Η παθητική ανοσία του μωρού ξεκινάει ήδη από την
εγκυμοσύνη, σιγά σιγά από το δεύτερο και
περισσότερο στο τρίτο τρίμηνο.
Σε αυτό το διάστημα, αντισώματα που έχει δημιουργήσει η μητέρα έναντι
διάφορων ασθενειών (πχ αντισώματα ερυθράς,
κυτταρομεγαλοϊού, τοξοπλάσματος, διαφόρων
ιώσεων κλπ), κυκλοφορούν στο αίμα της και μπορούν
να περάσουν μέσω του πλακούντα στο έμβρυο.
Τα αντισώματα αυτά συνεχίζουν να διέρχονται από τον
πλακούντα μαζί με τα θρεπτικά συστατικά και το
οξυγόνο μέχρι και τον τοκετό. Έτσι όταν το μωρό
γεννηθεί έχει ήδη έτοιμα αντισώματα στο αίμα του, τα
οποία προσφέρουν ένα βαθμό προστασίας από τα
παθογόνα του περιβάλλοντος. Σταδιακά, τους μήνες της
ζωής, ωριμάζει και το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα
του μωρού και γίνεται ικανό να δημιουργήσει και τα
δικά του αντισώματα.
Παθητική ανοσία μπορεί επίσης να αποκτηθεί ή να
διαρκέσει περισσότερο μέσω του θηλασμού . Το
μητρικό γάλα περιέχει πολλά θρεπτικά συστατικά,
απαραίτητες θερμίδες, βιταμίνες αλλά και αντισώματα
τα οποία το προστατεύουν. Μάλιστα, το μητρικό γάλα
περιέχει και ορισμένα αντισώματα τα οποία
παραμένουν στους βλεννογόνους του μωρού και το
προστατεύουν από πιθανές λοιμώξεις
εξουδετερώνοντας άμεσα τα μικρόβια που μπορεί να
τους αποικίζουν, αποτελώντας βασικό τμήμα της
πρώτης γραμμής άμυνας του μωρού.
Το επιπρόσθετο πλεονέκτημα είναι πως τα αντισώματα αυτά, αφού
παράγονται από τον οργανισμό της μητέρας, είναι
προσαρμοσμένα στα παθογόνα μικρόβια του άμεσου
περιβάλλοντός της, το οποίο είναι και το άμεσο
περιβάλλον του μωρού. Έτσι, μέσω του θηλασμού,
προσφέρεται εξειδικευμένη προστασία στο μωρό ,
προσαρμοσμένη στις άμεσες απειλές του
περιβάλλοντος, μειώνοντας τις πιθανότητες λοίμωξης
νωρίς στη νεογνική ζωή.
Πόσο διαρκεί η παθητική ανοσία του μωρού;
Όσα αντισώματα έχουν αποκτηθεί με παθητική
ανοσία έχουν έναν συγκεκριμένο χρόνο ζωής μέσα
στον οργανισμό, καθώς δεν αντικαθίστανται από το
ανοσοποιητικό σύστημα. Πόσο ακριβώς διαρκεί αυτός
ο χρόνος ποικίλει σημαντικά, ανάλογα με το είδος του
αντισώματος, το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας,
αλλά και με βάση γενετικούς και περιβαλλοντικούς
παράγοντες. Κατά μέσο όρο η παθητική ανοσία
διαρκεί περίπου 6 μήνες.
Βέβαια, η μετάβαση αυτή είναι σταδιακή και η ανοσία
δεν χάνεται από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά σταδιακά
τα επίπεδα των αντισωμάτων μειώνονται, κάνοντας το
μωρό πιο ευάλωτο σε ασθένειες.
Γι’ αυτό και πολλά εμβόλια ξεκινούν στα παιδιά πριν το
πέρας αυτού του διαστήματος, ώστε μέχρι να
υποχωρήσουν τα αντισώματα της μητέρας το μωρό να
είναι σε θέση να δημιουργήσει δικά του μετά την
έκθεση στο εμβόλιο, αλλά και για την κάλυψη μωρών
τα οποία για διάφορους λόγους δεν έλαβαν επαρκή
παθητική ανοσία. Ο θηλασμός μπορεί να παρατείνει τη
διάρκεια της παθητικής ανοσίας, παρέχοντας μητρικά
αντισώματα στο μωρό, μαζί και με άλλες ευεργετικές
ιδιότητες, όπως αντιφλεγμονώδης δράση και
προστασία από αυτοάνοσα νοσήματα.
Αποτελείται από μη παθογόνα, «καλά» μικρόβια, τα
οποία βρίσκονται στο έντερο και συνδράμουν τόσο
στην απορρόφηση ορισμένων θρεπτικών συστατικών
όσο και στην άμυνα από παθογόνους
μικροοργανισμούς, καθώς εμποδίζουν την εμφύτευση
των επικίνδυνων μικροβίων στο έντερο και τη
δημιουργία φλεγμονών και διαρροιών.
Ωστόσο, η παθητική ανοσία που προσφέρει η μητέρα
δεν είναι υποκατάστατο της ενεργητικής ανοσίας που
αποκτά το ίδιο το παιδί, είτε από ασθένεια, είτε από
εμβολιασμό.
