Η κοιλιοκάκη είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που προκαλείται από την πρόσληψη γλουτένης σε άτομα με γενετική προδιάθεση.
Η γλουτένη βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Στα άτομα με τη νόσο προκαλεί χρόνια φλεγμονή και βλάβη στο βλεννογόνο του λεπτού εντέρου.
Η κοιλιοκάκη προσβάλλει το 0,6-1% του πληθυσμού παγκοσμίως, με αυξανόμενη συχνότητα στις αναπτυσσόμενες χώρες και αυτό οφείλεται στο δυτικό τρόπο ζωής, καθώς και σε αλλαγές στον τρόπο παραγωγής και επεξεργασίας του σιταριού.
Εκδηλώνεται σε οποιαδήποτε ηλικία, φυλή ή εθνότητα. Όσον αφορά τα δύο φύλα, η συχνότητα εμφάνισης της νόσου είναι τριπλάσια στις γυναίκες από τους άντρες.
Διάγνωση
Η διάγνωση της κοιλιοκάκης είναι εύκολη αν την υποψιαστεί κανείς. Το πρώτο βήμα είναι ο προσδιορισμός ειδικών αντισωμάτων στο αίμα, στη συντριπτική πλειοψηφία των πασχόντων.
Η οριστική διάγνωση της κοιλιοκάκης γίνεται με βιοψία Εντέρου (του δωδεκαδακτύλου) και καθορίζει τη βαρύτητα της βλάβης του εντερικού βλεννογόνου.
Η ανταπόκριση του ασθενή στη δίαιτα χωρίς γλουτένη τεκμηριώνει την διάγνωση με την πτώση του τίτλου των σχετικών αντισωμάτων και την ιστολογική βελτίωση του βλεννογόνου του λεπτού εντέρου.
Ο προσδιορισμός σε ειδικό εργαστήρια γενετικών δεικτών (HLA DQ2 και HLA DQ8) έχει αξία γιατί η παρουσία τουλάχιστον ενός από τους δύο αυτούς δείκτες συναντιέται σχεδόν σε όλους τους ασθενείς και δείχνει την προδιάθεση για τη νόσο.
Συμπτώματα
Η γλουτένη προκαλεί χρόνια φλεγμονή στο λεπτό έντερο και τελικά βλάβη των εντερικών λαχνών και σύνδρομο δυσαπορρόφησης των θρεπτικών ουσιών, με πολλές εκδηλώσεις από το γαστρεντερικό σύστημα αλλά και πολλά άλλα όργανα. Συχνές γαστρεντερικές εκδηλώσεις είναι η χρόνια διάρροια, η απώλεια βάρους, η κοιλιακή διόγκωση, τα χρόνια φουσκώματα στην κοιλιά και ο υποτροπιάζων κοιλιακός πόνος.
Άλλες εκδηλώσεις από άλλα όργανα είναι η έλλειψη σιδήρου με ή χωρίς αναιμία, η οστεοπόρωση, η αφθώδης στοματίτιδα, η αύξηση των ηπατικών ενζύμων, υποτροπιάζουσες αποβολές και διαταραχές περιόδου στις γυναίκες, υπογονιμότητα, καθυστέρηση ανάπτυξης στα παιδιά ή κοντό ανάστημα, εύκολη κόπωση, νευροψυχιατρικά συμπτώματα, και ένα χαρακτηριστικό δερματικό εξάνθημα.
Αν η νόσος μείνει χωρίς θεραπεία για πολλά χρόνια μπορούν να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές, όπως το εντερικό λέμφωμα. Επίσης μπορεί να συνυπάρχει με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα όπως σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 ή παθήσεις του θυρεοειδή αδένα.
Ποια είναι η θεραπεία;
Η θεραπεία είναι η δίαιτα χωρίς γλουτένη. Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν πολύ σύντομα ανακούφιση από τα συμπτώματα. Υπάρχουν άφθονα τρόφιμα που μπορεί με
ασφάλεια να καταναλώσει ο ασθενής, όπως κρέας, πουλερικά, ψάρια, θαλασσινά, ρύζι, πατάτες, καλαμπόκι, γαλακτοκομικά, τσάι, καφέ, κρασί, φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο και μπαχαρικά. Επιπλέον, υπάρχουν άφθονα τρόφιμα που παρασκευάζονται χωρίς γλουτένη ειδικά για τους ασθενείς με κοιλιοκάκη. Η δίαιτα θα πρέπει να συνεχίζεται σε όλη τη ζωή.
Χρειάζεται σχολαστική εφαρμογή της δίαιτας και προσοχή πρέπει να δίνεται στην επιμόλυνση των τροφών με γλουτένη αν δεν παρασκευάζονται σε ξεχωριστό χώρο.
Οι ερευνητές δημιούργησαν ένα νέο αντίσωμα που ονομάζεται DONQ52 , σχεδιασμένο να στοχεύει ένα ανοσοποιητικό σύμπλεγμα που είναι γνωστό ότι προκαλεί συμπτώματα όταν τα άτομα με κοιλιοκάκη καταναλώνουν γλουτένη.
Για να προσδιορίσουν εάν το DONQ52 θα μπορούσε να μπλοκάρει επιλεκτικά την ανοσοαπόκριση στη γλουτένη στην κοιλιοκάκη, πραγματοποίησαν μια σειρά δοκιμών in
vitro και in vivo.
Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν το DONQ52 ως έναν πολλά υποσχόμενο υποψήφιο για περαιτέρω κλινικές δοκιμές στην κοιλιοκάκη.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Αναδύεται μια θεραπευτική επιλογή που θα μπορούσε να βελτιώσει ή να αντικαταστήσει μια δια βίου δίαιτα χωρίς γλουτένη και θα ωφελούσε σημαντικά τα άτομα με κοιλιοκάκη.
Εκτός από το κόστος και τις προκλήσεις της διατήρησης μιας αυστηρής δίαιτας χωρίς γλουτένη, πολλοί ασθενείς εξακολουθούν να εμφανίζουν συνεχή συμπτώματα κοιλιοκάκης.
