τέτοια απογοήτευση που δεν τη φανταζόσουν ποτέ.

Με άλλα λόγια, αν και τα μαθηματικά μας κάνουν να παίρνουμε αποφάσεις με βάση τις ευνοϊκές πιθανότητες επιτυχίας, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι οτιδήποτε (ό,τι κι αν είναι) θα μας βγαίνει πάντα σε καλό.

Και ακόμη περισσότερο, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι αυτό που βλέπουμε σήμερα ως θετικό αποτέλεσμα δεν θα μετατραπεί τελικά σε κάτι αρνητικό, έναν εφιάλτη από τον οποίο θέλουμε να ξυπνήσουμε.

Που, αν και ενοχλητικό, δίνει ένταση στη ζωή. Γιατί ποιος ξέρει, ίσως αυτή η δουλειά που μισείς να γίνει η δουλειά των ονείρων σου ή εκείνο το άτομο που αντιπαθείς σήμερα να γίνει η σχέση της ζωής σου.

Η πραγματικότητα είναι τρελό πράγμα. Πρέπει λοιπόν να αφεθείς και να αρχίσεις να ζεις άφοβα γιατί δεν υπάρχει τίποτα σίγουρο.

Το μόνο σίγουρο είναι η παροδικότητα. Και αυτό σημαίνει ότι είτε αλλάζουμε ρέοντας με την παρούσα στιγμή, είτε θα καταλήξουμε να υποφέρουμε περισσότερο από όσο χρειάζεται. Όπως θα έλεγε και ο Μπρους Λι, «Να είσαι νερό, φίλε μου».