Aυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα και Ήλιος

Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι τα νοσήματα που εμφανίζονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους δικούς του ιστούς.

Είναι γνωστό και καλά τεκμηριωμένο ότι τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Ο Eρυθηματώδης λύκος είναι μια τέτοια ασθένεια και μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή των αρθρώσεων, του δέρματος, των νεφρών, των κυττάρων του αίματος, του εγκεφάλου, της καρδιάς και των πνευμόνων. Το υπεριώδες φως (UV) είναι μια διάχυτη περιβαλλοντική
έκθεση με πλειοτροπικές επιδράσεις στο δέρμα. Έως και το 60% των ασθενών με Αυτοάνοσο Νόσημα έχουν ευαισθησία στο υπεριώδες φως, μια κατάσταση που ονομάζεται φωτοευαισθησία. Η ευαισθησία στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό πολλών αυτοάνοσων Νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του συστηματικού και δερματικού ερυθηματώδους λύκου (SLE και CLE, αντίστοιχα), της δερματομυοσίτιδας και περιστασιακά του συνδρόμου Sjögren. Η αναφερόμενη συχνότητα φωτοευαισθησίας φτάνει έως και 93% σε ασθενείς με Ερυθηματώδη λύκο. Το Υπεριώδες φως (UV) μπορεί να οδηγήσει επίσης σε φλεγμονή του δέρματος ή σε έξαρση ενός ευρέος φάσματος συμπτωμάτων νοσημάτων – όπως ο Ερυθηματώδης Λύκος –όπως πόνος στις αρθρώσεις και κόπωση. ανάλογα με την υποκείμενη παθολογία της νόσου.


Η δυσμενής επίδραση της Υπεριώδους Ακτινοβολίας εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 50% στη δερματομυοσίτιδα και είναι ελάχιστα τεκμηριωμένη, αλλά αναφέρεται περιστασιακά στο σύνδρομο Sjögren. Οι ασθενείς με αυτά τα νοσήματα, μπορεί να εκδηλώσουν ποικίλες δερματικές αντιδράσεις, όπως ερύθημα, φλεγμονώδεις βλάβες –σε μέτριες εκθέσεις στον ήλιο- και σοβαρή φλεγμονή του δέρματος και εξάρσεις συστηματικής νόσου, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερες εκθέσεις.

Οι επιστήμονες εξακολουθούν να μαθαίνουν για τη σύνδεση μεταξύ του ηλιακού φωτός και των εξάρσεων αυτοάνοσων ασθενειών. Μέχρι στιγμής, τα πιο ξεκάθαρα δεδομένα σχετίζονται με τη σχέση μεταξύ του λύκου και της έκθεσης στον ήλιο. Διεπιστώθη επίσης ότι ο ήλιος μπορεί να προκαλέσει Ερυθηματώδη λύκο σε μερικά άτομα που είχαν γενετική προδιάθεση για να νοσήσουν. Οι υποκείμενοι μηχανισμοί που οδηγούν αυτή τη διαδικασία δεν έχουν ακόμη πλήρως κατανοηθεί. Έχει αποδειχθεί ότι η έκθεση στην Υπεριώδη ακτινοβολία πυροδοτεί παραγωγή ROS, βλάβη του DNA και απόπτωση που μπορεί να οδηγήσει σε μετατόπιση αυτοαντιγόνου στην επιφάνεια των κερατινοκυττάρων όπου εκτίθενται για ανοσολογική αναγνώριση από τα αυτοαντισώματα. Μερικά βέβαια Αυτοάνοσα νοσήματα – όπως η Ψωρίαση, η Ψωριασική Αρθρίτις, η Ρευματοειδής Αρθρίτις, η Αγκυλωτική Σπονδυλαρθρίτις είναι δυνατόν να παρουσιάσουν μερική βελτίωση με την μερική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.

Συμπερασματικά
– Ειδικά οι ασθενείς με Ερυθηματώδη Λύκο, θα πρέπει να αποφεύγουν συστηματικά την έκθεση στον ήλιο.
– Συνιστώνται καλή και συχνή αντιηλιακή προστασία (δείκτης > 30), αποφυγή έκθεσης σε ώρες υψηλής ηλιακής ακτινοβολίας.
– Το ίδιο ισχύει και για άλλα φωτοευαίσθητα εξανθήματα, όπως πχ αυτά της δερματομυοσίτιδας.
– Από την άλλη, ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα, είναι πολύ πιθανό να δουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού βελτίωση, τουλάχιστον στο θέμα του ψωριασικού εξανθήματος, μιας και ο ήλιος εδώ φαίνεται να έχει ευεργετική δράση.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ