Η πυρκαγιά στα Γεράνεια Όρη έδειξε ότι η καταστολή από μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικό τρόπο φωτιές τέτοιου μεγέθους. Ο μόνος τρόπος για να θωρακίσουμε πραγματικά τα δάση και τις ζωές μας από τις πυρκαγιές -που θα γίνονται όλο και χειρότερες λόγω της κλιματικής κρίσης και των εκτεταμένων καυσώνων και περιόδων ξηρασίας που προβλέπεται να προκαλέσει- είναι η επένδυση στην πρόληψη.
Υπολογίζεται ότι τα επόμενα χρόνια περίπου 1,8 δισ. ευρώ σχεδιάζεται να διατεθούν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 για τις ανάγκες της Πολιτικής Προστασίας με έμφαση στην καταστολή. Παρόλο που είναι απαραίτητη η ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός των μέσων αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Χρειάζεται να υπάρξει ισορροπία μεταξύ πρόληψης και καταστολής, καθώς η πρόληψη στηρίζει την καταστολή και όχι το αντίθετο.
Σύμφωνα με τις έως τώρα επίσημες ανακοινώσεις, η πυρκαγιά στα Γεράνεια Όρη πιθανότατα να οφείλεται σε αμέλεια, γεγονός που επιβεβαιώνει ακόμα μια φορά τη σημασία της επένδυσης στην πρόληψη. Σε συνολικά 96 συλλήψεις για εμπρησμό το 2020, οι 92 αφορούν εμπρησμό από αμέλεια και μόλις οι 2 από πρόθεση. Το γεγονός αυτό έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών είναι πρωτίστως ένα κοινωνικό ζήτημα. Η αμέλεια δεν μπορεί να καταπολεμηθεί μόνο με καταστολή και πρόστιμα.
Στην Ελλάδα -η οποία ανήκει στην πεντάδα των χωρών που αντιστοιχεί το 80% των καμένων εκτάσεων στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια- χωρίς επαρκή πρόληψη δεν θα έχουμε αποτελεσματική καταστολή. Γι’ αυτό είναι ανάγκη η Πολιτεία να δεσμευτεί άμεσα για:
- Ενίσχυση των πόρων που επενδύονται αποκλειστικά στην πρόληψη και ειδικά στα θέματα διαχείρισης της καύσιμης ύλης σε δάση και δασικές εκτάσεις.
- Ολοκληρωμένη ανάλυση των αιτιών των πυρκαγιών σε τοπικό επίπεδο και προσαρμογή του αντιπυρικού σχεδιασμού στο πρόβλημα.
- Σύνταξη κοινών (μεταξύ των συναρμόδιων φορέων) σχεδίων αντιπυρικής προστασίας σε τοπικό επίπεδο και με σαφή προληπτικό προσανατολισμό.
- Πλήρη ενεργοποίηση του συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας.
- Ολοκλήρωση νομοθετικών κενών (π.χ. δασικοί χάρτες) με σκοπό την αποτροπή αλλαγών χρήσης γης.
- Συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.