Ζούμε στην εποχή της εικόνας. Κάθε like, κάθε story και κάθε post στα social media χτίζει ένα προφίλ, μια ψηφιακή ταυτότητα που σκοπό έχει να εντυπωσιάσει. Όμως αυτή η ταυτότητα, τις περισσότερες φορές, δείχνει μόνο το καλύτερο κομμάτι της ζωής κάποιου, δηλαδή τα highlights. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως “Highlight Reel”.
Όπως σε μια ταινία όπου βλέπουμε μόνο τις πιο συναρπαστικές στιγμές, έτσι και στο Instagram, στο TikTok ή στο Snapchat, οι περισσότεροι χρήστες επιλέγουν να δείχνουν μόνο τις πιο τέλειες, ευτυχισμένες και εντυπωσιακές στιγμές της ζωής τους. Αυτό, όμως, έχει ψυχολογικές συνέπειες – ειδικά στους εφήβους.
Τα καλύτερα στιγμιότυπα
Το “Highlight Reel” είναι η επιμελημένη, φιλτραρισμένη και επιλεγμένη παρουσίαση της ζωής μας στα social media. Είναι τα «καλύτερα στιγμιότυπα»: η τέλεια φωτογραφία διακοπών, η καλοστημένη selfie με άπειρα φίλτρα κτλ. Όλα αυτά δημιουργούν μια ψευδαίσθηση ζωής χωρίς δυσκολίες, άγχος ή αποτυχίες. Μια εικόνα που δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, αλλά αρέσει πολύ.
Πώς επηρεάζει τους εφήβους
Οι έφηβοι βρίσκονται σε μία ευάλωτη ψυχολογικά φάση της ζωής τους. Η ανάγκη αποδοχής, η σύγκριση με τους άλλους και η ανασφάλεια για την εμφάνιση ή την επιτυχία είναι στοιχεία που κυριαρχούν στην εφηβεία. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η καθημερινή έκθεση στα highlight reels άλλων ανθρώπων μπορεί να συμβάλλει μεταξύ άλλων σε χαμηλή αυτοεκτίμηση: «Γιατί δεν είμαι κι εγώ τόσο όμορφος/η; Γιατί η ζωή μου δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσα;»
Η αλήθεια πίσω από τα highlights
Αυτό που συχνά ξεχνάμε είναι πως κανείς δεν ανεβάζει τη “δύσκολη μέρα” του. Κανείς δεν δείχνει τις στιγμές μοναξιάς, ανασφάλειας, ή αποτυχίας. Όμως αυτές υπάρχουν σε όλους. Ακόμη και οι influencers, οι celebrities ή οι “τέλειοι” συμμαθητές, έχουν άσχημες μέρες, που απλώς επιλέγουν να μην τις δείξουν. Γενικότερα δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ό,τι βλέπουμε είναι το αποτέλεσμα επιλογής και επεξεργασίας.
Εκπαίδευση στην Ψηφιακή Συνείδηση
Είναι ωφέλιμο να μάθουμε να διαβάζουμε το περιεχόμενο των social media με κριτική σκέψη. Αν κάτι φαίνεται τέλειο, πιθανότατα δεν είναι. Οι έφηβοι πρέπει να μάθουν να βλέπουν «πίσω» από την εικόνα.
Αποσύνδεση και πραγματική σύνδεση
Ένα digital detox, έστω και για λίγες ώρες την ημέρα, βοηθά στην αποφόρτιση από την πίεση του «φαίνεσθαι». Η επαφή με την πραγματική ζωή, τους φίλους και τον εαυτό μας είναι πολύ πιο ουσιαστική.
Αποδοχή της ατέλειας
Η ζωή δεν είναι τέλεια — και αυτό είναι εντάξει. Οι αποτυχίες, οι αδυναμίες και οι δυσκολίες είναι κομμάτι του να μεγαλώνεις, να μαθαίνεις και να ζεις.
Και κάτι που καλό είναι να θυμόμαστε για να μην… μπερδευόμαστε:
“Μην συγκρίνεις το backstage της ζωής σου με το highlight reel κάποιου άλλου.”
Ήξερες ότι…
Σύμφωνα με έρευνα της Pew Research Center (2024):
Το 95% των εφήβων χρησιμοποιεί τακτικά τουλάχιστον μία πλατφόρμα social media.
Το 59% των εφήβων δηλώνει ότι είναι “σχεδόν συνεχώς online”.
Σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα της UNICEF (2024) σε εφήβους 12-18 ετών:
Το 73% των εφήβων πιστεύει ότι οι περισσότεροι στα social media “δείχνουν μόνο τις καλές στιγμές”.
Το 47% δηλώνει ότι νιώθει χειρότερα με τον εαυτό του αφού δει τα posts άλλων.
Το 35% έχει προσπαθήσει να «ανεβάσει» μια πιο ενδιαφέρουσα εικόνα της ζωής του, παρόλο που δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα.
