Η λάμψη των ελληνιστικών κοσμημάτων, αυτών των αριστουργημάτων της αρχαίας χρυσοχοΐας, επανέρχεται στο προσκήνιο μέσα από μια μοναδική έκθεση στο Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού στην Αθήνα. Με τίτλο «Τέχνη σε Χρυσό: Το Κόσμημα στους Ελληνιστικούς Χρόνους», η έκθεση αυτή αναδεικνύει την κοσμηματοποιία μιας εποχής που σημαδεύτηκε από την κατάκτηση και την πολιτιστική διάχυση του ελληνικού κόσμου μετά τον Μέγα Αλέξανδρο, φέρνοντας κοντά το παρελθόν και το παρόν με έναν τρόπο άμεσο και καθηλωτικό.
Στην ελληνιστική περίοδο (323-30 π.Χ.), η κοσμηματοποιία γνώρισε μία άνευ προηγουμένου άνθηση, με τα κοσμήματα να αντανακλούν τόσο την αισθητική, όσο και τις κοινωνικές και θρησκευτικές αξίες της εποχής. Τα κοσμήματα αυτά δεν ήταν απλώς διακοσμητικά αντικείμενα – αποτελούσαν σύμβολα δύναμης, πλούτου και πίστης, και συχνά μεταβιβάζονταν ως κειμήλια από γενιά σε γενιά. Τα αριστοκρατικά μέλη της κοινωνίας επέλεγαν περίτεχνα στολίδια για να στολίσουν τις νύφες τους, ενώ τα κοσμήματα που συνόδευαν τους νεκρούς έδιναν στους απογόνους τους μια αίσθηση αθανασίας.
Η έκθεση στο Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού παρουσιάζει για πρώτη φορά μια συναρπαστική συλλογή ελληνιστικών κοσμημάτων από 30 μουσεία και αρχαιολογικές υπηρεσίες από την Ελλάδα, καθώς και από πέντε διεθνή μουσεία. Από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα, αναμφίβολα ξεχωρίζει ο «Θησαυρός της Θεσσαλίας» – ένας πλούτος περίτεχνων χρυσών κοσμημάτων, που είναι διασκορπισμένος μεταξύ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας και του Μουσείου Μπενάκη. Πρόκειται για εκθέματα που δεν φέρουν μόνο καλλιτεχνική αξία, αλλά διηγούνται και την ιστορία του ελληνιστικού πολιτισμού μέσα από την τεχνογνωσία και την αισθητική που εφάρμοσαν οι τότε καλλιτέχνες.
Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν και χρυσοχοϊκά εργαλεία του 2ου αιώνα π.Χ., προερχόμενα από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τα οποία παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τις τεχνικές που χρησιμοποιούσαν οι τεχνίτες της εποχής. Η λεπτομερής κατασκευή τους καταδεικνύει το υψηλό επίπεδο της τέχνης αυτής, καθώς και τη μεταδοτική διάδοση της ελληνικής πολιτιστικής επιρροής σε ευρύ γεωγραφικό φάσμα.
Ένα από τα πιο ξεχωριστά στοιχεία της έκθεσης είναι η ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα, όπου μέσω βίντεο και σύγχρονων τεχνολογιών animation αναπαρίστανται οι βασικές τεχνικές που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι τεχνίτες για την κατασκευή αυτών των κοσμημάτων. Επίσης, παρουσιάζεται η ανακατασκευή ενός διαδήματος από τον διακεκριμένο κοσμηματοποιό και μελετητή αρχαίων τεχνικών κ. Άκη Γκούμα. Με μεράκι και αφοσίωση, ο κ. Γκούμας χρησιμοποίησε την πείρα του για να αναβιώσει αυτήν την πολύπλοκη διαδικασία, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους επισκέπτες να δουν βήμα προς βήμα πώς δημιουργήθηκε ένα από τα εντυπωσιακότερα στολίδια της ελληνιστικής εποχής.
Επιπλέον, η έκθεση εμπλουτίζεται με σύγχρονες δημιουργίες που έχουν εμπνευστεί από την ελληνιστική χρυσοχοΐα, δημιουργίες κορυφαίων σχεδιαστών όπως οι Peter Bauhuis, Patrick Davison, Pura Ferreiro και Δημήτρης Νικολαΐδης. Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες, αντλώντας από τη λαμπρότητα και τη συμβολική δύναμη των αρχαίων κοσμημάτων, δημιουργούν έργα που γεφυρώνουν το παρελθόν με το παρόν, δείχνοντας πώς η τέχνη της ελληνιστικής περιόδου συνεχίζει να επηρεάζει τη μοντέρνα σχεδιαστική σκέψη.
Η έκθεση «Τέχνη σε Χρυσό: Το Κόσμημα στους Ελληνιστικούς Χρόνους» είναι περισσότερο από μια αναδρομή στη χρυσοχοΐα. Είναι ένας ύμνος στην αρχαία ελληνική καλλιτεχνία και στις αξίες που την περιέβαλλαν, ενώ παράλληλα ανοίγει ένα παράθυρο στο πώς η παράδοση μπορεί να εμπνεύσει τις νέες γενιές δημιουργών. Οι Έλληνες τεχνίτες του παρελθόντος, με τα εργαλεία και τις τεχνικές τους, εξακολουθούν να μας δείχνουν τον δρόμο για το πώς μπορεί η τέχνη να λειτουργήσει ως μέσο πολιτισμικής συνέχειας.
Η έκθεση, που θα διαρκέσει από τις 13 Νοεμβρίου 2024 έως τις 27 Απριλίου 2025, αποτελεί μέρος της Πράξης «Οι Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη και η Σύγχρονη Δημιουργία», η οποία εντάχθηκε στο Πρόγραμμα «ΑΤΤΙΚΗ» του ΕΣΠΑ 2021-2027 και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για μία μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουμε την τέχνη της ελληνιστικής χρυσοχοΐας και να δούμε από κοντά πώς αυτή εμπνέει τη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση.
Πληροφορίες επίσκεψης:
Η έκθεση πραγματοποιείται στο Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού και είναι ανοιχτή κατά τις ώρες λειτουργίας του μουσείου.
Η προαγορά εισιτηρίων είναι διαθέσιμη μέσω της πλατφόρμας tickets.benaki.org ή στα ταμεία του μουσείου, με εισιτήριο €9 (γενική είσοδος) και €7 (μειωμένο).
