Ξαφνικά η θεωρία της προσκόλλησης έγινε hot topic. Βλέπουμε βίντεο στο TikTok, κουίζ που αξιολογούν “το στιλ της προσκόλλησής μας”. Πάμε να δούμε τι (μας) συμβαίνει!
Το θέμα είναι γιατί αποτυγχάνουν οι σχέσεις – γενικά, αλλά κυρίως οι ερωτικές. Και αυτό που συμβαίνει είναι ότι ψάχνουμε με μανία τα αίτια στο μακρινό μας παρελθόν.
Οι ειδικοί στην αναπτυξιακή και κλινική ψυχολογία που εστιάζουν στη θεωρία της προσκόλλησης, επιδιώκουν να παρέχουν μια προσβάσιμη πηγή για να κατανοήσουμε καλύτερα την επιστήμη της προσκόλλησης και τι σημαίνει για τις ρομαντικές σχέσεις κάποιου.
Αρχικά.. τι είναι η προσκόλληση;
Η θεωρία της προσκόλλησης πηγάζει από το πεδίο της αναπτυξιακής ψυχολογίας. Είναι η αντίληψη ότι κατά το πρώτο έτος της ζωής, οι τρόποι με τους οποίους ένας γονέας και ο φροντιστής ανταποκρίνονται στις ανάγκες του παιδιού διαμορφώνουν τις προσδοκίες του παιδιού για τις σχέσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Καλά ως εδώ… Στην έρευνα, η προσκόλληση έχει συσχετιστεί με την ευημερία μας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, συμπεριλαμβανομένων: της ψυχικής και σωματικής υγείας, της λειτουργίας του εγκεφάλου και ακόμη και των ρομαντικών σχέσεων.
Πώς όμως συνδέεται η προσκόλληση με τις ρομαντικές σχέσεις;
Μεταξύ των επαγγελματιών του κλάδου, υπάρχει ποικιλία στις προοπτικές σχετικά με το πώς η προσκόλληση σχετίζεται με τις ρομαντικές σχέσεις. Οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι τείνουν να πιστεύουν ότι η προσκόλληση συνδέεται με ρομαντικές σχέσεις μέσω αυτού που ονομάζουμε «εσωτερικό μοντέλο εργασίας».
Στην παιδική ηλικία, όταν ένας γονέας είναι συνεπής και ανταποκρίνεται καλά στη φροντίδα του παιδιού του, το παιδί μαθαίνει ότι ο γονέας του μπορεί να το στηρίζει σε στιγμές ανάγκης. Αυτές οι προσδοκίες και οι πεποιθήσεις για τις σχέσεις στη συνέχεια εσωτερικεύονται ως σχέδιο, και είναι ο «χάρτης αγάπης». Ακριβώς όπως ένας αρχιτέκτονας χρησιμοποιεί ένα σχέδιο για να σχεδιάσει ένα κτίριο, η προσκόλληση ενός παιδιού στους γονείς του παρέχει ένα σχέδιο για την κατανόηση του τρόπου προσέγγισης άλλων σχέσεων.
Με βάση αυτό το σχέδιο, οι άνθρωποι αναπτύσσουν προσδοκίες για το πώς πρέπει να λειτουργούν οι σχέσεις και πώς άλλοι σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή τους, συμπεριλαμβανομένων των συντρόφων, πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους.
Πολλές φορές συναντάμε τον όρο «στιλ» προσκόλλησης. Υπάρχουν δύο γενικοί τύποι προσκόλλησης: ασφαλής και ανασφαλής. Όσοι έχουν ένα ασφαλές στιλ προσκόλλησης τείνουν να έχουν προσδοκίες ότι οι φιγούρες προσκόλλησής τους (και αργότερα οι σύντροφοί τους) θα ανταποκρίνονται, θα είναι ευαίσθητοι και θα νοιάζονται σε περιόδους στενοχώριας. Τα άτομα με ασφαλή «σχεδιαγράμματα» βρίσκουν ευκολότερο να χτίσουν νέες δομές (δηλαδή σχέσεις) με το ίδιο σχέδιο.
Τα άτομα με ανασφαλή σχεδιαγράμματα από την άλλη, μπορεί να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όταν η σχέση τους δεν ευθυγραμμίζεται με τις παιδικές τους εμπειρίες και μπορεί να χρειαστεί να ανανεώσουν το σχέδιό τους μαζί με τον σύντροφό τους.
Είτε σκέφτεστε την προσκόλληση ως στιλ είτε ως χάρτη αγάπης, και τα δύο σχετίζονται με τις προσδοκίες των σχέσεων, οι οποίες διαμορφώνονται από προηγούμενες εμπειρίες. Στην έρευνα βλέπουμε ότι οι άνθρωποι που είχαν συνεπείς, αξιόπιστους και ευαίσθητους γονείς είναι πιο πιθανό να έχουν πιο θετικές σχέσεις.
Σχέσεις με γονείς και σχέσεις με συντρόφους
Αν και βλέπουμε στην έρευνα ότι οι καλύτερες σχέσεις στην παιδική μας ηλικία συνδέονται με καλύτερες σχέσεις στην ενήλικη ζωή μας, εξακολουθεί να υπάρχει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού που έχει καλές σχέσεις με τους συντρόφους, παρά το ιστορικό των σχέσεων χαμηλότερης ποιότητας με τους γονείς τους.
Οι σύντροφοι που μας θεραπεύουν…
Είναι πιθανό οι ρομαντικές σχέσεις να χρησιμεύσουν ως μια «θεραπευτική σχέση» και να βελτιώσουν το δικό μας εσωτερικό μοντέλο σχέσεων. Συγκεκριμένα, όταν ένας σύντροφος είναι σταθερά ευαίσθητος, ανταποκρινόμενος και διαθέσιμος, ένα άτομο μπορεί να αρχίσει να προσαρμόζει το πρόγραμμά του και να αναπτύσσει νέες προσδοκίες από τις σχέσεις. Η θεωρία της προσκόλλησης υποστηρίζει σταθερά την ιδέα ότι τα πρότυπα προσκόλλησης κάποιου μπορούν να αλλάξουν. Συνολικά, λοιπόν, η απάντηση είναι αρνητική: η σχέση σας με τους γονείς σας επηρεάζει αλλά δεν καθορίζει την ποιότητα των ρομαντικών σας σχέσεων.
