Κάποιοι άνθρωποι εκδηλώνουν ασυνήθιστες συμπεριφορές κατά τον ύπνο, όπως για παράδειγμα να φάνε ή ακόμα και να οδηγήσουν. Οι συμπεριφορές αυτές ονομάζονται παραϋπνίες και αποδίδονται στο γεγονός ότι κάποια τμήματα του εγκεφάλου μας “κοιμούνται” και άλλα είναι ενεργά.
Όταν οι παραϋπνίες εμφανίζονται στα παιδιά, δεν είναι ανησυχητικές, ωστόσο στους ενήλικες χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.
Οι παραϋπνίες διαχωρίζονται ανάλογα με τη φάση του ύπνου στην οποία εμφανίζονται. Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM το σώμα βρίσκεται φυσιολογικά σε μία κατάσταση “παράλυσης”. Στους ασθενείς με διαταραχή συμπεριφοράς του ύπνου REM, όμως, η λειτουργία αυτή καταργείται με αποτέλεσμα ο ασθενής να κάνει τις κινήσεις που βλέπει στα όνειρά του.
Οι παραϋπνίες που εμφανίζονται στα άλλα στάδια του ύπνου είναι γνωστές ως διαταραχές έγερσης. Ο ασθενής έχει μειωμένη συνείδηση και είναι πιθανό να φαίνεται ξύπνιος, επειδή τα μάτια του είναι ανοιχτά. Ο ασθενής δεν θυμάται τι συνέβη κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι παραϋπνίες του Non-REM ύπνου συμβαίνουν συνήθως στην αρχή του ύπνου. Στους παράγοντες που προκαλούν την εμφάνισή τους συγκαταλέγεται η στέρηση του ύπνου και το στρες.