Κλιματική αλλαγή και δημόσια υγεία

Η ανθρώπινη δραστηριότητα, ιδιαίτερα η καύση ορυκτών καυσίμων και η εκβιομηχάνιση της γεωργίας, συνέβαλε στην παγκόσμια κλιματική αλλαγή μέσω της παραγωγής διοξειδίου του
άνθρακα (CO2) και άλλων αερίων του θερμοκηπίου (greenhouse gases/GHG).
Τα υψηλότερα επίπεδα CO2 και όζοντος (Ο3), μαζί με ένα θερμότερο κλίμα, μπορούν να επεκτείνουν τη γεωγραφική εξάπλωση των φυτών και να επιμηκύνουν την περίοδο
ανθοφορίας τους, παρατείνοντας έτσι την περίοδο της γύρης. Η έκθεση στη γύρη προκαλεί ρινική συμφόρηση στους ανθρώπους με αλλεργική ρινίτιδα και έχει διαπιστωθεί ότι ενισχύουν την ευαισθησία σε ιούς.
Ξηρασίες, καταιγίδες και αμμοθύελλες επίσης απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες λεπτής συγκεκριμένης ύλης (PM) στην ατμόσφαιρα, η οποία και πάλι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παθήσεων του αναπνευστικού και αλλεργίες.

Συνοπτικά, αυξάνοντας την έκθεση σε νέους ρύπους, αλλεργιογόνα και φορείς ασθενειών, η κλιματική αλλαγή μπορεί να παίζει ρόλο στην ανάπτυξη αλλεργικών και αυτοάνοσων νοσημάτων.

Επιγενετικές μεταβολές
Οι επιγενετικοί μηχανισμοί μπορεί να μεσολαβούν σε αλλεργίες και αυτοφλεγμονώδεις ασθένειες όπως έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες, γύρη, και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs) -οργανικές χημικές ουσίες που παράγονται από την καύση οργανικών υλικών- μπορούν να οδηγήσουν σε επιγενετικές αλλαγές που προάγουν τη φλεγμονή και την ανάπτυξη ασθενειών.
Αυτοί οι μηχανισμοί, που περιλαμβάνουν τροποποιήσεις DNA και RNA, μπορεί να ρυθμίζουν τις κανονικές αλλεργικές οδούς στις αλληλεπιδράσεις γονιδίου-περιβάλλοντος, αναπνευστικού και διάφορες λοιμώξεις.

Αλλεργικοί μηχανισμοί
Έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στην κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους το περιβάλλον μπορεί να μεσολαβήσει σε ανοσολογικές αντιδράσεις και κινδύνους
αλλεργίας. Αυτά τα μονοπάτια ξεκινούν γενικά με περιβαλλοντικές επιθέσεις που οδηγούν
στη δυσλειτουργία του επιθηλιακού φραγμού και στη διείσδυση τόσο των αλλεργιογόνων όσο και των ρύπων στον υποκείμενο ιστό.
Στο ανθρώπινο έντερο, η απώλεια της ακεραιότητας του επιθηλίου, που μερικές φορές αναφέρεται ως σύνδρομο διαρροής εντέρου, μπορεί να επιτρέψει την είσοδο ενδοτοξινών στον εντερικό αυλό.
Στην αναπνευστική οδό, ένα διαταραγμένο επιθήλιο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λοιμώξεων διευκολύνοντας τη διέλευση παθογόνων του αναπνευστικού.
Για παράδειγμα, η απώλεια της ακεραιότητας του φραγμού στην ατοπική δερματίτιδα έχει συσχετιστεί με μεγαλύτερες συγκεντρώσεις Staphylococcus aureus.
Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι μπορούν επίσης να διεγείρουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω οδών που περιλαμβάνουν υποδοχείς, αντιδραστικά είδη οξυγόνου ή υποδοχείς υδρογονάνθρακα αρυλίου για να ενεργοποιήσουν προφλεγμονώδη σήματα και να υποστηρίξουν τη φλεγμονώδη απόκριση μέσω συνεργιστικών επιδράσεων.

Συμπερασματικά
Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην ανθρώπινη υγεία δεν περιορίζεται στις εποχιακές αλλεργίες και το άσθμα. Απαιτούνται περισσότερα στοιχεία και γνώσεις για τον καθορισμό της έκτασης της μελλοντικής κατάστασης, την ενημέρωση των πολιτικών για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον και τη βελτίωση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ