6) και 7) Κρόκος Κοζάνης: το “χρυσάφι” της ελληνικής γης

Ελίνα Δημητριάδου, Διατροφολόγος

 

Γνωρίζετε τον κρόκο Κοζάνης; Σύμφωνα με τους ειδικούς, το ελληνικό σαφράν εκτός από τη νοστιμιά που χαρίζει στο φαγητό, έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες, χάρη σε δύο συστατικά, την πικροκροκίνη και την κροκίνη.

Μικρή ποσότητα του κρόκου χαρίζει τόσο χρώμα, όσο και τη λεπτή, πικάντικη γεύση του στα φαγητά, ειδικά σε ζυμαρικά, σούπες,
ρύζι, κρέας, ψάρια, σάλτσες, σαλάτες, γλυκά, ροφήματα κ.ο.κ. Η νοστιμιά του, όμως, δεν είναι το μόνο πλεονέκτημά του. Οι πολλαπλές του ιδιότητες ευεργετούν τον οργανισμό και την υγεία μας έσω κι έξω, γι’ αυτό άλλωστε δεν είναι τυχαίο που έχει τέτοια κατανάλωση παγκοσμίως και προστίθεται με κάθε ευκαιρία στη μαγειρική κάθε νοικοκυράς ανά τον κόσμο.

Ο κρόκος Κοζάνης στο… μικροσκόπιο

Έχει αντικαρκινικές ιδιότητες: Σύμφωνα με μελέτες, οι κροκίνες που περιέχονται στα στίγματα του κρόκου είναι ασυνήθιστα υδατοδιαλυτά καροτενοειδή, τα οποία βρέθηκε ότι μπορούν να αναστείλουν τον πολλαπλασιασμό των λευχαιμικών κυττάρων. Συν τοις άλλοις, ο κρόκος έχει βρεθεί πως δρα ενάντια σε ορισμένους τύπους καρκίνου συμπεριλαμβανομένου του νευροβλαστώματος, του καρκίνου του μαστού και του αδενοκαρκινώματος του παχέος εντέρου.
Ασκεί αντιοξειδωτική δράση: Τα αντιοξειδωτικά και ιδιαιτέρως τα καροτενοειδή του, στα οποία περιλαμβάνονται και οι κροκίνες, σημειώνουν σημαντική ευνοϊκή επίδραση στην επιδερμίδα όσον αφορά την έκθεσή της στον ήλιο, ενώ η αντιοξειδωτική δράση του μπαχαρικού επεκτείνεται και στον καρδιακό μυ, ανακόπτοντας την αύξηση της απόπτωσης των μυϊκών ινών. Ενδιαφέρον, μάλιστα, παρουσιάζει και το γεγονός ότι στην ισπανική Βαλένθια σημειώνεται μειωμένη συχνότητα εμφραγμάτων, που αποδίδεται στην ευρεία κατανάλωση κρόκου στην περιοχή.

Βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης: Σύμφωνα με πειράματα σε ποντικούς, η χορήγηση κρόκου φάνηκε να συντελεί στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, με τους συγγραφείς της μελέτης να κάνουν λόγω για τη σπουδαιότητα της αντιοξειδωτικής του δράσης.
-Βελτιώνει τη μνήμη: Τα νέα είναι ελπιδοφόρα για όσους συνεχώς ξεχνούν που έβαλαν τα κλειδιά τους, τα γυαλιά τους και την τσάντα τους, αφού ιάπωνες ερευνητές παρουσίασαν κλινική εφαρμογή του κρόκου για βελτίωση μνήμης, με το σχετικό σκεύασμα να κυκλοφορεί ήδη στην Ιαπωνία. Η δράση αυτή έχει μέχρι στιγμής αποδειχτεί με βεβαιότητα σε ποντικούς και μάλλον έρχεται και η σειρά των ανθρώπων…
Φροντίζει τα μάτια μας: Παρόλο που για την ηλιακή οφθαλμοπάθεια δεν υπάρχει παραδεκτή θεραπεία, η χορήγηση κρόκου φαίνεται να αποτελεί μια ενδιαφέρουσα πρόταση, αφού σε πειραματικό μοντέλο που μιμείται τις βλάβες του οφθαλμού στον άνθρωπο, τα αποτελέσματα υπήρξαν ενθαρρυντικά.
Ευεργετεί το πεπτικό και τα νεφρά: Στη λαϊκή ιατρική, ο κρόκος Κοζάνης θεωρείται άριστο φάρμακο για τις ασθένειες του στομάχου, ενώ διευκολύνει την πέψη και αυξάνει την όρεξη.
Από πολλούς ερευνητές υποστηρίζεται ότι καταπραΰνει τους πόνους των νεφρών, ενώ περιορίζει τις γαστραλγίες και τους νευρικούς κολικούς.
Έχει αφροδισιακές ιδιότητες: Οι αρχαίοι φαίνεται να αποδίδουν στον κρόκο αφροδισιακές ιδιότητες, ενώ πολλοί συγγραφείς τον συνδέουν με τον έρωτα και τη γονιμότητα και πολλοί ειδικοί αναφέρονται σε αυτόν ως ένα πολύ καλό τονωτικό. Οι αφροδισιακές του ιδιότητες φαίνεται να οφείλονται και πάλι στην κροκίνη και όσοι ενδιαφέρονται να κάνουν πιο… πικάντικη όχι μόνο τη μαγειρική τους, αλλά και τη σεξουαλική τους ζωή, ο κρόκος Κοζάνης μπορεί να συμβάλλει.
Βελτιώνει την επιδερμίδα με ακμή: Ο κρόκος Κοζάνης μπορεί να έχει και εξωτερική χρήση και να δράσει ευεργετικά σε περιπτώσεις παρουσίας σπυριών στο δέρμα, φλεγμονών, αλλά και σε παθήσεις του στήθους.

Πώς μπορείτε να τον απολαύσετε;
Όσοι τον έχετε δοκιμάζει, γνωρίζετε ότι ο κρόκος Κοζάνης, σαν μπαχαρικό, προσθέτει στο φαγητό ένα λεπτό άρωμα, όμορφο κίτρινο χρώμα και πικάντικη γεύση, ενώ είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείται στις ποσότητες που αναφέρονται στις συνταγές, προκειμένου να μην αλλοιωθεί η γεύση των φαγητών. Όταν ο κρόκος είναι σε μορφή σκόνης πρέπει να προστίθεται στο φαγητό διαλυμένος σε νερό, ενώ τα στίγματα πρέπει να μουλιάζουν σε ένα φλιτζάνι νερό 1 ώρα πριν το μαγείρεμα και στη συνέχεια προσθέτουμε στο φαγητό, είτε τα στίγματα μαζί με το νερό, είτε το σουρωμένο νερό.
Χρησιμοποιήστε τον στα φαγητά σας (σε πατάτες με κοτόπουλο, σε ριζότο με θαλασσινά, σε κεφτεδάκια, στο αρνί, στο χοιρινό, στην κρεμμυδόσουπα κ.ά.), στα γλυκά σας (στο χαλβά, στο γαλακτομπούρεκο, στο κέικ, στο παγωτό κ.ά.) και στα ροφήματά σας (στο τσάι, στη λεμονάδα, σε αρωματικούς καφέδες, στο λικέρ κ.ά.) και απολαύστε τη χαρακτηριστική του γεύση ανά πάσα στιγμή της ημέρας, ευεργετώντας τον οργανισμό σας από την κορυφή ως τα νύχια.