Σήμερα, 4 Μαρτίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας. Και ξέρεις τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι θα γεμίσουν τα social media με «καλά» και «κακά» τρόφιμα, με before & after φωτογραφίες και με ατάκες τύπου «απλά τρώγε λιγότερο και κουνήσου περισσότερο». Σημαίνει ότι θα βρεθούν εκείνοι που θα πουν πως η παχυσαρκία είναι ζήτημα «πειθαρχίας» και «τεμπελιάς», λες και το ανθρώπινο σώμα είναι μια μαθηματική εξίσωση χωρίς καμία άλλη μεταβλητή.
Όμως, για να είμαστε ξεκάθαροι: η παχυσαρκία δεν είναι απλώς θέμα θέλησης. Και όχι, δεν είναι ούτε ηθικό ζήτημα, ούτε χαρακτηριστικό προσωπικότητας. Είναι μια πολύπλοκη χρόνια νόσος που επηρεάζεται από γενετικούς, ορμονικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Και ήρθε η ώρα να το πούμε δυνατά: δεν οφείλεται στην «τεμπελιά» ή στην «έλλειψη αυτοελέγχου».
Πώς φτάσαμε ως εδώ;
Η παχυσαρκία έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες, και αυτό δεν είναι τυχαίο. Ο τρόπος ζωής μας έχει αλλάξει ριζικά:
• Ζούμε σε πόλεις με περιορισμένο χώρο για κίνηση, με ατέλειωτες ώρες εργασίας και άγχος.
• Είμαστε περικυκλωμένοι από υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, γεμάτα ζάχαρη και τρανς λιπαρά, που είναι φθηνά, προσβάσιμα και εθιστικά.
• Η κουλτούρα της «δίαιτας» μας έχει μάθει να βλέπουμε το φαγητό σαν εχθρό, οδηγώντας μας σε φαύλους κύκλους αυστηρής στέρησης και υπερφαγίας.
• Τα social media μάς βομβαρδίζουν με μη ρεαλιστικά πρότυπα σώματος, ενισχύοντας την ντροπή και την αυτοτιμωρία.
Όλα αυτά δημιουργούν ένα περιβάλλον στο οποίο η αύξηση του βάρους δεν είναι απλά πιθανή – είναι σχεδόν αναπόφευκτη. Και αν προσθέσουμε σε αυτό γενετικούς και ορμονικούς παράγοντες, τότε γίνεται ξεκάθαρο ότι η παχυσαρκία δεν είναι «απλό μαθηματικό πρόβλημα».
Η ντροπή δεν είναι λύση – είναι μέρος του προβλήματος
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που συνδέονται με την παχυσαρκία είναι το στιγματιστικό βλέμμα της κοινωνίας. Τα άτομα με αυξημένο βάρος συχνά δέχονται διακρίσεις, όχι μόνο από το περιβάλλον τους αλλά και από επαγγελματίες υγείας. Και ξέρεις τι προκαλεί αυτό; Περισσότερη απομόνωση, περισσότερο άγχος και λιγότερη διάθεση να αναζητήσουν βοήθεια.
Οι άνθρωποι δεν «κινδυνεύουν» από την παχυσαρκία μόνο λόγω βάρους. Κινδυνεύουν επειδή η κοινωνία τούς αντιμετωπίζει με περιφρόνηση, τους αποκλείει και τους κάνει να αισθάνονται ότι δεν αξίζουν.
Και όχι, το να λες σε κάποιον «αγάπα τον εαυτό σου, αλλά μήπως να αδυνατίσεις λίγο;» δεν είναι υποστηρικτικό – είναι διπλό μήνυμα γεμάτο ντροπή.
Ο σωστός δρόμος δεν είναι απλά η δίαιτα – είναι η αλλαγή νοοτροπίας
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν; Να σταματήσουμε να βλέπουμε την παχυσαρκία σαν ένα ατομικό φταίξιμο και να εστιάσουμε σε πραγματικές, βιώσιμες αλλαγές στη ζωή μας.
• Όχι άλλες δίαιτες-αστραπή. Το σώμα δεν είναι μηχανή που «χάνει κιλά» με τον ίδιο τρόπο που χάνει λίτρα ένα αυτοκίνητο. Η ισορροπημένη διατροφή και η αγάπη για το σώμα είναι πιο σημαντικές από τη ζυγαριά.
• Η κίνηση πρέπει να είναι απόλαυση, όχι τιμωρία. Αν γυμνάζεσαι μόνο για να «κάψεις θερμίδες», το πιθανότερο είναι ότι θα τα παρατήσεις. Βρες κάτι που σε ευχαριστεί – περπάτημα, χορός, ποδήλατο, οτιδήποτε.
• Προσοχή στην ψυχική υγεία. Η συναισθηματική υπερφαγία είναι υπαρκτή και σοβαρή. Δεν λύνουμε τα προβλήματα με το φαγητό, αλλά ούτε και με την ενοχή.
• Ας απαιτήσουμε αλλαγές στο σύστημα. Χρειαζόμαστε πιο υγιεινά σχολικά γεύματα, περισσότερους δημόσιους χώρους για άσκηση, λιγότερη προώθηση ανθυγιεινών τροφών και περισσότερη εκπαίδευση για τη διατροφή.
Το πιο σημαντικό μήνυμα; Είσαι πολλά περισσότερα από τον αριθμό στη ζυγαριά.
Αν σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας, ας μην είναι άλλη μια μέρα γεμάτη ενοχή. Ας είναι μια ευκαιρία να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε μόνο το σώμα μας – είμαστε και το πώς νιώθουμε μέσα σε αυτό.
Η λύση δεν είναι να χωρέσουμε όλοι σε ένα συγκεκριμένο μέγεθος ρούχου. Η λύση είναι να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου όλα τα σώματα αξίζουν σεβασμό, φροντίδα και αγάπη – συμπεριλαμβανομένου του δικού σου.
