Μεγάλο μέρος της ζωής μας καλύπτεται από την επικοινωνία. Επικοινωνία σε όλα τα επίπεδα των σχέσεων: προσωπική, διαπροσωπική, επαγγελματική, κοινωνική. Σκέψου πόσο συχνά η επικοινωνία σου με τους άλλους καταλήγει σε ένα εποικοδομητικό αποτέλεσμα, σε μία διαπραγμάτευση. Θα συνειδητοποιήσεις πως οι περισσότερες στιγμές αλληλεπίδρασής μας με τους άλλους είναι μία διαπραγμάτευση. Έχει αναρωτηθεί ποτέ όμως τι, σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο διαπραγματεύεσαι στη ζωή σου;
Η διαπραγμάτευση σαν διαδικασία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια που συνθέτουν την επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Μέσω αυτής διεκδικείς και κατακτάς πράγματα τόσο από τους άλλους όσο και από τον ίδιο σου τον εαυτό. Γύρισε στην παιδική σου ηλικία και θυμήσου πως μέσω της διεκδίκησης κέρδιζες πάντα αυτό που ήθελες (φαγητό, προσοχή, παιχνίδι, αγάπη). Σε τι βαθμό είσαι όμως ευχαριστημένος με τον τρόπο που τα προσλαμβάνεις όλα αυτά σήμερα; Θεωρείς πως ο τρόπος επικοινωνίας σου είναι υγιής και αποτελεσματικός;
Καίριο ρόλο στην ανάπτυξη της διαπραγματευτικής ικανότητας παίζει η παιδική ηλικία και οι ρόλοι που κουβαλάει κάποιος, αρχικά μέσα στην οικογένεια και ύστερα σε όλο το φάσμα των σχέσεών του. Για παράδειγμα, σκέψου πως κέρδιζε η μητέρα σου την προσοχή του μπαμπά σου ή τι έκανε κάποιο μέλος στην οικογένεια για να κερδίζει την εκτίμηση και τον σεβασμό: Η μητέρα κάνει το αγαπημένο φαγητό του μπαμπά για να πάρει μια αγκαλιά, ο πατέρας φέρνει λεφτά στο σπίτι γιατί πιστεύει πως έτσι θα κερδίσει τον σεβασμό όλων των άλλων μελών.
Αναλογίσου πόσες από αυτές τις “διαπραγματευτικές συμπεριφορές και τεχνικές” κουβαλάς στις ενήλικες σχέσεις σου και εσύ, ως καρπό των οικογενειακών σου βιωμάτων. Συμπεριφορές που ξέρεις πως θα σε οδηγήσουν στο αποτέλεσμα που επιθυμείς, που σε περιορίζουν όμως, παράλληλα από ένα ευρύ φάσμα άλλων συμπεριφορών. Για παράδειγμα ήξερες πως μέσω του θυμού και των φωνών κέρδιζες πάντα αυτό που ήθελες, έτσι και στις συντροφικές σχέσεις μαθαίνεις πως φωνάζοντας και διατηρώντας την ένταση, κρατάς την ισορροπία και τον έλεγχο. Η αλήθεια είναι πως όλες αυτές οι συμπεριφορές λειτουργούν ασυνείδητα και μηχανιστικά, έχοντας γίνει κόμματι της προσωπικότητάς σου χωρίς να το καταλάβεις, που ακόμα και αν τις συνειδητοποιήσεις δεν είναι εύκολο να τις αποβάλλεις. Ο τρόπος, όμως που επικοινωνείς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε κρίσιμα ζητήματα, όπως συγκρούσεις, σημαντικές αποφάσεις ζωής, γεγονότα υπό πίεση. Σε βοηθάει, λοιπόν ο δικός σου διαπραγματευτικός εαυτός σε όλα τα παραπάνω ή μήπως θα ήταν καιρός για μία διαδικασία αξιολόγησης, επαναπροσδιορισμού, αυτοκριτικής και θετικής αλλαγής;
Τώρα, αφού αναλογίστηκες και κατανόησες όλα τα παραπάνω, θεωρείς ότι σου ταιριάζουν ή θα άλλαζες κάτι στο τρόπο διαπραγμάτευσής σου;
Τρόποι με τους οποίους μπορείς να διαπραγματεύεσαι και να διεκδικείς εποικοδομητικά:
- Ανακάλυψε το δικό σου “μοντέλο διαπραγμάτευσης”.
- Εντόπισε τι σου αρέσει, αλλά και τι θα ήθελες να αλλάξεις σ’ αυτό το μοντέλο. Κατανόησε τι δεν σου ταιριάζει.
- Αναλογίσου αν ο τρόπος που διεκδικείς και οριοθετείς είναι ένας τρόπος που αποδίδει σεβασμό τόσο στα δικά σου συναισθήματα και επιθυμίες όσο και στων άλλων.
- Αναγνώρισε και εξέφρασε τα πραγματικά σου συναισθήματα και επιθυμίες στους άλλους.
- Επίστρεψε στην παιδική σου ηλικία και θυμήσου ποιους ρόλους συνήθιζες να κουβαλάς και ποιοι από αυτούς δεν ταιριάζουν πλέον στις ενήλικες σχέσεις που έχεις δημιουργήσει, σε αυτό που είσαι σήμερα.
- Κατάγραψε σε ένα χαρτί τις πέντε πιο σημαντικές αξίες στη ζωή σου που θα ήθελες να ακολουθείς. Τώρα, αναλογίσου αν συμπεριφέρεσαι με βάση αυτές ή αν υπάρχουν φορές που τις προδίδεις.
- Απάντησε στο ερώτημα “πώς θα ήθελα να μου συμπεριφέρονται οι άλλοι;” και έπειτα προσπάθησε να μπεις “στα παπούτσια του άλλου”. Θα είναι μεγάλη έκπληξη να κοιτάς τον εαυτό σου από μακριά και να εντοπίσεις τι σου αρέσει και τι όχι σε εσένα.
Το να γνωρίσεις καλύτερα ποιος είσαι, ποια είναι τα δυνατά και ποια τα αδύναμα κομμάτια σου στην επικοινωνία, είναι ο πιο ασφαλής τρόπος για να μπορέσεις να επικοινωνήσεις και αποτελεσματικά με τους άλλους. Εν τέλει, μην ξεχνάς πως το να είσαι καλά με τους άλλους είναι μια διαπραγμάτευση ζωής, μία διαπραγμάτευση που οφείλεις πάνω απ’ όλα στον εαυτό σου!
