Μπορεί ένας αριθμός να θεωρείται παράνομος;
Η ερώτηση μοιάζει παράξενη, όμως πριν λίγα χρόνια, η απάντηση ήταν: ναι.
Το 1998, στις Ηνωμένες Πολιτείες ψηφίστηκε ένας νόμος για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων στην ψηφιακή εποχή. Ο νόμος αυτός ονομάζεται Digital Millennium Copyright Act (γνωστός ως DMCA) και δημιουργήθηκε για να προστατεύει ταινίες, μουσική και άλλο ψηφιακό περιεχόμενο από την παράνομη αντιγραφή μέσω Ίντερνετ.
Μία από τις βασικές διατάξεις του νόμου απαγορεύει τη δημοσίευση τεχνολογιών ή πληροφοριών που μπορούν να παρακάμψουν τα ψηφιακά μέτρα προστασίας – δηλαδή να “σπάσουν” την προστασία αντιγραφής σε δίσκους ή άλλα μέσα.
Τι σχέση έχει αυτό με έναν αριθμό;
Η τεχνολογία προστασίας, όπως αυτή που χρησιμοποιήθηκε στα HD-DVDs (προκάτοχοι των Blu-ray), βασιζόταν σε κρυπτογράφηση. Το περιεχόμενο του δίσκου ήταν “κλειδωμένο” και για να μπορέσει να αναπαραχθεί, χρειαζόταν ένα “κλειδί”. Το κλειδί αυτό δεν ήταν τίποτε άλλο από έναν αριθμό – πολύ μεγάλο, αλλά απλώς αριθμός.
Το 2007, αυτός ο αριθμός διέρρευσε. Ήταν:
09 F9 11 02 9D 74 E3 5B D8 41 56 C5 63 56 88 C0
Ένας χρήστης τον δημοσίευσε σε μια ιστοσελίδα τεχνολογίας, εξηγώντας πως πρόκειται για το κλειδί αποκρυπτογράφησης. Σύντομα, πλήθος χρηστών άρχισε να το αναπαράγει. Όμως, η εταιρεία που κατείχε τα πνευματικά δικαιώματα αντέδρασε έντονα, ζητώντας τη διαγραφή του αριθμού από παντού και απειλώντας με νομικά μέτρα.
Σύμφωνα με τον DMCA, η δημοσίευση τέτοιων αριθμών – που λειτουργούν ως “ψηφιακά κλειδιά” – θεωρείται παραβίαση του νόμου, καθώς επιτρέπει την αναπαραγωγή προστατευμένου περιεχομένου χωρίς άδεια.
Τι συνέβη στη συνέχεια
Η απόπειρα λογοκρισίας προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις. Ο αριθμός κυκλοφόρησε ακόμα περισσότερο, τυπώθηκε σε μπλουζάκια, σε αφίσες, εμφανίστηκε σε δεκάδες άρθρα. Έγινε σύμβολο αντίδρασης απέναντι στη λογοκρισία της ψηφιακής εποχής.
Τελικά, η σημασία του χάθηκε, αφού οι εταιρείες σταμάτησαν να χρησιμοποιούν αυτό το κλειδί και άλλαξαν σύστημα προστασίας. Σήμερα, ο συγκεκριμένος αριθμός δεν έχει πλέον πρακτική αξία, και μπορεί να δημοσιευτεί χωρίς νομική συνέπεια.
Γιατί έχει σημασία αυτή η ιστορία
Μας υπενθυμίζει πως η πληροφορία δεν είναι πάντα ουδέτερη. Ακόμη και ένας αριθμός μπορεί να έχει δύναμη. Να προκαλεί νομικές αντιδράσεις, δημόσια συζήτηση, ακόμη και κοινωνική αναταραχή.
Και πως στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, τα όρια ανάμεσα στο “δεδομένο”, το “νόμιμο” και το “ελεύθερο” δεν είναι πάντα ξεκάθαρα.
