Όπως είπαμε και χθες -και αν δεν ήσουν στην παρέα μας μπορείς να συγχρονιστείς μαζί μας διαβάζοντας πρώτα εδώ, η θλίψη είναι από τα πιο ωφέλιμα συναισθήματα.
Δύο βασικές ενδείξεις για τη σημασία της λύπης ως εξελικτικής προσαρμογής είναι ότι υπάρχουν περισσότερες καταστάσεις που οδηγούν στη θλίψη παρά σε οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα και ότι η λύπη είναι το πιο έντονα βιωμένο συναίσθημα.
Η λύπη ενισχύει τη σύνδεση και την ενσυναίσθηση
Ένα από τα πρώτα πράγματα που παρατήρησα όταν ήμουν λυπημένη ήταν το πόσο αξιολογούσα τη συγκεκριμένη στιγμή όλες τις άλλες σχέσεις στη ζωή μου.
Μιλώντας για τη λύπη μου, επέτρεψα στους ανθρώπους γύρω μου να εμφανιστούν σε μένα. Άλλοι ήρθαν και έμειναν και άλλοι χάθηκαν για πάντα, φύγαν ή τους έφυγα λίγη σημασία έχει… Σε αυτούς που έμειναν όμως, το να τους εκφράσω πόσο ευάλωτη είμαι, σήμαινε ότι τους εμπιστευόμουν και έτσι δημιουργήσαμε έναν ισχυρότερο δεσμό. Το πιο σημαντικό, γνωρίζοντας ότι ήμουν λυπημένη, οι άνθρωποι αυτοί έκαναν τα πάντα για να περάσουν χρόνο μαζί μου και να δείξουν υποστήριξη με όποιον τρόπο μπορούσαν πολύ περισσότερο από ό,τι έκαναν όταν ήμουν χαρούμενη.
Αυτή η ικανότητα της λύπης να καλλιεργεί τη σύνδεση και να προκαλεί ενσυναίσθηση είναι στην πραγματικότητα αυτό που ο Κάρολος Δαρβίνος πρότεινε ότι είναι η εξελικτική προσαρμογή της θλίψης. Υποστήριξε ότι η λύπη είναι ένα εργαλείο επικοινωνίας που μας επιτρέπει να σηματοδοτούμε τη στενοχώρια και να λαμβάνουμε την υποστήριξη άλλων προκειμένου να επιβιώσουμε από ένα τραυματικό γεγονός.
Η λύπη μας δίνει πληροφορίες για πράγματα που μας βλάπτουν
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι με τον ίδιο τρόπο που ο σωματικός πόνος μας ειδοποιεί ότι κάτι μας προκαλεί κακό, η λύπη μερικές φορές είναι ένα ψυχολογικό σημάδι ότι κάτι είναι κακό για εμάς.
Αυτό έχει νόημα όταν το σκέφτεσαι. Ένας καταχρηστικός σύντροφος, ένας τοξικός φίλος και μια δουλειά που δεν ευθυγραμμίζεται με τις αξίες μας είναι όλα πράγματα που μας στεναχωρούν. Μόλις φύγουν τα βλαβερά εξωτερικά ερεθίσματα, η θλίψη θα εξαφανιστεί μαγικά. Επίσης, δεν υπάρχει περίπτωση να συμβεί κάτι που είναι ψυχολογικά επιζήμιο και να μην ακολουθεί θλίψη. Τα δύο τους πάνε χέρι-χέρι.
Η λύπη βελτιώνει τις δεξιότητες ιεράρχησης προτεραιοτήτων και επίλυσης προβλημάτων
Μια κοινή συνέπεια της θλίψης είναι ότι αποσυρόμαστε κοινωνικά. Οι ψυχίατροι προτείνουν να το κάνουμε αυτό ως μια μορφή εξοικονόμησης ενέργειας καθώς με αυτό τον τρόπο μας επιτρέπεται να ανακατευθύνουμε την ενέργεια προς τα μέσα για να δημιουργήσουμε περισσότερη αυτογνωσία και να προχωρήσουμε στην επίλυση των προβλημάτων.
Οι ψυχολόγοι μπόρεσαν ακόμη και να αποδείξουν ότι οι λυπημένοι άνθρωποι είναι καλύτεροι στο να χρησιμοποιούν στρατηγικές που βασίζονται σε δεδομένα, ενώ οι χαρούμενοι άνθρωποι εφαρμόζουν στρατηγικές που βασίζονται στη θεωρία. Έτσι, σε ορισμένες περιπτώσεις, η θλίψη μπορεί να μας επιτρέψει να πάρουμε πιο αντικειμενικές και βασισμένες σε γεγονότα αποφάσεις.
Η λύπη τροφοδοτεί το κίνητρο
Έρευνες δείχνουν ότι η λύπη παρακινεί τους ανθρώπους να αλλάξουν τόσο για να ξεφύγουν από την αρνητική κατάσταση, όσο και για να αποφύγουν να βρεθούν σε αυτήν. Δηλαδή; Όσο πιο λυπημένος είσαι, τόσο μεγαλύτερο είναι το κίνητρο που έχεις για να αλλάξεις κάτι. Ενώ όσο πιο ευτυχισμένος είσαι, τόσο πιο πιθανό είναι να παραμένεις στάσιμος.
Και αφού είδαμε τα “οφέλη” της θλίψης ας μάθουμε και πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτές τις μυστικές υπερδυνάμεις που θα λάβουμε μόνο αν το επιτρέψουμε. Και ποια είναι η λέξη κλειδί εδώ; Η παράδοση. Πρέπει να παραδοθούμε στη θλίψη για να τη νικήσουμε και να κόψουμε το κακό από τη ρίζα του.
1. Επιτρέπουμε τη σύνδεση
Συχνά καταπιέζουμε τη θλίψη γιατί φοβόμαστε να φανούμε αδύναμοι ή να γίνουμε βάρος στους κοντινούς μας. Αλλά η λύπη συχνά μετατρέπεται σε κατάθλιψη όταν καταστέλλουμε την ευκαιρία για σύνδεση.
Όταν αισθανόμαστε τη γνωστή παρόρμηση να κρύψουμε τη λύπη μας, υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι δεκαετίες έρευνας δείχνουν πως η έκφραση λύπης προκαλεί ενσυναίσθηση και δέσιμο τις περισσότερες φορές. Οπότε, προχωράμε, απλώνουμε το χέρι μας και αφήνουμε τον εαυτό μας να υποστηριχθεί.
2. Δίνουμε προσοχή σε αυτό που προσπαθεί να μας πει η θλίψη
Επειδή η λύπη σπάνια καταλήγει σε αιμορραγίες ή σπασμένα άκρα, τείνουμε να αγνοούμε τις πληροφορίες που μας δίνει — εις βάρος μας. Εξάλλου, ο ψυχολογικός πόνος μπορεί να είναι εξίσου επιζήμιος με τον σωματικό πόνο.
Για να αποσπάσουμε τις πληροφορίες που μπορεί να μας προσφέρει η θλίψη, καταγράφουμε τις πιο πρόσφατες στιγμές που μας προκάλεσαν θλίψη. Στη συνέχεια, προσδιορίζουμε εάν υπάρχουν κοινά γεγονότα ή άνθρωποι. Εάν υπάρχει κάποιο μοτίβο στη θλίψη μας, ίσως είναι καιρός να κόψουμε τους δεσμούς με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα ή άτομο.
3. Κλίση στην αυτογνωσία
Οι επιστήμονες έχουν επίσης παρατηρήσει ότι η λύπη συχνά παρακινεί τους ανθρώπους να αυτο-στοχαστούν και να αξιολογήσουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους για κάποιο γεγονός. Αυτό πιστεύεται ότι είναι ένας τρόπος αυτοθεραπείας. Συχνά αυτό οδηγεί επίσης το άτομο να επενδύει χρόνο για να κατανοήσει τι είναι σημαντικό για εκείνο και να εστιάσει εκ νέου στις ενέργειές του.
Μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτήν την αυξημένη εστίαση στον εαυτό μας όταν είμαστε λυπημένοι για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς συνέβησαν αυτά τα γεγονότα, τον ρόλο που μπορεί να είχαμε παίξει σε αυτό και τα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να μετριάσουμε την κατάσταση στο μέλλον. Το πιο σημαντικό, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη λύπη για να κατανοήσουμε τα δικά μας μοτίβα και προτιμήσεις. Το ημερολόγιο μπορεί να είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να εξερευνήσουμε και να τεκμηριώσουμε τις γνώσεις από αυτήν τη φάση.
4. Αξιοποιούμε την ανάπτυξη
Όταν είμαστε λυπημένοι, έχουμε περισσότερα κίνητρα για να αναπτύξουμε εργαλεία ώστε να αντιμετωπίσουμε τη θλίψη μας ή να αλλάξουμε την υπάρχουσα κατάστασή μας. Αυτός είναι ένας ισχυρός καταλύτης που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε.
Μερικοί από τους τρόπους για να εκμεταλλευτούμε τη λύπη περιλαμβάνουν τη συμμετοχή σε νέες δραστηριότητες (π.χ. μαθήματα χορού, ταξίδια κ.λπ.), την εκμάθηση νέων τεχνικών (π.χ. διαλογισμό, άσκηση) ή τον καθορισμό νέων στόχων (π.χ. αλλαγή επαγγελματικής κατεύθυνσης). Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε σήμερα να είμαστε πιο ανθεκτικοί συναισθηματικά για το μέλλον και αυτό να το χρησιμοποιήσουμε ώστε να τροφοδοτήσουμε την ανάπτυξη.
5. Δημιουργική έκφραση
Κάτι που κατάλαβα εδώ και λίγο καιρό είναι ότι συχνά γράφω πιο ωραία άρθρα όταν είμαι λυπημένη. Δεν είμαι η εξαίρεση αφού οι επιστήμονες έχουν μελετήσει εδώ και καιρό τη σχέση μεταξύ λύπης και δημιουργικότητας. Υπάρχουν επίσης πολλά παραδείγματα καλλιτεχνών που διοχέτευσαν τη λύπη τους σε δημιουργικά αριστουργήματα. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η τραγουδίστρια Adele, της οποίας το άλμπουμ «21» είναι μια έκφραση του πόνου και της κατάθλιψής της μετά από έναν χωρισμό.
Tip of the Day: Την επόμενη φορά που θα είσαι λυπημένος, βρες ένα μέσο που σου ταιριάζει — γράψε, τραγούδησε, παίξε μουσική, ζωγράφισε. Δεν έχει σημασία τι κάνεις – απλώς δημιούργησε και άσε τον πόνο να μεταμορφώσει κάτι εγκόσμιο σε κάτι πιο βαθύ.
