Η Σχολή Τυφλών στη Θεσσαλονίκη, μια από τις πρώτες σχολές που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα, έχει ως στόχο την ανεξαρτησία των ατόμων με αναπηρία όρασης και την πλήρη ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο. Το ενδεχόμενο – λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων – να κλείσει η Σχολή, στάθηκε η αφορμή για να πραγματοποιηθεί ένα αφιέρωμα στην εκπομπή “Πρωταγωνιστές”, μετά την επίσκεψη του δημοσιογράφου Σταύρου Θεοδωράκη στον χώρο που οι μη βλέποντες εκπαιδεύονται για να ζήσουν αυτόνομοι στην κοινωνία. Το αφιέρωμα με τίτλο “Τι χρώμα έχει το σκοτάδι” περιλαμβάνει βίντεο με εικόνες και λόγια από τον κόσμο των τυφλών, τα όνειρά τους αλλά και τους εφιάλτες τους και αποπνέει έναν χαρακτήρα διδακτικό για το νόημα της ζωής αλλά και το μεγαλείο της ψυχής αυτών των ανθρώπων.
Ολοκληρώνοντας την εκπομπή και το αφιέρωμα είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς κάποια από τις περιπτώσεις, να ξεχωρίσει κάποιον από τους ανθρώπους που μιλούν και περιγράφουν τον κόσμο μέσα από τα δικά τους μάτια ,ακόμη κι αν για τους διάφορους λόγους, τα μάτια τους δεν έχουν όραση. Ο κόσμος τους υπάρχει και είναι ορατός μέσα από την καρδιά τους.
Είναι πολύ διαφορετικό να είναι κανείς εκ γενετής με τύφλωση (συγγενής) και διαφορετικό να καταστεί αργότερα στη ζωή του ( επίκτητη). Η αίσθηση του κόσμου είναι αναμφίβολα διαφορετική και χαρακτηριστικό παράδειγμα επίκτητης οπτικής ανεπάρκειας αποτελεί η περίπτωση της Μάρθας η οποία έχασε την όρασή της αφού αρρώστησε από καρκίνο σε ηλικία 26 χρόνων. Ο καλοήθης όγκος που πρόσβαλλε το οπτικό της νεύρο θα άλλαζε τη ζωή της μια για πάντα και θα δοκίμαζε τις ψυχικές της αντοχές εφ’ όρου ζωής. Η μετατόπιση της ζωής της ήταν επώδυνη και η σκληρότητα προσαρμογής σ’ έναν κόσμο χωρίς όραση σε μεγάλη ηλικία κυρίευσαν τη Μάρθα με φόβο και πανικό. Ωστόσο, τα όνειρα της Μάρθας ήταν μεγαλύτερα από την ανεπάρκειά της και προσάρμοσε τη ζωή της στα νέα δεδομένα. Στη Σχολή Τυφλών, έμαθε γραφή και ανάγνωση με τη μέθοδο Μπράιγ ( Braille), ένα σημαντικό εργαλείο για την ανεξαρτητοποίησή της και μέσα από τη διδακτική βόλτα που πραγματοποίησε με συνοδό τον δημοσιογράφο, προβάλλονται πρακτικές της καθημερινότητας ενός ανθρώπου χωρίς όραση καθώς επίσης και συμβουλές που οι βλέποντες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν προκειμένου να βοηθήσουν έναν τυφλό. Συνδυάζοντας τις υπόλοιπες αισθήσεις τους ενισχύεται η αυτοεξυπηρέτησή τους και η χρήση του λευκού μπαστουνιού είναι το βασικό τεχνικό βοήθημα για να περπατούν χωρίς συνοδό αντιμετωπίζοντας και αποφεύγοντας τα εμπόδια στην πορεία τους. Τα άτομα με τύφλωση μπορούν να αποκτούν φυσικό προσανατολισμό επίσης και με τη βοήθεια ενός τρίτου προσώπου ή με την πλαισίωση ενός εκπαιδευμένου σκύλου-οδηγού. Η ύπαρξη διάφορων τεχνολογικών μέσων αποτελεί σημαντικό εργαλείο στην εξυπηρέτηση των βασικών τους αναγκών, όπως για παράδειγμα το στυλό pen-friend το οποίο διαβάζει τις ετικέτες των προϊόντων και η μέθοδος beeper, το οποίο είναι συγχρονισμένο με όλα τα φανάρια και εκπέμπει διακεκομμένους ή συνεχόμενους ήχους ανάλογα με το αν πρέπει να σταματήσουν ή να περάσουν αντίστοιχα.
Η περίπτωση της Μάρθας λοιπόν μας κάνει αμέσως αντιληπτή την αντίθεση ανάμεσα στο σκοτάδι και τη μοναχικότητα του δρόμου, όπως η ίδια χαρακτηρίζει την ανεπάρκειά της, με το πείσμα της για τη ζωή, τα όνειρα που δεν έχουν όριο και την μετατροπή του προβλήματός της σε ευλογία. Η φράση της “ανακάλυψα το Θεό μέσα από την τύφλωσή μου” είναι η απόδειξη ότι αυτά τα άτομα με οπτική ανεπάρκεια μπορούν να εξελίξουν τον κόσμο μας στην καλύτερη εκδοχή που θα μπορούσε να έχει αυτή η κοινωνία.
