Αυτοάνοσα Νοσήματα και Αϋπνία

Υπάρχουν επί του παρόντος περισσότερα από 100 αναγνωρισμένα Αυτοάνοσα Νοσήματα.
Καθένα είναι μοναδικό ως προς τη συμπτωματολογία αλλά και τα συστήματα και τα όργανα που προσβάλλονται. Με άλλα λόγια έχουν ένα ευρύ φάσμα επιπτώσεων σε όλο το σώμα. Οι συνδέσεις μεταξύ των αυτοάνοσων ασθενειών και των διαταραχών του ύπνου είναι τεράστιες και ποικίλες.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να έχουν επιπτώσεις στον ύπνο, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα.
Ορισμένα από αυτά στοχεύουν σε περιοχές του σώματος που επηρεάζουν την ρύθμιση του ύπνου, κάποια προκαλούν συμπτώματα που διαταράσσουν τον ύπνο, ενώ άλλα επηρεάζουν τον ύπνο μέσω των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία τους.
Η ίδια η φλεγμονή που προκαλείται από τα Αυτοάνοσα Νοσήματα καθώς και η αντίδραση του πρσβεβλημένου οργάνου ή ιστού στη φλεγμονή προκαλεί πόνο.
Οι άνθρωποι που υποφέρουν από χρόνιο πόνο αντιμετωπίζουν σοβαρές διαταραχές στον ύπνο τους.
Τα Αυτοάνοσα Νοσήματα ενισχύουν την παραγωγή φλεγμονωδών κυτοκινών. Οι κυτοκίνες παίζουν βασικό ρόλο στη ρύθμιση φυσιολογικών λειτουργιών όπως η διάθεση, η γνωστική
λειτουργία και ο ύπνος. Αυτή η απορρύθμιση που προκαλείται από την αυτοάνοση νόσο οδηγεί σε κόπωση. Επιπλέον, η φλεγμονή αναγκάζει το σώμα να καταβάλει περισσότερη προσπάθεια για να ολοκληρώσει απλές εργασίες και να αντιδράσει σε ερεθίσματα.

Πολλά αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζουν σαν συννοσηρότητα κατάθλιψη, άγχος και πόνο που μπορεί επίσης να οδηγήσει σε κόπωση. Σε μια έρευνα που διεξήχθη από την Αμερικανική Ένωση Αυτοάνοσων και Συναφών Νοσημάτων, περισσότερα από τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι βιώνουν έντονη και εξουθενωτική κόπωση που παρεμπόδιζε τις απλές καθημερινές εργασίες. Η κόπωση αυτού του μεγέθους διαταράσσει τους φυσικούς κιρκάδιους ρυθμούς και την ποιότητα του ύπνου και μπορεί να προκαλέσει άγχος που
κάνει τον ύπνο πιο δύσκολο να επιτευχθεί. Αυτό παρατηρείται συνήθως σε αυτοάνοσες ασθένειες που στοχεύουν το κεντρικό νευρικό σύστημα με αυξημένα επίπεδα αντισωμάτων anti-GAD και anti-VGKC.
Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι η διαταραχές του ύπνου που δεν αντιμετωπίζονται – μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ορισμένων αυτοάνοσων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και της ψωρίασης. Η μελέτη έδειξε ότι οι ασθενείς με υπνική άπνοια χωρίς θεραπεία είχαν μη φυσιολογικά επίπεδα κυτοκινών. Ενώ απαιτείται περισσότερη έρευνα για την πλήρη κατανόηση της σύνδεσης, οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν σε αυτή τη μελέτη υποδηλώνουν ότι ο κακός ύπνος και η ανεπαρκής παροχή οξυγόνου μπορεί να επηρεάσουν τις κυτοκίνες.
Κάποια φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των αυτοάνοσων διαταραχών ή των συμπτωμάτων τους μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα ύπνου.
Οι θεραπείες με στεροειδή συνδέονται με την αϋπνία και οι βενζοδιαζεπίνες μπορούν να προκαλέσουν περιοδικές κινήσεις των άκρων και σύνδρομο ανήσυχων ποδιών. Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών θεωρείται επίσης σύμπτωμα για πολλά αυτοάνοσα νοσήματα.

Πρόσφατα στοιχεία αποκάλυψαν ότι η ναρκοληψία είναι πιθανότατα μια αυτοάνοση ασθένεια στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα εγκεφαλικά κύτταρα που παράγουν ένα πεπτίδιο που ονομάζεται υποκρετίνη και ρυθμίζει τη λειτουργία του εγκεφάλου που σχετίζεται με τον ύπνο.

Συμπερασματικά
Τα αυτοάνοσα νοσήματα και η λειτουργία του ύπνου συνδέονται στενά και αμφίδρομα.
Όχι μόνο μπορούν να προκαλέσουν διαταραγμένο ύπνο, αλλά ορισμένες διαταραχές ύπνου μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο να αναπτυχθεί μια αυτοάνοση νόσος.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ