Ενδομητρίωση: Πρόκειται για αυτοάνοση πάθηση;

Η ενδομητρίωση είναι μία χρόνια, προοδευτική νόσος που επηρεάζει σχεδόν 1 στις 10 γυναίκες.

Εμφανίζεται όταν ο ιστός που επικαλύπτει το εσωτερικό της μήτρας πολλαπλασιάζεται και σε άλλες περιοχές του οργανισμού, όπως οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες και η ουροδόχος κύστη.
Οι βλάβες που προκαλεί η ενδομητρίωση μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονή ή αιμορραγία, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί άλγος ή άλλα συμπτώματα.

Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης περιλαμβάνουν:
– Σοβαρές κράμπες
– Χρόνιο πυελικό άλγος
– Ναυτία ή έμετο
– Αυξημένη απώλεια αίματος κατά την έμμηνο ρύση
– Παρατεταμένη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως
– Έντονο άλγος κατά τη σεξουαλική επαφή
– Διαταραχές του εντέρου ή του ουροποιητικού
συστήματος
– Υπογονιμότητα

Η ενδομητρίωση είναι αυτοάνοσο νόσημα;
Η ενδομητρίωση σήμερα δεν θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα, ωστόσο μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο άλλων αυτοάνοσων παθήσεων ή χρονίων νόσων.
Το αίτιο της παραπάνω σύνδεσης δεν είναι γνωστό. Ένας παράγοντας που πιθανώς ενοχοποιείται είναι η φλεγμονή, η οποία συμβάλλει στη διαταραχή της ανοσιακής απόκρισης.

Στα Αυτοάνοσα νοσήματα, ο οργανισμός στοχεύει υγιή κύτταρα, ιστούς ή όργανα. Οι βλάβες που προκαλούνται από την επίθεση αυτή του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να
προκαλέσουν μία σειρά συμπτωμάτων, τα οποία εξαρτώνται από το όργανο του σώματος που επηρεάζεται.
Η παθολογική ανοσιακή απόκριση που εμφανίζεται στην ενδομητρίωση μπορεί είναι αποτέλεσμα μίας προϋπάρχουσας αυτοάνοσης νόσου. Προς το παρόν δεν είναι σαφές ποια από τις δύο παθήσεις προκαλεί την εμφάνιση της άλλης.
Τα αίτια της ενδομητρίωσης δεν είναι γνωστά, ωστόσο αρκετοί επιστήμονες πιστεύουν ότι οι παθολογικές αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος και η κληρονομικότητα παίζουν
σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου.
Οι ασθενείς με ενδομητρίωση διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο για άλλες παθήσεις.

Υπάρχουν τρεις θεωρίες δημιουργίας της νόσου:
– Η παλινδρόμηση ποσότητας αίματος της περιόδου που κατευθύνεται μέσω των σαλπίγγων στην περιτοναϊκή κοιλότητα (στο εσωτερικό της κοιλιάς) με αποτέλεσμα κύτταρα του ενδομητρίου – που φυσιολογικά βρίσκονται μόνο εντός της μήτρας – να εμφυτεύονται σε διάφορα κοιλιακά όργανα.
– Η δεύτερη θεωρία υποστηρίζει ότι κύτταρα του ενδομητρίου εισέρχονται στη λέμφο και στα αιμοφόρα αγγεία κατά τη διάρκεια της περιόδου και εμφυτεύονται σε άλλα ενδοπυελικά ή πιο απομακρυσμένα όργανα.
– Η τρίτη θεωρία υποστηρίζει ότι ενδογενείς παράγοντες κάτω από κατάλληλες συνθήκες
μεταβάλλουν/διαφοροποιούν αρχέγονα ενδοπεριτοναϊκά κύτταρα, δημιουργώντας έκτοπο ενδομήτριο (από αυτά τα αρχέγονα κύτταρα έχουν κακή προέλευση κάποια ενδοπεριτοναϊκά όργανα).

Αυτοάνοσες παθήσεις που έχουν συνδεθεί με την ενδομητρίωση από διάφορες έρευνες περιλαμβάνουν:
– Την Πολλαπλή Σκλήρυνση
– Το Σύνδρομο Sjogren
– Τον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο
– Τη Φλεγμονώδη Νόσο του Εντέρου
– Την Κοιλιοκάκη
Οι επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει η ενδομητρίωση –από τις κύστεις και τις συμφύσεις που δημιουργεί – είναι:
1. η στειρότητα
2. η συστροφή των κύστεων
3. η ρήξη των κύστεων
4. το οξύ κοιλιακό άλγος
5. η δυσπαρευνία (άλγος κατά τη σεξουαλική επαφή)
6. διαταραχές στην ποσότητα και ποιότητα της εμμήνου
ρύσεως

Συμπερασματικά
Όσο πιο νωρίς διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί η νόσος, τόσο καλύτερη είναι η έκβασή της με απώτερο σκοπό την τεκνοποίηση.
Η προσέγγιση, τόσο φαρμακευτική όσο και χειρουργική με τη λαπαροσκοπική μέθοδο, δείχνει υψηλά ποσοστά στην επίτευξη του προαναφερθέντος στόχου.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ